امثال 14
| هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید. | ۱ 1 |
Sapiens mulier aedificat domum suam: insipiens extructam quoque manibus destruet.
| کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید. | ۲ 2 |
Ambulans recto itinere, et timens Deum, despicitur ab eo, qui infami graditur via.
| در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود. | ۳ 3 |
In ore stulti virga superbiae: labia autem sapientium custodiunt eos.
| جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود. | ۴ 4 |
Ubi non sunt boves, praesepe vacuum est: ubi autem plurimae segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
| شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند. | ۵ 5 |
Testis fidelis non mentietur: profert autem mendacium dolosus testis.
| استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است. | ۶ 6 |
Quaerit derisor sapientiam, et non invenit: doctrina prudentium facilis.
| از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت. | ۷ 7 |
Vade contra virum stultum, et nescit labia prudentiae.
| حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است. | ۸ 8 |
Sapientia callidi est intelligere viam suam: et imprudentia stultorum errans.
| احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است. | ۹ 9 |
Stultis illudet peccatum, et inter iustos morabitur gratia.
| دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد. | ۱۰ 10 |
Cor quod novit amaritudinem animae suae, in gaudio eius non miscebitur extraneus.
| خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد. | ۱۱ 11 |
Domus impiorum delebitur: tabernacula vero iustorum germinabunt.
| راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است. | ۱۲ 12 |
Est via, quae videtur homini iusta: novissima autem eius deducunt ad mortem.
| هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است. | ۱۳ 13 |
Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat.
| کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است. | ۱۴ 14 |
Viis suis replebitur stultus, et super eum erit vir bonus.
| مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید. | ۱۵ 15 |
Innocens credit omni verbo: astutus considerat gressus suos. Filio doloso nihil erit boni: servo autem sapienti prosperi erunt actus, et dirigetur via eius.
| مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد. | ۱۶ 16 |
Sapiens timet, et declinat a malo: stultus transilit, et confidit.
| مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند. | ۱۷ 17 |
Impatiens operabitur stultitiam: et vir versutus odiosus est.
| نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود. | ۱۸ 18 |
Possidebunt parvuli stultitiam, et expectabunt astuti scientiam.
| بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند. | ۱۹ 19 |
Iacebunt mali ante bonos: et impii ante portas iustorum.
| همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند. | ۲۰ 20 |
Etiam proximo suo pauper odiosus erit: amici vero divitum multi.
| هرکه همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید. | ۲۱ 21 |
Qui despicit proximum suum, peccat: qui autem miseretur pauperis, beatus erit. Qui credit in Domino, misericordiam diligit.
| آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود. | ۲۲ 22 |
Errant qui operantur malum: misericordia et veritas praeparant bona.
| از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد. | ۲۳ 23 |
In omni opere bono erit abundantia: ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
| تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است. | ۲۴ 24 |
Corona sapientium, divitiae eorum: fatuitas stultorum, imprudentia.
| شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است. | ۲۵ 25 |
Liberat animas testis fidelis: et profert mendacia versipellis.
| در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود. | ۲۶ 26 |
In timore Domini fiducia fortitudinis, et filiis eius erit spes.
| ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند. | ۲۷ 27 |
Timor Domini fons vitae, ut declinet a ruina mortis.
| جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است. | ۲۸ 28 |
In multitudine populi dignitas regis: et in paucitate plebis ignominia principis.
| کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد. | ۲۹ 29 |
Qui patiens est, multa gubernatur prudentia: qui autem impatiens est, exaltat stultitiam suam.
| دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است. | ۳۰ 30 |
Vita carnium, sanitas cordis: putredo ossium, invidia.
| هرکه بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هرکه بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید. | ۳۱ 31 |
Qui calumniatur egentem, exprobrat factori eius: honorat autem eum, qui miseretur pauperis.
| شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد. | ۳۲ 32 |
In malitia sua expelletur impius: sperat autem iustus in morte sua.
| حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد. | ۳۳ 33 |
In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet.
| عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است. | ۳۴ 34 |
Iustitia elevat gentem: miseros autem facit populos peccatum.
| رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان. | ۳۵ 35 |
Acceptus est regi minister intelligens: iracundiam eius inutilis sustinebit.
