امثال 22

۱ 1 نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.

۲ 2 دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

The rich and poor meet together: the LORD is the maker of them all.

۳ 3 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

A prudent man foreseeth the evil, and hideth himself: but the simple pass on, and are punished.

۴ 4 جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

By humility and the fear of the LORD are riches, and honour, and life.

۵ 5 خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

Thorns and snares are in the way of the perverse: he that doth keep his soul shall be far from them.

۶ 6 طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

Train up a child in the way he should go: and when he is old, he will not depart from it.

۷ 7 توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.

۸ 8 هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

He that soweth iniquity shall reap vanity: and the rod of his anger shall fail.

۹ 9 شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.

۱۰ 10 استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

Cast out the scorner, and contention shall end; yea, strife and reproach shall cease.

۱۱ 11 هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

He that loveth pureness of heart, for the grace of his lips the king shall be his friend.

۱۲ 12 چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

The eyes of the LORD preserve knowledge, and he overthroweth the words of the transgressor.

۱۳ 13 مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

The slothful man saith, There is a lion outside, I shall be slain in the streets.

۱۴ 14 دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

The mouth of an adulteress is a deep pit: he that is abhorred by the LORD shall fall in it.

۱۵ 15 حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

Foolishness is bound in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.

۱۶ 16 هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

He that oppresseth the poor to increase his riches, and he that giveth to the rich, shall surely come to want.

۱۷ 17 گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

Bow down thy ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart to my knowledge.

۱۸ 18 زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

For it is a pleasant thing if thou keepest them within thee; they shall all be ready on thy lips.

۱۹ 19 تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

That thy trust may be in the LORD, I have made known to thee this day, even to thee.

۲۰ 20 آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

Have not I written to thee excellent things in counsels and knowledge,

۲۱ 21 تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

That I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest answer the words of truth to them that send to thee?

۲۲ 22 فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

Rob not the poor, because he is poor: neither oppress the afflicted in the gate:

۲۳ 23 زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

For the LORD will plead their cause, and spoil the soul of those that spoiled them.

۲۴ 24 با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

Make no friendship with an angry man; and with a furious man thou shalt not go:

۲۵ 25 مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.

۲۶ 26 از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

Be not thou one of them that strike hands, or of them that are sureties for debts.

۲۷ 27 اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

If thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?

۲۸ 28 حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.

۲۹ 29 آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.

Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before obscure men.