امثال 22

۱ 1 نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

More choice, is a name, than great riches, beyond silver and gold, is pleasant grace.

۲ 2 دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

The rich and the poor, meet together, the maker of them all, is Yahweh.

۳ 3 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

A prudent man, seeth calamity, and hideth himself, but, the simple, pass on, and suffer.

۴ 4 جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

The reward of humility, is the reverence of Yahweh, riches, and honour, and life.

۵ 5 خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

Thorns and snares, are in the way of the perverse, —he that guardeth his soul, shall be far from them.

۶ 6 طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

Train up a youth, in the direction of his duty, even when he becometh old, he will not depart from it.

۷ 7 توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

The rich, over the poor, beareth rule, —and, slave, is the borrower to the lender.

۸ 8 هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

He that soweth perversity, shall reap trouble, and, the rod of his wrath, shall be ready.

۹ 9 شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

A benevolent eye, the same, shall be blessed, —because he hath given of his bread to the poor.

۱۰ 10 استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

Drive away the scoffer, that strife may depart, and quarrel, and contempt may cease.

۱۱ 11 هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

Yahweh loveth the pure in heart, gracious are his lips, his friend is the king!

۱۲ 12 چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

The eyes of Yahweh, watch over knowledge, therefore hath he overturned the words of the treacherous.

۱۳ 13 مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

Saith the sluggard, A lion outside! Amidst the broadways, shall I be slain.

۱۴ 14 دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

A deep chasm, is the mouth of strange women, he with whom Yahweh is indignant, falleth there.

۱۵ 15 حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

Foolishness, is bound up in the heart of a youth, the rod of correction, shall drive it far from him.

۱۶ 16 هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

He that oppresseth the poor, to make increase for himself, giving to the rich, shall surely come to want.

۱۷ 17 گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

Incline thine ear and hear the words of wise men, then, thy heart, wilt thou apply to my teaching;

۱۸ 18 زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

For sweet shall they be, when thou shalt keep them in thine inmost mind, they shall fit well together, upon thy lips.

۱۹ 19 تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

That in Yahweh may be thy trust, I have made them known to thee to-day, even to thee.

۲۰ 20 آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

Have I not written for thee noble things, with counsels and knowledge:

۲۱ 21 تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

To cause thee to know the meaning of faithful sayings, that thou mayest give back faithful sayings to them who ask thee.

۲۲ 22 فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

Do not rob the poor, because he is poor, neither crush thou the oppressed in the gate;

۲۳ 23 زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

For, Yahweh, will plead their cause, and will despoil their despoilers of life.

۲۴ 24 با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

Do not have friendship with one given to anger, and, with a wrathful man, shall thou not enter in:

۲۵ 25 مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

Lest thou learn his ways, and take a snare to thy soul.

۲۶ 26 از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

Be not of them who strike hands, of them who are sureties for debts:

۲۷ 27 اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

If thou hast nothing to pay, why should one take away thy bed from under thee?

۲۸ 28 حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

Do not move back the ancient boundary, which thy father’s made.

۲۹ 29 آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.

Seest thou a man prompt in his business? before kings, shall he stand, he shall not stand before men who are obscure.