امثال 23

۱ 1 چون با حاکم به غذا خوردن نشینی، درآنچه پیش روی تو است تامل نما.

Bir önderle yemeğe oturduğunda Önüne konulana dikkat et.

۲ 2 و اگر مرد اکول هستی کارد بر گلوی خودبگذار.

İştahına yenilecek olursan, Daya bıçağı kendi boğazına.

۳ 3 به خوراکهای لطیف او حریص مباش، زیراکه غذای فریبنده است.

Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın, Böyle yemeğin ardında hile olabilir.

۴ 4 برای دولتمند شدن خود را زحمت مرسان واز عقل خود باز ایست.

Zengin olmak için didinip durma, Çıkar bunu aklından.

۵ 5 آیا چشمان خود را بر آن خواهی دوخت که نیست می‌باشد؟ زیرا که دولت البته برای خودبالها می‌سازد، و مثل عقاب در آسمان می‌پرد.

Servet göz açıp kapayana dek yok olur, Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.

۶ 6 نان مرد تنگ نظر را مخور، و به جهت خوراکهای لطیف او حریص مباش.

Cimrinin verdiği yemeği yeme, Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.

۷ 7 زیرا چنانکه در دل خود فکر می‌کند خود اوهمچنان است. تو را می‌گوید: بخور و بنوش، امادلش با تو نیست.

Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar, “Ye, iç” der sana, Ama yüreği senden yana değildir.

۸ 8 لقمه‌ای را که خورده‌ای قی خواهی کرد، وسخنان شیرین خود را بر باد خواهی داد.

Yediğin azıcık yemeği kusarsın, Söylediğin güzel sözler de boşa gider.

۹ 9 به گوش احمق سخن مگو، زیرا حکمت کلامت را خوار خواهد شمرد.

Akılsıza öğüt vermeye kalkma, Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.

۱۰ 10 حد قدیم را منتقل مساز، و به مزرعه یتیمان داخل مشو،

Eski sınır taşlarının yerini değiştirme, Öksüzlerin toprağına el sürme.

۱۱ 11 زیرا که ولی ایشان زورآور است، و با تو دردعوی ایشان مقاومت خواهد کرد.

Çünkü onların Velisi güçlüdür Ve onların davasını sana karşı O yürütür.

۱۲ 12 دل خود را به ادب مایل گردان، و گوش خود را به کلام معرفت.

Uyarıları zihnine işle, Bilgi dolu sözlere kulak ver.

۱۳ 13 از طفل خود تادیب را باز مدار که اگر او رابا چوب بزنی نخواهد مرد،

Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma, Onu değnekle dövsen de ölmez.

۱۴ 14 پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاویه نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Onu değnekle döversen, Canını ölüler diyarından kurtarırsın. (Sheol h7585)

۱۵ 15 ‌ای پسر من اگر دل تو حکیم باشد، دل من (بلی دل ) من شادمان خواهد شد.

Oğlum, bilge yürekli olursan, Benim yüreğim de sevinir.

۱۶ 16 و گرده هایم وجد خواهد نمود، هنگامی که لبهای تو به راستی متکلم شود.

Dudakların doğru konuştuğunda Gönlüm de coşar.

۱۷ 17 دل تو به جهت گناهکاران غیور نباشد، امابه جهت ترس خداوند تمامی روز غیور باش،

Günahkârlara imrenmektense, Sürekli RAB korkusunda yaşa.

۱۸ 18 زیرا که البته آخرت هست، و امید تومنقطع نخواهد شد.

Böylece bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.

۱۹ 19 پس تو‌ای پسرم بشنو و حکیم باش، و دل خود را در طریق مستقیم گردان.

Oğlum, dinle ve bilge ol, Yüreğini doğru yolda tut.

۲۰ 20 از زمره میگساران مباش، و از آنانی که بدنهای خود را تلف می‌کنند.

Aşırı şarap içenlerle, Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.

۲۱ 21 زیرا که میگسار و مسرف، فقیر می‌شود وصاحب خواب به خرقه‌ها ملبس خواهد شد.

Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır, Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.

۲۲ 22 پدر خویش را که تو را تولید نمود گوش گیر، و مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار.

Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver, Yaşlandığı zaman anneni hor görme.

۲۳ 23 راستی را بخر و آن را مفروش، و حکمت وادب و فهم را.

Gerçeği satın al ve satma; Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.

۲۴ 24 پدر فرزند عادل به غایت شادمان می‌شود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت.

Doğru kişinin babası coştukça coşar, Bilgece davranan oğulun babası sevinir.

۲۵ 25 پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، ووالده تو مسرور خواهد گردید.

Annenle baban seninle coşsun, Seni doğuran sevinsin.

۲۶ 26 ‌ای پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههای من شاد باشد،

Oğlum, beni yürekten dinle, Gözünü gittiğim yoldan ayırma.

۲۷ 27 چونکه زن زانیه حفره‌ای عمیق است، و زن بیگانه چاه تنگ.

Çünkü fahişe derin bir çukur, Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.

۲۸ 28 او نیز مثل راهزن در کمین می‌باشد، وخیانتکاران را در میان مردم می‌افزاید.

Evet, soyguncu gibi pusuda bekler Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.

۲۹ 29 وای از آن کیست و شقاوت از آن که ونزاعها از آن کدام و زاری از آن کیست وجراحت های بی‌سبب از آن که و سرخی چشمان از آن کدام؟

Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekişip duran? Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim? Gözleri kanlı olan kim?

۳۰ 30 آنانی را است که شرب مدام می‌نمایند، و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می‌شوند.

İçmeye oturup kalkamayanlar, Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.

۳۱ 31 به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ‌فام است، حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می‌سازد، و به ملایمت فرو می‌رود.

Şarabın kızıl rengine, Kadehte ışımasına, Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.

۳۲ 32 اما در آخر مثل مار خواهد گزید، و مانندافعی نیش خواهد زد.

Sonunda yılan gibi ısırır, Engerek gibi sokar.

۳۳ 33 چشمان تو چیزهای غریب را خواهد دید، و دل تو به چیزهای کج تنطق خواهد نمود،

Gözlerin garip şeyler görür, Aklından ahlaksızlıklar geçer.

۳۴ 34 و مثل کسی‌که در میان دریا می‌خوابدخواهی شد، یا مانند کسی‌که بر سر دکل کشتی می‌خسبد،

Kendini kâh denizin ortasında, Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.

۳۵ 35 و خواهی گفت: مرا زدند لیکن درد رااحساس نکردم، مرا زجر نمودند لیکن نفهمیدم. پس کی بیدار خواهم شد؟ همچنین معاودت می‌کنم و بار دیگر آن را می‌طلبم.

“Dövdüler beni ama incinmedim, Vurdular ama farketmedim” dersin, “Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?”