امثال 27

۱ 1 درباره فردا فخر منما، زیرا نمی دانی که روز چه خواهد زایید.

Don’t boast about tomorrow; for you don’t know what a day may bring.

۲ 2 دیگری تو را بستاید و نه دهان خودت، غریبی و نه لبهای تو.

Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.

۳ 3 سنگ سنگین است و ریگ ثقیل، اما خشم احمق از هر دوی آنها سنگینتر است.

A stone is heavy, and sand is a burden; but a fool’s provocation is heavier than both.

۴ 4 غضب ستم کیش است و خشم سیل، اماکیست که در برابر حسد تواند ایستاد.

Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?

۵ 5 تنبیه آشکار از محبت پنهان بهتر است.

Better is open rebuke than hidden love.

۶ 6 جراحات دوست وفادار است، اما بوسه های دشمن افراط است.

Faithful are the wounds of a 'ahav ·affectionate lover, friend·; although the kisses of an enemy are profuse.

۷ 7 شکم سیر از‌شان عسل کراهت دارد، امابرای شکم گرسنه هر تلخی شیرین است.

A full soul loathes a honeycomb; but to a hungry soul, every bitter thing is sweet.

۸ 8 کسی‌که از مکان خود آواره بشود، مثل گنجشکی است که از آشیانه‌اش آواره گردد.

As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his home.

۹ 9 روغن و عطر دل را شاد می‌کند، همچنان حلاوت دوست از مشورت دل.

Perfume and incense bring joy to the heart; so does earnest counsel from a man’s friend.

۱۰ 10 دوست خود و دوست پدرت را ترک منما، و در روز مصیبت خود به خانه برادرت داخل مشو، زیرا که همسایه نزدیک از برادر دور بهتراست.

Don’t forsake your friend and your father’s friend. Don’t go to your brother’s house in the day of your disaster: better is a neighbor who is near than a distant brother.

۱۱ 11 ‌ای پسر من حکمت بیاموز و دل مرا شادکن، تا ملامت کنندگان خود را مجاب سازم.

Be wise, my son, and bring joy to my heart, then I can answer my critics.

۱۲ 12 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد، اما جاهلان می‌گذرند و درعقوبت گرفتار می‌شوند.

A prudent man sees danger and takes refuge; but the simple pass on, and suffer for it.

۱۳ 13 جامه آن کس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

Take his garment when he puts up collateral for a stranger. Hold it for a wayward woman!

۱۴ 14 کسی‌که صبح زود برخاسته، دوست خودرا به آواز بلند برکت دهد، از برایش لعنت محسوب می‌شود.

He who blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be taken as a curse by him.

۱۵ 15 چکیدن دائمی آب در روز باران، و زن ستیزه‌جو مشابه‌اند.

A continual dropping on a rainy day and a contentious wife are alike:

۱۶ 16 هرکه او را باز‌دارد مثل کسی است که باد رانگاه دارد، یا روغن را که در دست راست خودگرفته باشد.

restraining her is like restraining the wind, or like grasping oil in his right hand.

۱۷ 17 آهن، آهن را تیز می‌کند، همچنین مرد روی دوست خود را تیز می‌سازد.

Iron sharpens iron; so a man sharpens his friend’s countenance.

۱۸ 18 هر‌که درخت انجیر را نگاه دارد میوه‌اش راخواهد خورد، و هر‌که آقای خود را ملازمت نماید محترم خواهد شد،

Whoever tends the fig tree shall eat its fruit. He who looks after his master shall be honored.

۱۹ 19 چنانکه در آب صورت به صورت است، همچنان دل انسان به انسان.

Like water reflects a face, so a man’s heart reflects the man.

۲۰ 20 هاویه و ابدون سیر نمی شوند، همچنان چشمان انسان سیر نخواهند شد. (Sheol h7585)

Sheol ·Place of the dead· and Abaddon ·bottomless pit· are never satisfied; and a man’s eyes are never satisfied. (Sheol h7585)

۲۱ 21 بوته برای نقره و کوره به جهت طلاست، همچنان انسان از دهان ستایش کنندگان خود(آزموده می‌شود).

The crucible is for silver, and the furnace for gold; but man is refined by his praise.

۲۲ 22 احمق را میان بلغور در هاون با دسته بکوب، و حماقتش از آن بیرون نخواهد رفت.

Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with grain, yet his foolishness will not be removed from him.

۲۳ 23 به حالت گله خود نیکو توجه نما، و دل خود را به رمه خود مشغول ساز،

Know well the state of your flocks, and pay attention to your herds:

۲۴ 24 زیرا که دولت دائمی نیست، و تاج هم نسلابعد نسل (پایدار) نی.

for riches are not forever, nor does even the crown endure to all generations.

۲۵ 25 علف را می‌برند و گیاه سبز می‌روید، وعلوفه کوهها جمع می‌شود،

The hay is removed, and the new growth appears, the grasses of the hills are gathered in.

۲۶ 26 بره‌ها برای لباس تو، و بزها به جهت اجاره زمین به‌کار می‌آیند،

The lambs are for your clothing, and the goats are the price of a field.

۲۷ 27 و شیر بزها برای خوراک تو و خوراک خاندانت، و معیشت کنیزانت کفایت خواهد کرد.

There will be plenty of goats’ milk for your food, for your family’s food, and for the nourishment of your servant girls.