پیدایش 41

۱ 1 و واقع شد، چون دو سال سپری شد، که فرعون خوابی دید که اینک بر کنارنهر ایستاده است.

Now it happened at the end of two full years that Pharaoh had a dream, and look, he was standing by the Nile.

۲ 2 که ناگاه از نهر، هفت گاوخوب صورت و فربه گوشت برآمده، بر مرغزارمی چریدند.

And look, there came up out of the Nile seven cows, sleek and fat, and they grazed among the reeds.

۳ 3 و اینک هفت گاو دیگر، بد صورت و لاغر گوشت، در عقب آنها از نهر برآمده، به پهلوی آن گاوان اول به کنار نهر ایستادند.

And look, seven other cows came up after them out of the Nile, miserable-looking and thin, and stood by the other cows at the edge of the Nile.

۴ 4 و این گاوان زشت صورت و لاغر گوشت، آن هفت گاوخوب صورت و فربه را فرو بردند. و فرعون بیدارشد.

The miserable-looking and thin cows ate up the seven sleek and fat cows. Then Pharaoh woke up.

۵ 5 و باز بخسبید و دیگر باره خوابی دید، که اینک هفت سنبله پر و نیکو بر یک ساق برمی آید.

And he slept and dreamed a second time. And look, seven heads of grain came up on one stalk, healthy and good.

۶ 6 و اینک هفت سنبله لاغر، از باد شرقی پژمرده، بعد از آنها می‌روید.

Then look, seven heads of grain, thin and blasted with the east wind, sprouted up after them.

۷ 7 و سنبله های لاغر، آن هفت سنبله فربه و پر را فرو بردند، و فرعون بیدار شده، دید که اینک خوابی است.

The thin heads swallowed up the seven healthy and full heads. Then Pharaoh woke up, and look, it was a dream.

۸ 8 صبحگاهان دلش مضطرب شده، فرستاد و همه جادوگران و جمیع حکیمان مصر را خواند، و فرعون خوابهای خودرا بدیشان باز‌گفت. اما کسی نبود که آنها را برای فرعون تعبیر کند.

It happened in the morning that his mind was troubled, so he summoned all of Egypt's magicians and wise men. And Pharaoh told them his dreams, but there was no one who could interpret them to Pharaoh.

۹ 9 آنگاه رئیس ساقیان به فرعون عرض کرده، گفت: «امروز خطایای من بخاطرم آمد.

Then the chief cupbearer spoke to Pharaoh, saying, "I remember my faults today.

۱۰ 10 فرعون بر غلامان خود غضب نموده، مرا با رئیس خبازان در زندان سردار افواج خاصه، حبس فرمود.

Pharaoh was angry with his servants and put me in prison in the house of the captain of the guard, me and the chief baker.

۱۱ 11 ومن و او در یک شب، خوابی دیدیم، هر یک موافق تعبیر خواب خود، خواب دیدیم.

We had a dream on the same night, he and I, each having a dream with its own meaning.

۱۲ 12 و جوانی عبرانی در آنجا با ما بود، غلام سردار افواج خاصه. و خوابهای خود را نزد او بیان کردیم و اوخوابهای ما را برای ما تعبیر کرد، هر یک را موافق خوابش تعبیر کرد.

Now a young Hebrew was there with us, a servant of the captain of the guards, and we told him, and he interpreted our dreams to us, to each man he interpreted according to his own dream.

۱۳ 13 و به عینه موافق تعبیری که برای ما کرد، واقع شد. مرا به منصبم بازآورد، و اورا به دار کشید.»

And it happened just the way he interpreted them to us, so it was: I was restored to my office, and he was hanged."

۱۴ 14 آنگاه فرعون فرستاده، یوسف را خواند، واو را به زودی از زندان بیرون آوردند. و صورت خود را تراشیده، رخت خود را عوض کرد، و به حضور فرعون آمد.

Then Pharaoh summoned Joseph, and they brought him quickly out of the pit. And he shaved himself, changed his clothes, and came in to Pharaoh.

۱۵ 15 فرعون به یوسف گفت: «خوابی دیده‌ام و کسی نیست که آن را تعبیر کند، و درباره تو شنیدم که خواب می‌شنوی تا تعبیرش کنی.»

And Pharaoh said to Joseph, "I had a dream, but there is no one who can interpret it. I have heard it said about you that when you hear a dream you can interpret it."

۱۶ 16 یوسف فرعون را به پاسخ گفت: «از من نیست، خدا فرعون را به سلامتی جواب خواهدداد.»

And Joseph answered Pharaoh, saying, "Apart from God, the welfare of Pharaoh will receive no answer. "

۱۷ 17 و فرعون به یوسف گفت: «در خواب خوددیدم که اینک به کنار نهر ایستاده‌ام،

Then Pharaoh said to Joseph, "In my dream, look, I stood on the edge of the Nile.

۱۸ 18 و ناگاه هفت گاو فربه گوشت و خوب صورت از نهر برآمده، بر مرغزار می‌چرند.

And look, there came up out of the river seven cows, fat and sleek, and they grazed among the reeds.

۱۹ 19 و اینک هفت گاودیگر زبون و بسیار زشت صورت و لاغر گوشت، که در تمامی زمین مصر بدان زشتی ندیده بودم، در عقب آنها برمی آیند.

And look, seven other cows came up after them, scrawny and very miserable-looking and thin. I had never seen such bad-looking cows in all the land of Egypt.

۲۰ 20 و گاوان لاغر زشت، هفت گاو فربه اول را می‌خورند.

The thin and miserable-looking cows ate up the first seven fat cows.

۲۱ 21 و چون به شکم آنها فرو رفتند معلوم نشد که بدرون آنهاشدند، زیرا که صورت آنها مثل اول زشت ماند. پس بیدار شدم.

But when they had eaten them up, no one would have known that they had eaten them, for they were still as miserable-looking as at the beginning. Then I woke up.

۲۲ 22 و باز خوابی دیدم که اینک هفت سنبله پر و نیکو بر یک ساق برمی آید.

And I fell asleep, and I saw in my dream, and look, seven heads of grain growing on one stalk, full and good.

۲۳ 23 واینک هفت سنبله خشک باریک و از باد شرقی پژمرده، بعد از آنها می‌روید.

And look, seven heads of grain, withered, thin, and blasted with the east wind, sprouted up after them.

۲۴ 24 و سنابل لاغر، آن هفت سنبله نیکو را فرو می‌برد. و جادوگران راگفتم، لیکن کسی نیست که برای من شرح کند.»

And the seven thin heads of grain swallowed up the seven good heads of grain. And I told it to the magicians, but no one could tell me its meaning."

۲۵ 25 یوسف به فرعون گفت: «خواب فرعون یکی است. خدا از آنچه خواهد کرد، فرعون راخبر داده است.

Then Joseph said to Pharaoh, "The dreams of Pharaoh are one. God has told Pharaoh what he is about to do.

۲۶ 26 هفت گاو نیکو هفت سال باشدو هفت سنبله نیکو هفت سال. همانا خواب یکی است.

The seven good cows represent seven years, and the seven good heads of grain represent seven years. The dreams are the same.

۲۷ 27 و هفت گاو لاغر زشت، که در عقب آنهابرآمدند، هفت سال باشد. و هفت سنبله خالی ازباد شرقی پژمرده، هفت سال قحط می‌باشد.

And the seven thin and miserable-looking cows that came up after them represent seven years, and also the seven empty heads of grain blasted with the east wind. They are seven years of famine.

۲۸ 28 سخنی که به فرعون گفتم، این است: آنچه خدامی کند به فرعون ظاهر ساخته است.

It is just as I said to Pharaoh: God has shown Pharaoh what he is about to do.

۲۹ 29 هماناهفت سال فراوانی بسیار، در تمامی زمین مصرمی آید.

Look, seven years of great abundance will come throughout all the land of Egypt.

۳۰ 30 و بعد از آن، هفت سال قحط پدیدآید. و تمامی فراوانی در زمین مصر فراموش شود. و قحط، زمین را تباه خواهد ساخت.

But after them seven years of famine will come, and all the abundance will be forgotten in the land of Egypt. The famine will devastate the land,

۳۱ 31 وفراوانی در زمین معلوم نشود بسبب قحطی که بعداز آن آید، زیرا که به غایت سخت خواهد بود.

and the abundance will not be remembered in the land because of the famine that follows it, for it will be very severe.

۳۲ 32 و چون خواب به فرعون دو مرتبه مکرر شد، این است که این حادثه از جانب خدا مقرر شده، و خدا آن را به زودی پدید خواهد آورد.

Now the dream was repeated to Pharaoh twice because the matter has been fixed by God, and God will carry it out soon.

۳۳ 33 پس اکنون فرعون می‌باید مردی بصیر و حکیم را پیدانموده، و او را بر زمین مصر بگمارد.

Now therefore Pharaoh should look for a discerning and wise man, and give him authority over the land of Egypt.

۳۴ 34 فرعون چنین بکند، و ناظران بر زمین برگمارد، و در هفت سال فراوانی، خمس از زمین مصر بگیرد.

Pharaoh should do this, and should appoint overseers over the land, and they should take a fifth of all the produce of the land of Egypt during the seven years of abundance.

۳۵ 35 وهمه ماکولات این سالهای نیکو را که می‌آیدجمع کنند، و غله را زیر دست فرعون ذخیره نمایند، و خوراک در شهرها نگاه دارند.

They should gather all the food during these good years that are coming and store the grain under the authority of Pharaoh for food in the cities, and they should preserve it.

۳۶ 36 تاخوراک برای زمین، به جهت هفت سال قحطی که در زمین مصر خواهد بود ذخیره شود، مبادا زمین از قحط تباه گردد.»

That food will be a reserve for the land during the seven years of famine that will come on the land of Egypt, so that the land will survive the famine."

۳۷ 37 پس این سخن بنظر فرعون و بنظر همه بندگانش پسند آمد.

The proposal was good in the eyes of Pharaoh, and in the eyes of all his servants.

۳۸ 38 و فرعون به بندگان خودگفت: «آیا کسی را مثل این توانیم یافت، مردی که روح خدا در وی است؟»

Pharaoh said to his servants, "Can we find such a one as this, a man in whom is the Spirit of God?"

۳۹ 39 و فرعون به یوسف گفت: «چونکه خدا کل این امور را بر تو کشف کرده است، کسی مانند تو بصیر و حکیم نیست.

So Pharaoh said to Joseph, "Because God has shown you all of this, there is no one as discerning and wise as you.

۴۰ 40 تو بر خانه من باش، و به فرمان تو، تمام قوم من منتظم شوند، جز اینکه بر تخت از تو بزرگترباشم.»

You will be in charge of my house, and according to your word will all my people be ruled. Only with regard to the throne will I be greater than you."

۴۱ 41 و فرعون به یوسف گفت: «بدانکه تو را برتمامی زمین مصر گماشتم.»

Pharaoh said to Joseph, "Look, I have put you in charge over all the land of Egypt."

۴۲ 42 و فرعون انگشترخود را از دست خویش بیرون کرده، آن را بردست یوسف گذاشت، و او را به کتان نازک آراسته کرد، و طوقی زرین بر گردنش انداخت.

Then Pharaoh took off his signet ring from his hand and put it on Joseph's hand, and clothed him in robes of fine linen, and put a gold chain around his neck.

۴۳ 43 و او را بر عرابه دومین خود سوار کرد، و پیش رویش ندا می‌کردند که «زانو زنید!» پس او را برتمامی زمین مصر برگماشت.

And he had him ride in the second chariot which he had, and they called out before him, "Bow the knee. " So he put him in charge over the entire land of Egypt.

۴۴ 44 و فرعون به یوسف گفت: «من فرعون هستم، و بدون توهیچکس دست یا پای خود را در کل ارض مصربلند نکند.»

Then Pharaoh said to Joseph, "I am Pharaoh, but without your permission no one will do anything or go anywhere in all the land of Egypt."

۴۵ 45 و فرعون یوسف را صفنات فعنیح نامید، و اسنات، دختر فوطی فارع، کاهن اون رابدو به زنی داد، و یوسف بر زمین مصر بیرون رفت.

Pharaoh called Joseph's name Zaphenath-Paneah. And he gave him Asenath the daughter of Potiphera, priest of On, as a wife. So Joseph went out through the land of Egypt.

۴۶ 46 و یوسف سی ساله بود وقتی که به حضورفرعون، پادشاه مصر بایستاد، و یوسف از حضورفرعون بیرون شده، در تمامی زمین مصر گشت.

Joseph was thirty years old when he began to serve Pharaoh king of Egypt. Joseph left the presence of Pharaoh and went throughout all the land of Egypt.

۴۷ 47 و در هفت سال فراوانی، زمین محصول خود رابه کثرت آورد.

During the seven years of abundance the land produced large harvests.

۴۸ 48 پس تمامی ماکولات آن هفت سال را که در زمین مصر بود، جمع کرد، و خوراک را در شهرها ذخیره نمود، و خوراک مزارع حوالی هر شهر را در آن گذاشت.

And he collected all the food during the seven years when there was abundance in the land of Egypt, and put the food in the cities. He placed in every city the food from the fields surrounding it.

۴۹ 49 و یوسف غله بیکران بسیار، مثل ریگ دریا ذخیره کرد، تا آنکه ازحساب بازماند، زیرا که از حساب زیاده بود.

Joseph stored up grain in great abundance, like the sand of the sea, until he stopped measuring it, because it could not be measured.

۵۰ 50 وقبل از وقوع سالهای قحط، دو پسر برای یوسف زاییده شد، که اسنات، دختر فوطی فارع، کاهن اون برایش بزاد.

To Joseph were born two sons before the year of famine came, whom Asenath, the daughter of Potiphera priest of On, bore to him.

۵۱ 51 و یوسف نخست زاده خود رامنسی نام نهاد، زیرا گفت: «خدا مرا از تمامی مشقتم و تمامی خانه پدرم فراموشی داد.»

Joseph called the name of the firstborn Manasseh: "For God has made me forget all my trouble and all my father's household."

۵۲ 52 ودومین را افرایم نامید، زیرا گفت: «خدا مرا درزمین مذلتم بارآور گردانید.»

And the name of the second he called Ephraim: "For God has made me fruitful in the land of my suffering."

۵۳ 53 و هفت سال فراوانی که در زمین مصر بود، سپری شد.

And the seven years of abundance that occurred in the land of Egypt came to an end.

۵۴ 54 و هفت سال قحط، آمدن گرفت، چنانکه یوسف گفته بود. و قحط در همه زمینهاپدید شد، لیکن در تمامی زمین مصر نان بود.

Then the seven years of famine began to come, just as Joseph had said. There was famine in all lands, but in all the land of Egypt there was food.

۵۵ 55 وچون تمامی زمین مصر مبتلای قحط شد، قوم برای نان نزد فرعون فریاد برآوردند. و فرعون به همه مصریان گفت: «نزد یوسف بروید و آنچه او به شما گوید، بکنید.»

When all the land of Egypt experienced the famine, the people cried to Pharaoh for food. Then Pharaoh said to all Egypt, "Go to Joseph. Whatever he says to you, do."

۵۶ 56 پس قحط، تمامی روی زمین را فروگرفت، و یوسف همه انبارها را بازکرده، به مصریان می‌فروخت، و قحط در زمین مصر سخت شد.

So the famine was over all the surface of the land. Then Joseph opened all the storehouses of grain and sold to the Egyptians. And the famine was severe in the land of Egypt.

۵۷ 57 و همه زمینها به جهت خریدغله نزد یوسف به مصر آمدند، زیرا قحط برتمامی زمین سخت شد.

And all the countries came to Egypt to Joseph to buy grain, because the famine was severe in all the earth.

Joseph Interprets Pharaoh's Dream