Mateusza 22
1 A Jezus, odpowiadając, znowu mówił do nich w przypowieściach tymi słowy:
And Iesus answered and spake vnto them agayne in similitudes sayinge.
2 Królestwo niebieskie podobne jest do króla, który wyprawił wesele swemu synowi.
The kingdome of heve is lyke vnto a certayne kynge which maryed his sonne
3 I posłał swe sługi, aby wezwali zaproszonych na wesele, ale oni nie chcieli przyjść.
and sent forth his servantes to call them that were byd to the weddinge and they wolde not come.
4 Ponownie posłał inne sługi, mówiąc: Powiedzcie zaproszonym: Oto przygotowałem moją ucztę, zabito moje woły i tuczne zwierzęta i wszystko jest gotowe. Chodźcie na wesele.
Ageyne he sent forth other servauntes sayinge: Tell them which are bydden: beholde I have prepared my dynner myne oxen and my fatlinges are kylled and all thinges are redy come vnto the mariage.
5 Lecz oni zlekceważyli to i odeszli, jeden na swoje pole, a inny do swego kupiectwa;
But they made light of it and went their wayes: one to his ferme place another about his marchaundise
6 A inni schwytali jego sługi, znieważyli [ich] i zabili.
the remnaunt toke his seruantes and intreated them vngodly and slewe them.
7 Gdy król to usłyszał, rozgniewał się, a posławszy swoje wojska, wytracił tych morderców i spalił ich miasto.
When the kinge hearde that he was wroth and send forth his warryers and distroyed those murtherers and brent vp their cyte.
8 Potem powiedział swoim sługom: Wesele wprawdzie jest gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni.
Then sayde he to his servauutes: the weddinge was prepared. But they which were bydden were not worthy.
9 Idźcie więc na rozstaje dróg i zaproście na wesele wszystkich, których spotkacie.
Go ye therfore out into ye hyewayes and as many as ye finde byd them to the mariage.
10 Wtedy słudzy ci wyszli na drogi i zgromadzili wszystkich, których spotkali, złych i dobrych. I [sala] weselna napełniła się gośćmi.
The seruauntes wet out into the hiewayes and gaddered to gedder as many as they coulde fynde both good and bad and ye weddinge was furnysshed with gestes.
11 A gdy król wszedł, aby zobaczyć gości, ujrzał tam człowieka, który nie był ubrany w strój weselny.
Then the kynge came in to viset the gestes and spyed there a ma which had not on a weddinge garment
12 I zapytał go: Przyjacielu, jak tu wszedłeś, nie mając stroju weselnego? A on zaniemówił.
and sayde vnto him: frende how fortuned it that thou camest in hither and hast not on a weddyng garment? And he was eve spechlesse.
13 Wtedy król powiedział sługom: Zwiążcie mu nogi i ręce, weźcie go i wrzućcie do ciemności zewnętrznych. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
Then sayde the kynge to his ministers: take and bynde hym hand and fote and caste hym into vtter darcknes there shalbe wepinge and gnasshinge of teth.
14 Wielu jest bowiem wezwanych, lecz mało wybranych.
For many are called and feawe be chosen.
15 Wtedy faryzeusze odeszli i naradzali się, jak by go usidlić w mowie.
Then wet the Pharises and toke counsell how they might tagle him in his wordes.
16 I posłali do niego swoich uczniów [wraz] z herodianami, którzy powiedzieli: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i drogi Bożej w prawdzie nauczasz, i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką.
And they sent vnto him their disciples with Herodes servauntes sayinge: Master we knowe yt thou are true and teachest the waye of god trulie nether carest for eny man for thou consydrest not menes estate.
17 Powiedz nam więc, jak ci się wydaje: Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie?
Tell vs therfore: how thynkest thou? Is it lawfull to geve tribute vnto Cesar or not?
18 Ale Jezus poznał ich niegodziwość i powiedział: Czemu wystawiacie mnie na próbę, obłudnicy?
Iesus perceaved their wikednes and sayde: Why tempte ye me ye ypocrites?
19 Pokażcie mi monetę podatkową. I podali mu grosz.
Let me se ye tribute money. And they toke hym a peny.
20 A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis?
And he sayde vnto them: whose is this ymage and superscripcion?
21 Odpowiedzieli mu: Cesarza. Wtedy powiedział im: Oddajcie więc cesarzowi to, co należy do cesarza, a Bogu to, co należy do Boga.
They sayde vnto him: Cesars. Then sayde he vnto them. Geve therfore to Cesar that which is Cesars: and geve vnto god that which is goddes.
22 A gdy to usłyszeli, zdziwili się, zostawili go i odeszli.
When they hearde that they marveled and lefte hym and went there waye.
23 Tego dnia przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
The same daye the Saduces came to him (which saye that there is no resurrcecion) and axed him
24 Nauczycielu, Mojżesz powiedział: Jeśli ktoś umrze, nie mając dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
sayinge: Master Moses bade yf a man dye havinge no chyldre that the brother mary his wyfe and reyse vp seed vnto his brother.
25 Było więc u nas siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, a nie mając potomstwa, zostawił żonę swemu bratu.
Ther were wt vs seven brethre and the fyrste maried and deceased wt oute yssue and lefte his wyfe vnto his brother.
26 Podobnie drugi i trzeci, aż do siódmego.
Lykewise the seconde and ye thryd vnto the sevethe.
27 A w końcu po wszystkich umarła też ta kobieta.
Laste of all the woman dyed also.
28 Żoną którego z tych siedmiu będzie więc przy zmartwychwstaniu? Gdyż wszyscy ją mieli [za żonę].
Now in the resurreccion whose wyfe shall she be of the seven? For all had her.
29 A Jezus im odpowiedział: Błądzicie, nie znając Pisma ani mocy Boga.
Iesus answered and sayde vnto the: ye are deceaved and vnderstonde not the scriptures nor yet the power of God.
30 Przy zmartwychwstaniu bowiem ani nie będą się żenić, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie Boga w niebie.
For in the resurreccion they nether mary nor are maryed: but are as the angels of God in heven.
31 A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam zostało powiedziane przez Boga:
As touchynge the resurreccion of the deed: have ye not redde what is sayde vnto you of God which sayeth:
32 Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba? Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.
I am Abrahams God and Ysaacks God and the God of Iacob? God is not the God of the deed: but of the lyvinge.
33 A tłumy, słysząc to, zdumiewały się jego nauką.
And when the people hearde that they were astonyed at his doctrine.
34 Lecz gdy faryzeusze usłyszeli, że zamknął usta saduceuszom, zeszli się razem.
When the Pharises had hearde how yt he had put the Saduces to silence they drewe to gedder
35 I jeden z nich, znawca prawa, wystawiając go na próbę, spytał:
and one of them which was a doctoure of lawe axed a question teptinge h m and sayinge:
36 Nauczycielu, które przykazanie w prawie jest największe?
Master which is ye chefe comaundment in the lawe?
37 A Jezus mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą i całym swym umysłem.
Iesus sayde vnto him: love the Lorde thy God wt all thine herte with all thy soule and with all thy mynde.
38 To jest pierwsze i największe przykazanie.
This is the fyrst and the chefe comaundement.
39 A drugie jest do niego podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie.
And ther is another lyke vnto this. Love thyne neghbour as thy selfe.
40 Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.
In these two commaundemetes hange all the lawe and the Prophetes.
41 A gdy faryzeusze byli zebrani, Jezus ich zapytał:
Whyll the Pharises were gaddered togeder Iesus axed
42 Co sądzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? Odpowiedzieli mu: Dawida.
the sayinge: what thinke ye of Christ? Whose sonne is he? They sayde vnto him: the sonne of David.
43 I powiedział im: Jakże więc Dawid w Duchu nazywa go Panem, mówiąc:
He sayde vnto the: how then doeth David in spirite call him Lorde sayinge?
44 Powiedział Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy?
The Lorde sayde to my Lorde syt on my right honde: tyll I make thyne enemyes thy fote stole.
45 Jeśli więc Dawid nazywa go Panem, to jakże może być jego synem?
Yf David call him Lorde: how is he then his sonne?
46 I nikt nie mógł mu odpowiedzieć ani słowa. Od tego też dnia nikt nie śmiał go więcej pytać.
And none coulde answere him ageyne one worde: nether dueste eny from that daye forth axe him eny moo questions.
