امثال 23

۱ 1 چون با حاکم به غذا خوردن نشینی، درآنچه پیش روی تو است تامل نما.

quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam

۲ 2 و اگر مرد اکول هستی کارد بر گلوی خودبگذار.

et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam

۳ 3 به خوراکهای لطیف او حریص مباش، زیراکه غذای فریبنده است.

ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii

۴ 4 برای دولتمند شدن خود را زحمت مرسان واز عقل خود باز ایست.

noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum

۵ 5 آیا چشمان خود را بر آن خواهی دوخت که نیست می‌باشد؟ زیرا که دولت البته برای خودبالها می‌سازد، و مثل عقاب در آسمان می‌پرد.

ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum

۶ 6 نان مرد تنگ نظر را مخور، و به جهت خوراکهای لطیف او حریص مباش.

ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius

۷ 7 زیرا چنانکه در دل خود فکر می‌کند خود اوهمچنان است. تو را می‌گوید: بخور و بنوش، امادلش با تو نیست.

quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum

۸ 8 لقمه‌ای را که خورده‌ای قی خواهی کرد، وسخنان شیرین خود را بر باد خواهی داد.

cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos

۹ 9 به گوش احمق سخن مگو، زیرا حکمت کلامت را خوار خواهد شمرد.

in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui

۱۰ 10 حد قدیم را منتقل مساز، و به مزرعه یتیمان داخل مشو،

ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas

۱۱ 11 زیرا که ولی ایشان زورآور است، و با تو دردعوی ایشان مقاومت خواهد کرد.

propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum

۱۲ 12 دل خود را به ادب مایل گردان، و گوش خود را به کلام معرفت.

ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae

۱۳ 13 از طفل خود تادیب را باز مدار که اگر او رابا چوب بزنی نخواهد مرد،

noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur

۱۴ 14 پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاویه نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

tu virga percuties eum et animam eius de inferno liberabis (Sheol h7585)

۱۵ 15 ‌ای پسر من اگر دل تو حکیم باشد، دل من (بلی دل ) من شادمان خواهد شد.

fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum

۱۶ 16 و گرده هایم وجد خواهد نمود، هنگامی که لبهای تو به راستی متکلم شود.

et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua

۱۷ 17 دل تو به جهت گناهکاران غیور نباشد، امابه جهت ترس خداوند تمامی روز غیور باش،

non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die

۱۸ 18 زیرا که البته آخرت هست، و امید تومنقطع نخواهد شد.

quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur

۱۹ 19 پس تو‌ای پسرم بشنو و حکیم باش، و دل خود را در طریق مستقیم گردان.

audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum

۲۰ 20 از زمره میگساران مباش، و از آنانی که بدنهای خود را تلف می‌کنند.

noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt

۲۱ 21 زیرا که میگسار و مسرف، فقیر می‌شود وصاحب خواب به خرقه‌ها ملبس خواهد شد.

quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio

۲۲ 22 پدر خویش را که تو را تولید نمود گوش گیر، و مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار.

audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua

۲۳ 23 راستی را بخر و آن را مفروش، و حکمت وادب و فهم را.

veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam

۲۴ 24 پدر فرزند عادل به غایت شادمان می‌شود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت.

exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo

۲۵ 25 پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، ووالده تو مسرور خواهد گردید.

gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te

۲۶ 26 ‌ای پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههای من شاد باشد،

praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant

۲۷ 27 چونکه زن زانیه حفره‌ای عمیق است، و زن بیگانه چاه تنگ.

fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena

۲۸ 28 او نیز مثل راهزن در کمین می‌باشد، وخیانتکاران را در میان مردم می‌افزاید.

insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit

۲۹ 29 وای از آن کیست و شقاوت از آن که ونزاعها از آن کدام و زاری از آن کیست وجراحت های بی‌سبب از آن که و سرخی چشمان از آن کدام؟

cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum

۳۰ 30 آنانی را است که شرب مدام می‌نمایند، و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می‌شوند.

nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis

۳۱ 31 به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ‌فام است، حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می‌سازد، و به ملایمت فرو می‌رود.

ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande

۳۲ 32 اما در آخر مثل مار خواهد گزید، و مانندافعی نیش خواهد زد.

sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet

۳۳ 33 چشمان تو چیزهای غریب را خواهد دید، و دل تو به چیزهای کج تنطق خواهد نمود،

oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa

۳۴ 34 و مثل کسی‌که در میان دریا می‌خوابدخواهی شد، یا مانند کسی‌که بر سر دکل کشتی می‌خسبد،

et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo

۳۵ 35 و خواهی گفت: مرا زدند لیکن درد رااحساس نکردم، مرا زجر نمودند لیکن نفهمیدم. پس کی بیدار خواهم شد؟ همچنین معاودت می‌کنم و بار دیگر آن را می‌طلبم.

et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam