امثال 22

۱ 1 نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

Vale más el buen nombre que grandes riquezas, y más que la plata y el oro, la buena estima.

۲ 2 دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

El rico y el pobre viven en mutua oposición; sin embargo, a entrambos los hizo Yahvé.

۳ 3 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

El prudente ve venir el mal, y se precave, el necio pasa adelante y sufre el daño.

۴ 4 جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

Frutos de la humildad son: el temor de Dios, riqueza, honra y vida.

۵ 5 خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

Espinas y lazos hay en el camino del perverso; guarda su alma quien se aleja de ellos.

۶ 6 طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

Enseña al niño el camino que debe seguir, y llegado a la vejez no se apartará de él.

۷ 7 توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

El rico domina a los pobres, y el que toma prestado sirve al que le presta.

۸ 8 هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

Quien siembra iniquidad cosecha desdicha, y será quebrada la vara de su furor.

۹ 9 شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

El ojo compasivo será bendito, porque parte su pan con el pobre.

۱۰ 10 استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

Echa fuera al altivo, y se irá la discordia, cesarán las contiendas y las afrentas.

۱۱ 11 هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

Quien ama la pureza de corazón y tiene la gracia del bien hablar, es amigo del rey.

۱۲ 12 چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

Los ojos de Yahvé protegen a los sabios, pues Él desbarata los planes de los pérfidos.

۱۳ 13 مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

Dice el perezoso: “Un león anda por la calle; seré devorado en medio de la plaza.”

۱۴ 14 دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

Fosa profunda es la boca de la extraña; quien es objeto de la ira de Yahvé cae en ella.

۱۵ 15 حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

La necedad se pega al corazón del joven, mas la vara de corrección la arroja fuera.

۱۶ 16 هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

Quien oprime al pobre, lo enriquece; quien da al rico, lo empobrece.

۱۷ 17 گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

Inclina tu oído y escucha las palabras de los sabios; aplica tu corazón a mis enseñanzas;

۱۸ 18 زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

porque es cosa dulce conservarlas en tu corazón, y tenerlas siempre prontas en tus labios.

۱۹ 19 تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

Para que tu confianza se apoye en Yahvé, quiero hoy darte esta instrucción.

۲۰ 20 آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

¿No te he escrito cosas excelentes en forma de consejos y enseñanzas,

۲۱ 21 تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

para mostrarte la certeza de las palabras de verdad, a fin de que sepas dar claras respuestas a tus mandantes?

۲۲ 22 فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

No despojes al pobre, porque es pobre, ni oprimas en juicio al desvalido;

۲۳ 23 زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

pues Yahvé defenderá su causa y quitará la vida a los que lo despojan.

۲۴ 24 با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

No seas de aquellos que se obligan con aquel que no puede dominar su furor,

۲۵ 25 مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

no sea que aprendas sus caminos, y prepares un lazo para tu alma.

۲۶ 26 از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

No seas de aquellos que se obligan con apretón de manos, y por deudas ajenas prestan caución.

۲۷ 27 اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

Porque si no tienes con qué pagar, te quitarán la cama de debajo de tu cabeza.

۲۸ 28 حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

No trasplantes los hitos antiguos, los que plantaron tus padres.

۲۹ 29 آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.

Mira al hombre hábil en su trabajo; ante los reyes estará y no quedará entre la plebe.