امثال 1

۱ 1 امثال سلیمان بن داود پادشاه اسرائیل

These are the proverbs of Solomon son of David, king of Israel,

۲ 2 به جهت دانستن حکمت و عدل، و برای فهمیدن کلمات فطانت.

for gaining wisdom and discipline, for comprehending words of insight,

۳ 3 به جهت اکتساب ادب معرفت آمیز، و عدالت و انصاف و استقامت.

and for receiving instruction in wise living and in righteousness, justice, and equity.

۴ 4 تاساده دلان را زیرکی بخشد، و جوانان را معرفت وتمیز.

To impart prudence to the simple and knowledge and discretion to the young,

۵ 5 تا مرد حکیم بشنود و علم را بیفزاید. ومرد فهیم تدابیر را تحصیل نماید.

let the wise listen and gain instruction, and the discerning acquire wise counsel

۶ 6 تا امثال وکنایات را بفهمند، کلمات حکیمان و غوامض ایشان را.

by understanding the proverbs and parables, the sayings and riddles of the wise.

۷ 7 ترس یهوه آغاز علم است. لیکن جاهلان حکمت و ادب را خوار می‌شمارند.

The fear of the LORD is the beginning of knowledge, but fools despise wisdom and discipline.

۸ 8 ‌ای پسر من تادیب پدر خود را بشنو، و تعلیم مادر خویش را ترک منما.

Listen, my son, to your father’s instruction, and do not forsake the teaching of your mother.

۹ 9 زیرا که آنها تاج زیبایی برای سر تو، و جواهر برای گردن توخواهد بود.

For they are a garland of grace on your head and a pendant around your neck.

۱۰ 10 ‌ای پسر من اگر گناهکاران تو رافریفته سازند، قبول منما.

My son, if sinners entice you, do not yield to them.

۱۱ 11 اگر گویند: «همراه مابیا تا برای خون در کمین بنشینیم، و برای بی‌گناهان بی‌جهت پنهان شویم،

If they say, “Come along, let us lie in wait for blood, let us ambush the innocent without cause,

۱۲ 12 مثل هاویه ایشان را زنده خواهیم بلعید، و تندرست مانندآنانی که به گور فرو می‌روند. (Sheol h7585)

let us swallow them alive like Sheol, and whole like those descending into the Pit. (Sheol h7585)

۱۳ 13 هر گونه اموال نفیسه را پیدا خواهیم نمود. و خانه های خود را ازغنیمت مملو خواهیم ساخت.

We will find all manner of precious goods; we will fill our houses with plunder.

۱۴ 14 قرعه خود رادر میان ما بینداز. و جمیع ما را یک کیسه خواهدبود.»

Throw in your lot with us; let us all share one purse”—

۱۵ 15 ‌ای پسر من با ایشان در راه مرو. و پای خودرا از طریقهای ایشان باز دار

my son, do not walk the road with them or set foot upon their path.

۱۶ 16 زیرا که پایهای ایشان برای شرارت می‌دود و به جهت ریختن خون می‌شتابد.

For their feet run to evil, and they are swift to shed blood.

۱۷ 17 به تحقیق، گستردن دام در نظرهر بالداری بی‌فایده است.

How futile it is to spread the net where any bird can see it!

۱۸ 18 لیکن ایشان به جهت خون خود کمین می‌سازند، و برای جان خویش پنهان می‌شوند.

But they lie in wait for their own blood; they ambush their own lives.

۱۹ 19 همچنین است راههای هر کس که طماع سود باشد، که آن جان مالک خود را هلاک می‌سازد.

Such is the fate of all who are greedy, whose unjust gain takes the lives of its possessors.

۲۰ 20 حکمت در بیرون ندا می‌دهد و در شوارع عام آواز خود را بلند می‌کند.

Wisdom calls out in the street, she lifts her voice in the square;

۲۱ 21 در سرچهارراهها در دهنه دروازه‌ها می‌خواند و در شهربه سخنان خود متکلم می‌شود

in the main concourse she cries aloud, at the city gates she makes her speech:

۲۲ 22 که «ای جاهلان تا به کی جهالت را دوست خواهید داشت؟ و تا به کی مستهزئین از استهزا شادی می‌کنند و احمقان از معرفت نفرت می‌نمایند؟

“How long, O simple ones, will you love your simple ways? How long will scoffers delight in their scorn and fools hate knowledge?

۲۳ 23 به‌سبب عتاب من بازگشت نمایید. اینک روح خود را بر شما افاضه خواهم نمود و کلمات خود را بر شما اعلام خواهم کرد.

If you had repented at my rebuke, then surely I would have poured out my spirit on you; I would have made my words known to you.

۲۴ 24 زیرا که چون خواندم، شما ابانمودید و دستهای خود را افراشتم و کسی اعتنانکرد.

Because you refused my call, and no one took my outstretched hand,

۲۵ 25 بلکه تمامی نصیحت مرا ترک نمودید وتوبیخ مرا نخواستید.

because you neglected all my counsel, and wanted none of my correction,

۲۶ 26 پس من نیز در حین مصیبت شما خواهم خندید و چون ترس بر شمامستولی شود استهزا خواهم نمود.

in turn I will mock your calamity; I will sneer when terror strikes you,

۲۷ 27 چون خوف مثل باد تند بر شما عارض شود، و مصیبت مثل گردباد به شما دررسد، حینی که تنگی وضیق بر شما آید.

when your dread comes like a storm, and your destruction like a whirlwind, when distress and anguish overwhelm you.

۲۸ 28 آنگاه مرا خواهند خواندلیکن اجابت نخواهم کرد، و صبحگاهان مراجستجو خواهند نمود اما مرا نخواهند یافت.

Then they will call on me, but I will not answer; they will earnestly seek me, but will not find me.

۲۹ 29 چونکه معرفت را مکروه داشتند، و ترس خداوند را اختیار ننمودند،

For they hated knowledge and chose not to fear the LORD.

۳۰ 30 و نصیحت مراپسند نکردند، و تمامی توبیخ مرا خوار شمردند،

They accepted none of my counsel; they despised all my reproof.

۳۱ 31 بنابراین، از میوه طریق خود خواهند خورد، واز تدابیر خویش سیر خواهند شد.

So they will eat the fruit of their own way, and be filled with their own devices.

۳۲ 32 زیرا که ارتداد جاهلان، ایشان را خواهد کشت و راحت غافلانه احمقان، ایشان را هلاک خواهد ساخت.

For the waywardness of the simple will slay them, and the complacency of fools will destroy them.

۳۳ 33 اما هر‌که مرا بشنود در امنیت ساکن خواهدبود، و از ترس بلا مستریح خواهد ماند.»

But whoever listens to me will dwell in safety, secure from the fear of evil.”

King Solomon in Old Age