امثال 24

۱ 1 بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis

۲ 2 زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur

۳ 3 خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur

۴ 4 و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima

۵ 5 مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus

۶ 6 زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt

۷ 7 حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum

۸ 8 هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

qui cogitat malefacere stultus vocabitur

۹ 9 فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor

۱۰ 10 اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua

۱۱ 11 آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses

۱۲ 12 اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua

۱۳ 13 ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo

۱۴ 14 همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit

۱۵ 15 ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius

۱۶ 16 زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum

۱۷ 17 چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum

۱۸ 18 مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam

۱۹ 19 خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios

۲۰ 20 زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur

۲۱ 21 ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis

۲۲ 22 زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit

۲۳ 23 اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum

۲۴ 24 کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus

۲۵ 25 اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio

۲۶ 26 آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

labia deosculabitur qui recta verba respondet

۲۷ 27 کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam

۲۸ 28 بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis

۲۹ 29 و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum

۳۰ 30 از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti

۳۱ 31 و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat

۳۲ 32 پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam

۳۳ 33 اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas

۳۴ 34 پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.

et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus