Przysłów 8
1 Izali mądrość nie woła, i roztropność nie wydaje głosu swego?
Does not wisdom cry out? Does not understanding raise her voice?
2 Na wierzchu wysokich miejsc, przy drodze i na rozstaniu dróg stoi.
On the top of high places by the way, where the paths meet, she stands.
3 U bram, kędy się chodzi do miasta, i w wejściu u drzwi woła, mówiąc:
Beside the gates, at the entry of the city, at the entry doors, she cries aloud:
4 Na was wołam, o mężowie! a głos mój obracam do synów ludzkich.
“To you men, I call! I send my voice to the sons of mankind.
5 Zrozumijcie prostacy ostrożność, a głupi zrozumijcie sercem.
You simple, understand prudence. You fools, be of an understanding heart.
6 Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.
Sh'ma ·Hear obey·, for I will speak excellent things. The opening of my lips is for right things.
7 Zaisteć prawdę mówią usta moje, a niezbożność obrzydliwością jest wargom moim.
For my mouth speaks truth. Wickedness is an abomination to my lips.
8 Sprawiedliwe są wszystkie słowa ust moich; nie masz w nich nic nieprawego ani przewrotnego.
All the words of my mouth are in righteousness. There is nothing crooked or perverse in them.
9 Wszystkie są prawe rozumnemu, a uprzejme tym, którzy znajdują umiejętność.
They are all plain to him who understands, right to those who find knowledge.
10 Przyjmijcież ćwiczenie moje, a nie srebro, a umiejętność raczej, niż złoto wyborne.
Receive my instruction rather than silver; knowledge rather than choice gold.
11 Albowiem lepsza jest mądrość niż perły, także wszystkie pożądane rzeczy nie porównają z nią.
For wisdom is better than rubies. All the things that may be desired can’t be compared to it.
12 Ja mądrość mieszkam z roztropnością, i umiejętność ostrożności wynajduję.
“I, wisdom, have made prudence my dwelling. Find out knowledge and discretion.
13 Bojaźń Pańska jest, mieć w nienawiści złe. Ja nienawidzę pychy, wysokomyślności, i drogi złej, i ust przewrotnych.
The fear of Adonai is to hate evil. I hate pride, arrogance, the evil way, and the perverse mouth.
14 Przy mnie jest rada, i prawdziwa mądrość; jam jest roztropność, a moc jest moja.
Counsel and sound knowledge are mine. I have understanding and power.
15 Przez mię królowie królują, i książęta stanowią sprawiedliwość.
By me kings reign, and princes decree justice.
16 Przez mię książęta panują, i wielmożnymi są wszyscy sędziowie ziemi.
By me princes rule; nobles, and all the upright rulers of the earth.
17 Ja miłuję tych, którzy mię miłują; a którzy mię szukają rano, znajdują mię.
I 'ahav ·affectionately love· those who 'ahav ·affectionately love· me. Those who seek me diligently will find me.
18 Bogactwo i sława przy mnie jest; majętność trwała i sprawiedliwość.
With me are riches, kavod ·weighty glory·, enduring wealth, and prosperity.
19 Lepszy jest owoc mój, niż złoto, i niż najkosztowniejsze złoto, a dochody moje lepsze, niż srebro wyborne.
My fruit is better than gold, yes, than fine gold; my yield than choice silver.
20 Prowadzę ścieszką sprawiedliwości, pośrodkiem ścieżek sądu,
I walk in the way of righteousness, in the middle of the paths of mishpat ·justice·;
21 Abym tym, którzy mię miłują, dała w dziedzictwo majętność wieczną, i skarby ich napełniła.
That I may give wealth to those who 'ahav ·affectionately love· me. I fill their treasuries.
22 Pan mię miał przy początku drogi swej, przed sprawami swemi, przed wszystkiemi czasy.
“Adonai possessed me in the beginning of his work, before his deeds of old.
23 Przed wieki jestem zrządzona, przed początkiem; pierwej niż była ziemia;
I was set up from everlasting, from the beginning, before the earth existed.
24 Gdy jeszcze nie było przepaści, spłodzonam jest, gdy jeszcze nie było źródeł opływających wodami.
When there were no depths, I was born, when there were no springs abounding with water.
25 Pierwej niż góry założone były, niż były pagórki, spłodzonam jest.
Before the mountains were settled in place, before the hills, I was born;
26 Jeszcze był nie uczynił ziemi, i równin, ani początku prochu okręgu ziemskiego.
while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
27 Gdy gotował niebiosa, tamem była; gdy rozmierzał okrągłość nad przepaściami;
When he established the heavens, I was there; when he set a circle on the surface of the deep,
28 Gdy utwierdzał obłoki w górze, i umacniał źródła przepaści;
when he established the clouds above, when the springs of the deep became strong,
29 Gdy zakładał morzu granice jego, i wodom, aby nie przestępowały rozkazania jego; gdy rozmierzał grunty ziemi:
when he gave to the sea its boundary by his statute, that the waters should not violate the word of his mouth, when he marked out the foundations of the earth;
30 Tedym była u niego jako wychowaniec, i byłam uciechą jego na każdy dzień, grając przed nim na każdy czas.
then I was the craftsman by his side. I was a delight day by day, always rejoicing before him,
31 Gram na okręgu ziemi jego, a rozkoszy moje, mieszkać z synami ludzkimi.
Rejoicing in his whole world. My delight was with the sons of men.
32 Słuchajcież mię tedy teraz, synowie! albowiem błogosławieni, którzy strzegą dróg moich.
“Now therefore, my sons, sh'ma ·hear obey· unto me, for blessed are those who keep my ways.
33 Słuchajcie ćwiczenia, nabądźcie rozumu, a nie cofajcie się.
Sh'ma ·Hear obey· instruction, and be wise. Don’t refuse it.
34 Błogosławiony człowiek, który mię słucha, czując u wrót moich na każdy dzień, a strzegąc podwoi drzwi moich.
Blessed is the man who sh'ma ·hears obeys· me, watching daily at my gates, waiting at my door posts.
35 Bo kto mię znajduje, znajduje żywot, a otrzymuje łaskę od Pana.
For whoever finds me, finds life, and will obtain favor from Adonai.
36 Ale kto grzeszy przeciwko mnie, krzywdę czyni duszy swojej; wszyscy, którzy mię nienawidzą, miłują śmierć.
But he who sins against me wrongs his own soul. All those who hate me 'ahav ·affectionately love· death.”
