امثال 6

۱ 1 ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

My son, if thou art become surety for thy neighbor, If thou hast stricken thy hands for a stranger;

۲ 2 و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

Thou art snared with the words of thy mouth, Thou art taken with the words of thy mouth.

۳ 3 پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

Do this now, my son, and deliver thyself, Seeing thou art come into the hand of thy neighbor: Go, humble thyself, and importune thy neighbor;

۴ 4 خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

Give not sleep to thine eyes, Nor slumber to thine eyelids;

۵ 5 مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

Deliver thyself as a roe from the hand [of the hunter], And as a bird from the hand of the fowler.

۶ 6 ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

Go to the ant, thou sluggard; Consider her ways, and be wise:

۷ 7 که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

Which having no chief, Overseer, or ruler,

۸ 8 اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

Provideth her bread in the summer, And gathereth her food in the harvest.

۹ 9 ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

How long wilt thou sleep, O sluggard? When wilt thou arise out of thy sleep?

۱۰ 10 اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

[Yet] a little sleep, a little slumber, A little folding of the hands to sleep:

۱۱ 11 پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

So shall thy poverty come as a robber, And thy want as an armed man.

۱۲ 12 مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

A worthless person, a man of iniquity, Is he that walketh with a perverse mouth;

۱۳ 13 با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

That winketh with his eyes, that speaketh with his feet, That maketh signs with his fingers;

۱۴ 14 در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

In whose heart is perverseness, Who deviseth evil continually, Who soweth discord.

۱۵ 15 بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

Therefore shall his calamity come suddenly; On a sudden shall he be broken, and that without remedy.

۱۶ 16 شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

There are six things which Jehovah hateth; Yea, seven which are an abomination unto him:

۱۷ 17 چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

Haughty eyes, a lying tongue, And hands that shed innocent blood;

۱۸ 18 دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

A heart that deviseth wicked purposes, Feet that are swift in running to mischief,

۱۹ 19 شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

A false witness that uttereth lies, And he that soweth discord among brethren.

۲۰ 20 ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

My son, keep the commandment of thy father, And forsake not the law of thy mother:

۲۱ 21 آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

Bind them continually upon thy heart; Tie them about thy neck.

۲۲ 22 حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

When thou walkest, it shall lead thee; When thou sleepest, it shall watch over thee; And when thou awakest, it shall talk with thee.

۲۳ 23 زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

For the commandment is a lamp; and the law is light; And reproofs of instruction are the way of life:

۲۴ 24 تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

To keep thee from the evil woman, From the flattery of the foreigner’s tongue.

۲۵ 25 در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

Lust not after her beauty in thy heart; Neither let her take thee with her eyelids.

۲۶ 26 زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

For on account of a harlot [a man is brought] to a piece of bread; And the adulteress hunteth for the precious life.

۲۷ 27 آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

Can a man take fire in his bosom, And his clothes not be burned?

۲۸ 28 یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

Or can one walk upon hot coals, And his feet not be scorched?

۲۹ 29 همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

So he that goeth in to his neighbor’s wife; Whosoever toucheth her shall not be unpunished.

۳۰ 30 دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

Men do not despise a thief, if he steal To satisfy himself when he is hungry:

۳۱ 31 لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

But if he be found, he shall restore sevenfold; He shall give all the substance of his house.

۳۲ 32 اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

He that committeth adultery with a woman is void of understanding: He doeth it who would destroy his own soul.

۳۳ 33 او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

Wounds and dishonor shall he get; And his reproach shall not be wiped away.

۳۴ 34 زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

For jealousy is the rage of a man; And he will not spare in the day of vengeance.

۳۵ 35 بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.

He will not regard any ransom; Neither will he rest content, though thou givest many gifts.