امثال 25

۱ 1 اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

Also these ben the Parablis of Salomon, whiche the men of Ezechie, kyng of Juda, translatiden.

۲ 2 مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

The glorie of God is to hele a word; and the glorie of kyngis is to seke out a word.

۳ 3 آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

Heuene aboue, and the erthe bynethe, and the herte of kyngis is vnserchable.

۴ 4 درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

Do thou a wei rust fro siluer, and a ful cleene vessel schal go out.

۵ 5 شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

Do thou awei vnpite fro the cheer of the kyng, and his trone schal be maad stidfast bi riytfulnesse.

۶ 6 در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

Appere thou not gloriouse bifore the kyng, and stonde thou not in the place of grete men.

۷ 7 زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

For it is betere, that it be seid to thee, Stie thou hidur, than that thou be maad low bifore the prince.

۸ 8 برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

Brynge thou not forth soone tho thingis in strijf, whiche thin iyen sien; lest aftirward thou maist not amende, whanne thou hast maad thi frend vnhonest.

۹ 9 دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

Trete thi cause with thi frend, and schewe thou not priuyte to a straunge man;

۱۰ 10 مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

lest perauenture he haue ioye of thi fal, whanne he hath herde, and ceesse not to do schenschipe to thee. Grace and frenschip delyueren, whiche kepe thou to thee, that thou be not maad repreuable.

۱۱ 11 سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

A goldun pomel in beddis of siluer is he, that spekith a word in his time.

۱۲ 12 مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

A goldun eere ryng, and a schinynge peerle is he, that repreueth a wijs man, and an eere obeiynge.

۱۳ 13 رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

As the coold of snow in the dai of heruest, so a feithful messanger to hym that sente `thilke messanger, makith his soule to haue reste.

۱۴ 14 کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

A cloude and wind, and reyn not suynge, is a gloriouse man, and not fillynge biheestis.

۱۵ 15 با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

A prince schal be maad soft bi pacience; and a soft tunge schal breke hardnesse.

۱۶ 16 اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

Thou hast founde hony, ete thou that that suffisith to thee; lest perauenture thou be fillid, and brake it out.

۱۷ 17 پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

Withdrawe thi foot fro the hous of thi neiybore; lest sum tyme he be fillid, and hate thee.

۱۸ 18 کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

A dart, and a swerd, and a scharp arowe, a man that spekith fals witnessing ayens his neiybore.

۱۹ 19 اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

A rotun tooth, and a feynt foot is he, that hopith on an vnfeithful man in the dai of angwisch,

۲۰ 20 سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

and leesith his mentil in the dai of coold. Vynegre in a vessel of salt is he, that singith songis to the worste herte. As a mouyte noieth a cloth, and a worm noieth a tree, so the sorewe of a man noieth the herte.

۲۱ 21 اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

If thin enemy hungrith, feede thou him; if he thirstith, yyue thou watir to hym to drinke;

۲۲ 22 زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

for thou schalt gadere togidere coolis on his heed; and the Lord schal yelde to thee.

۲۳ 23 چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

The north wind scatereth reynes; and a sorewful face distrieth a tunge bacbitinge.

۲۴ 24 ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

It is betere to sitte in the corner of an hous without roof, than with a womman ful of chidyng, and in a comyn hous.

۲۵ 25 خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

Coold watir to a thirsti man; and a good messanger fro a fer lond.

۲۶ 26 مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

A welle disturblid with foot, and a veyne brokun, a iust man fallinge bifore a wickid man.

۲۷ 27 زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

As it is not good to hym that etith myche hony; so he that is a serchere of maieste, schal be put doun fro glorie.

۲۸ 28 کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.

As a citee opyn, and with out cumpas of wallis; so is a man that mai not refreyne his spirit in speking.