کارهای رسولان 7
| آنگاه رئیس کهنه گفت: «آیا این امور چنین است؟» | ۱ 1 |
The high priest said, “Are these things so?”
| او گفت: «ای برادران و پدران، گوش دهید. خدای ذوالجلال بر پدر ما ابراهیم ظاهر شد وقتی که در جزیره بود قبل از توقفش در حران. | ۲ 2 |
He said, “Brothers and fathers, listen. The God of glory appeared to our father Abraham when he was in Mesopotamia, before he lived in Haran,
| و بدوگفت: “از وطن خود و خویشانت بیرون شده، به زمینی که تو را نشان دهم برو.” | ۳ 3 |
and said to him, ‘Get out of your land and away from your relatives, and come into a land which I will show you.’
| پس از دیارکلدانیان روانه شده، در حران درنگ نمود؛ و بعداز وفات پدرش، او را کوچ داد به سوی این زمین که شما الان در آن ساکن می‌باشید. | ۴ 4 |
Then he came out of the land of the Kasdim and lived in Haran. From there, when his father was dead, God moved him into this land where you are now living.
| و او را در این زمین میراثی، حتی بقدر جای پای خود نداد، لیکن وعده داد که آن را به وی و بعد از او به ذریتش به ملکیت دهد، هنگامی که هنوز اولادی نداشت. | ۵ 5 |
He gave him no inheritance in it, no, not so much as to set his foot on. He promised that he would give it to him for a possession, and to his offspring after him, when he still had no child.
| و خدا گفت که “ذریت تو در ملک بیگانه، غریب خواهند بود و مدت چهار صد سال ایشان را به بندگی کشیده، معذب خواهندداشت.” | ۶ 6 |
God spoke in this way: that his offspring would live as aliens in a strange land, and that they would be enslaved and mistreated for four hundred years.
| و خدا گفت: “من بر آن طایفه‌ای که ایشان را مملوک سازند داوری خواهم نمود و بعداز آن بیرون آمده، در این مکان مرا عبادت خواهند نمود.” | ۷ 7 |
‘I will judge the nation to which they will be in bondage,’ said God, ‘and after that they will come out and serve me in this place.’
| و عهد ختنه را به وی داد که بنابراین چون اسحاق را آورد، در روز هشتم او رامختون ساخت و اسحاق یعقوب را و یعقوب دوازده پطریارخ را. | ۸ 8 |
He gave him the covenant of circumcision. So Abraham became the father of Isaac, and circumcised him the eighth day. Isaac became the father of Jacob, and Jacob became the father of the twelve patriarchs.
| «و پطریارخان به یوسف حسد برده، او را به مصر فروختند. اما خدا با وی می‌بود | ۹ 9 |
“The patriarchs, moved with jealousy against Joseph, sold him into Egypt. God was with him
| و او را ازتمامی زحمت او رستگار نموده، در حضورفرعون، پادشاه مصر توفیق و حکمت عطا فرمودتا او را بر مصر و تمام خاندان خود فرمان فرما قرارداد. | ۱۰ 10 |
and delivered him out of all his afflictions, and gave him favor and wisdom before Pharaoh, king of Egypt. He made him governor over Egypt and all his house.
| پس قحطی و ضیقی شدید بر همه ولایت مصر و کنعان رخ نمود، بحدی که اجداد ما قوتی نیافتند. | ۱۱ 11 |
Now a famine came over all the land of Egypt and Canaan, and great affliction. Our fathers found no food.
| اما چون یعقوب شنید که در مصر غله یافت می‌شود، بار اول اجداد ما را فرستاد. | ۱۲ 12 |
But when Jacob heard that there was grain in Egypt, he sent out our fathers the first time.
| ودر کرت دوم یوسف خود را به برادران خودشناسانید و قبیله یوسف به نظر فرعون رسیدند. | ۱۳ 13 |
On the second time Joseph was made known to his brothers, and Joseph’s family was revealed to Pharaoh.
| پس یوسف فرستاده، پدر خود یعقوب و سایرعیالش را که هفتاد و پنج نفر بودند، طلبید. | ۱۴ 14 |
Joseph sent and summoned Jacob his father and all his relatives, seventy-five souls.
| پس یعقوب به مصر فرود آمده، او و اجداد ما وفات یافتند. | ۱۵ 15 |
Jacob went down into Egypt and he died, himself and our fathers;
| و ایشان را به شکیم برده، در مقبره‌ای که ابراهیم از بنی حمور، پدر شکیم به مبلغی خریده بود، دفن کردند. | ۱۶ 16 |
and they were brought back to Shechem and laid in the tomb that Abraham bought for a price in silver from the children of Hamor of Shechem.
| «و چون هنگام وعده‌ای که خدا با ابراهیم قسم خورده بود نزدیک شد، قوم در مصر نموکرده، کثیر می‌گشتند. | ۱۷ 17 |
“But as the time of the promise came close which God had sworn to Abraham, the people grew and multiplied in Egypt,
| تا وقتی که پادشاه دیگرکه یوسف را نمی شناخت برخاست. | ۱۸ 18 |
until there arose a different king who didn’t know Joseph.
| او با قوم ما حیله نموده، اجداد ما را ذلیل ساخت تا اولادخود را بیرون انداختند تا زیست نکنند. | ۱۹ 19 |
The same took advantage of our race and mistreated our fathers, and forced them to abandon their babies, so that they wouldn’t stay alive.
| در آن وقت موسی تولد یافت وبغایت جمیل بوده، مدت سه ماه در خانه پدر خود پرورش یافت. | ۲۰ 20 |
At that time Moses was born, and was exceedingly handsome to God. He was nourished three months in his father’s house.
| و چون او را بیرون افکندند، دختر فرعون او رابرداشته، برای خود به فرزندی تربیت نمود. | ۲۱ 21 |
When he was abandoned, Pharaoh’s daughter took him up and reared him as her own son.
| وموسی در تمامی حکمت اهل مصر تربیت یافته، در قول و فعل قوی گشت. | ۲۲ 22 |
Moses was instructed in all the wisdom of the Egyptians. He was mighty in his words and works.
| چون چهل سال ازعمر وی سپری گشت، به‌خاطرش رسید که ازبرادران خود، خاندان اسرائیل تفقد نماید. | ۲۳ 23 |
But when he was forty years old, it came into his heart to visit his brothers, the children of Israel.
| وچون یکی را مظلوم دید او را حمایت نمود وانتقام آن عاجز را کشیده، آن مصری را بکشت. | ۲۴ 24 |
Seeing one of them suffer wrong, he defended him and avenged him who was oppressed, striking the Egyptian.
| پس گمان برد که بردرانش خواهند فهمید که خدا به‌دست او ایشان را نجات خواهد داد. امانفهمیدند. | ۲۵ 25 |
He supposed that his brothers understood that God, by his hand, was giving them deliverance; but they didn’t understand.
| و در فردای آن روز خود را به دو نفراز ایشان که منازعه می‌نمودند، ظاهر کرد وخواست مابین ایشان مصالحه دهد. پس گفت: “ای مردان، شما برادر می‌باشید. به یکدیگر چرا ظلم می‌کنید؟” | ۲۶ 26 |
“The day following, he appeared to them as they fought, and urged them to be at peace again, saying, ‘Sirs, you are brothers. Why do you wrong one another?’
| آنگاه آنکه بر همسایه خودتعدی می‌نمود، او را رد کرده، گفت: “که تو را بر ماحاکم و داور ساخت؟ | ۲۷ 27 |
But he who did his neighbor wrong pushed him away, saying, ‘Who made you a ruler and a judge over us?
| آیا می‌خواهی مرابکشی چنانکه آن مصری را دیروز کشتی؟” | ۲۸ 28 |
Do you want to kill me as you killed the Egyptian yesterday?’
| پس موسی از این سخن فرار کرده، در زمین مدیان غربت اختیار کرد و در آنجا دو پسر آورد. | ۲۹ 29 |
Moses fled at this saying, and became a stranger in the land of Midian, where he became the father of two sons.
| و چون چهل سال گذشت، در بیابان کوه سینا، فرشته خداوند در شعله آتش از بوته به وی ظاهر شد. | ۳۰ 30 |
“When forty years were fulfilled, an angel of the Lord appeared to him in the wilderness of Mount Sinai, in a flame of fire in a bush.
| موسی چون این را دید از آن رویا درعجب شد و چون نزدیک می‌آمد تا نظر کند، خطاب از خداوند به وی رسید | ۳۱ 31 |
When Moses saw it, he wondered at the sight. As he came close to see, the voice of the Lord came to him,
| که “منم خدای پدرانت، خدای ابراهیم و خدای اسحاق و خدای یعقوب.” آنگاه موسی به لرزه درآمده، جسارت نکرد که نظر کند. | ۳۲ 32 |
‘I am the God of your fathers: the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob.’ Moses trembled and dared not look.
| خداوند به وی گفت: “نعلین از پایهایت بیرون کن زیرا جایی که در آن ایستاده‌ای، زمین مقدس است. | ۳۳ 33 |
The Lord said to him, ‘Take off your sandals, for the place where you stand is holy ground.
| همانا مشقت قوم خود را که در مصرند دیدم و ناله ایشان راشنیدم و برای رهانیدن ایشان نزول فرمودم. الحال بیا تا تو را به مصر فرستم.” | ۳۴ 34 |
I have surely seen the affliction of my people who are in Egypt, and have heard their groaning. I have come down to deliver them. Now come, I will send you into Egypt.’
| همان موسی را که رد کرده، گفتند: “که تو را حاکم و داورساخت؟” خدا حاکم و نجات‌دهنده مقرر فرموده، به‌دست فرشته‌ای که در بوته بر وی ظاهر شد، فرستاد. | ۳۵ 35 |
“This Moses whom they refused, saying, ‘Who made you a ruler and a judge?’—God has sent him as both a ruler and a deliverer by the hand of the angel who appeared to him in the bush.
| او با معجزات و آیاتی که مدت چهل سال در زمین مصر و بحر قلزم و صحرا به ظهورمی آورد، ایشان را بیرون آورد. | ۳۶ 36 |
This man led them out, having worked wonders and signs in Egypt, in the Sea of Suf, and in the wilderness for forty years.
| این همان موسی است که به بنی‌اسرائیل گفت: “خدا نبی‌ای را مثل من از میان برادران شما برای شما مبعوث خواهد کرد. سخن او را بشنوید.” | ۳۷ 37 |
This is that Moses who said to the children of Israel, ‘The Lord our God will raise up a prophet for you from among your brothers, like me.’
| همین است آنکه در جماعت در صحرا باآن فرشته‌ای که در کوه سینا بدو سخن می‌گفت وبا پدران ما بود و کلمات زنده را یافت تا به مارساند، | ۳۸ 38 |
This is he who was in the assembly in the wilderness with the angel that spoke to him on Mount Sinai, and with our fathers, who received living revelations to give to us,
| که پدران ما نخواستند او را مطیع شوندبلکه او را رد کرده، دلهای خود را به سوی مصرگردانیدند، | ۳۹ 39 |
to whom our fathers wouldn’t be obedient, but rejected him and turned back in their hearts to Egypt,
| و به هارون گفتند: “برای ما خدایان ساز که در‌پیش ما بخرامند زیرا این موسی که ما رااز زمین مصر برآورد، نمی دانیم او را چه شده است.” | ۴۰ 40 |
saying to Aaron, ‘Make us gods that will go before us, for as for this Moses who led us out of the land of Egypt, we don’t know what has become of him.’
| پس در آن ایام گوساله‌ای ساختند وبدان بت قربانی گذرانیده به اعمال دستهای خودشادی کردند. | ۴۱ 41 |
They made a calf in those days, and brought a sacrifice to the idol, and rejoiced in the works of their hands.
| از این جهت خدا رو گردانیده، ایشان را واگذاشت تا جنود آسمان را پرستش نمایند، چنانکه در صحف انبیا نوشته شده است که “ای خاندان اسرائیل، آیا مدت چهل سال دربیابان برای من قربانی‌ها و هدایا گذرانیدید؟ | ۴۲ 42 |
But God turned away and gave them up to serve the army of the sky, as it is written in the book of the prophets, ‘Did you offer to me slain animals and sacrifices forty years in the wilderness, O house of Israel?
| وخیمه ملوک و کوکب، خدای خود رمفان رابرداشتید یعنی اصنامی را که ساختید تا آنها راعبادت کنید. پس شما را بدان طرف بابل منتقل سازم.” | ۴۳ 43 |
You took up the tabernacle of Moloch, the star of your god Rephan, the figures which you made to worship, so I will carry you away beyond Babylon.’
| و خیمه شهادت با پدران ما در صحرابود چنانکه امر فرموده، به موسی گفت: “آن رامطابق نمونه‌ای که دیده‌ای بساز.” | ۴۴ 44 |
“Our fathers had the tabernacle of the testimony in the wilderness, even as he who spoke to Moses commanded him to make it according to the pattern that he had seen;
| و آن را اجداد ما یافته، همراه یوشع درآوردند به ملک امت هایی که خدا آنها را ازپیش روی پدران ما بیرون افکند تا ایام داود. | ۴۵ 45 |
which also our fathers, in their turn, brought in with Joshua when they entered into the possession of the nations whom God drove out before the face of our fathers to the days of David,
| که او در حضور خدا مستفیض گشت و درخواست نمود که خود مسکنی برای خدای یعقوب پیدانماید. | ۴۶ 46 |
who found favor in the sight of God, and asked to find a habitation for the God of Jacob.
| اما سلیمان برای او خانه‌ای بساخت. | ۴۷ 47 |
But Solomon built him a house.
| و لیکن حضرت اعلی در خانه های مصنوع دستها ساکن نمی شود چنانکه نبی گفته است | ۴۸ 48 |
However, the Most High doesn’t dwell in temples made with hands, as the prophet says,
| که “خداوند می‌گوید آسمان کرسی من است وزمین پای انداز من. چه خانه‌ای برای من بنامی کنید و محل آرامیدن من کجاست؟ | ۴۹ 49 |
‘heaven is my throne, and the earth a footstool for my feet. What kind of house will you build me?’ says the Lord. ‘Or what is the place of my rest?
| مگردست من جمیع این چیزها را نیافرید.” | ۵۰ 50 |
Didn’t my hand make all these things?’
| ای گردنکشان که به دل و گوش نامختونید، شما پیوسته با روح‌القدس مقاومت می‌کنید، چنانکه پدران شما همچنین شما. | ۵۱ 51 |
“You stiff-necked and uncircumcised in heart and ears, you always resist the Holy Spirit! As your fathers did, so you do.
| کیست ازانبیا که پدران شما بدو جفا نکردند؟ و آنانی راکشتند که از آمدن آن عادلی که شما بالفعل تسلیم کنندگان و قاتلان او شدید، پیش اخبارنمودند. | ۵۲ 52 |
Which of the prophets didn’t your fathers persecute? They killed those who foretold the coming of the Righteous One, of whom you have now become betrayers and murderers.
| شما که به توسط فرشتگان شریعت رایافته، آن را حفظ نکردید!» | ۵۳ 53 |
You received the Torah as it was ordained by angels, and didn’t keep it!”
| چون این را شنیدند دلریش شده، بر وی دندانهای خود را فشردند. | ۵۴ 54 |
Now when they heard these things, they were cut to the heart, and they gnashed at him with their teeth.
| اما او از روح‌القدس پر بوده، به سوی آسمان نگریست و جلال خدا رادید و عیسی را بدست راست خدا ایستاده وگفت: | ۵۵ 55 |
But he, being full of the Holy Spirit, looked up steadfastly into heaven and saw the glory of God, and Yeshua standing on the right hand of God,
| «اینک آسمان را گشاده، و پسر انسان رابه‌دست راست خدا ایستاده می‌بینم.» | ۵۶ 56 |
and said, “Behold, I see the heavens opened and the Son of Man standing at the right hand of God!”
| آنگاه به آواز بلند فریاد برکشیدند و گوشهای خود راگرفته، به یکدل بر او حمله کردند، | ۵۷ 57 |
But they cried out with a loud voice and stopped their ears, then rushed at him with one accord.
| و از شهربیرون کشیده، سنگسارش کردند. و شاهدان، جامه های خود را نزد پایهای جوانی که سولس نام داشت گذاردند. | ۵۸ 58 |
They threw him out of the city and stoned him. The witnesses placed their garments at the feet of a young man named Saul.
| و چون استیفان را سنگسارمی کردند، او دعا نموده، گفت: «ای عیسی خداوند، روح مرا بپذیر.» | ۵۹ 59 |
They stoned Stephen as he called out, saying, “Lord Yeshua, receive my spirit!”
| پس زانو زده، به آوازبلند ندا در‌داد که «خداوندا این گناه را بر اینهامگیر.» این را گفت و خوابید. | ۶۰ 60 |
He kneeled down and cried with a loud voice, “Lord, don’t hold this sin against them!” When he had said this, he fell asleep.
