Matteus 15
1 So kom det nokre farisæarar og skriftlærde til Jesus frå Jerusalem og sagde:
Entónces llegaron á Jesus ciertos escribas y Fariséos de Jerusalem, diciendo:
2 «Kvi bryt læresveinarne dine dei skikkarne me hev etter dei gamle? dei tvær ikkje henderne fyrr dei gjeng til bords!»
¿Por que tus discípulos traspasan la tradicion de los ancianos? porque no se lavan las manos cuando comen pan.
3 «Og de, » svara han, «kvi bryt de Guds bod for skikkarne dykkar skuld?
Y él respondiendo, les dijo: ¿Por qué tambien vosotros traspasais el mandamiento de Dios por vuestra tradicion?
4 Gud hev sagt: «Du skal æra far din og mor di!» og: «Den som bannar far sin eller mor si, skal døy!»
Porque Dios mandó, diciendo: Honra al padre y á la madre: y, El que maldijere al padre ó á la madre, muera de muerte.
5 Men de segjer: «Når ein talar so til far sin eller mor si: «Det som eg kunde ha hjelpt deg med, lyt eg gjeva til templet, » so tarv han ikkje æra foreldri sine.»
Mas vosotros decís: Cualquiera que dirá al padre ó á la madre: [Es ya] ofrenda mia [á Dios] todo aquello con que pudiera valerte,
6 Soleis hev de gjort Guds bod um inkje for dykkar eigi læra skuld.
No deberá honrar á su padre ó á su madre [con socorro.] Así habeis invalidado el mandamiento de Dios por vuestra tradicion.
7 De hyklarar! Jesaja spådde sant um dykk då han sagde:
Hipócritas, bien profetizó de vosotros Isaías, diciendo:
8 «Med lipporn’ lovar dei meg, denne lyden, men hugen deira er langt ifrå meg.
Este pueblo de labios me honra; mas su corazon lejos está de mí.
9 D’er liten mun i at dei meg vil æra, når dei lærer folk det som er mannebod.»»
Mas en vano me honran, enseñando doctrinas [y] mandamientos de hombres.
10 So kalla han folket hitåt seg og sagde til deim: «Høyr etter, og tenk på det eg segjer!»
Y llamando á sí las gentes, les dijo: Oid, y entended.
11 Det er’kje det som kjem inn i munnen som gjer menneskja urein, men det som gjeng ut or munnen, det er det som gjer menneskja urein!
No lo que entra en la boca contamina al hombre; mas lo que sale de la boca, esto contamina al hombre.
12 Då gjekk læresveinarne fram og sagde til honom: «Veit du at farisæarane vart arge då dei høyrde det du sagde?»
Entónces llegándose sus discípulos le dijeron: ¿Sabes que los Fariséos oyendo esta palabra se ofendieron?
13 Han svara: «Kvar plante som ikkje far min i himmelen hev sett, skal rivast upp med rot.
Mas respondiendo él, dijo: Toda planta que no plantó mi Padre celestial será desarraigada.
14 Bry dykk ikkje um deim! Dei er blinde vegleidarar for blinde; og når ein blind leider ein blind, so dett dei båe i grefti.»
Dejadlos: son ciegos guias de ciegos; y si el ciego guiare al ciego, ambos caerán en el hoyo.
15 Då tok Peter til ords og sagde til honom: «Tyd oss den likningi di!»
Y respondiendo Pedro, le dijo: Decláranos esta parábola.
16 «Hev de endå ikkje betre vit, de heller?» svara han.
Y Jesus dijo: ¿Aun tambien vosotros sois sin entendimiento?
17 «Skynar de ikkje at alt det som kjem inn i munnen, gjeng ned i magen, og fer ut der det skal?
¿No entendeis aun, que todo lo que entra en la boca, va al vientre, y es echado en la letrina?
18 Men det som gjeng ut or munnen, kjem frå hjarta, og det gjer menneskja urein;
Mas lo que sale de la boca del corazon sale, y esto contamina al hombre
19 for frå hjarta kjem vonde tankar: manndråp, egteskapsbrot, lauslivnad, tjuvskap, range vitnemål, gudsspotting.
Porque del corazon salen los malos pensamientos, muertes, adulterios, fornicaciones, hurtos, falsos testimonios, blasfemias.
20 Det er det som gjer menneskja urein; men å eta med utvegne hender gjer ikkje menneskja urein.
Estas cosas son las que contaminan al hombre: que comer con las manos por lavar no contamina al hombre.
21 So for Jesus derifrå, og tok vegen burt til bygderne kring Tyrus og Sidon.
Y saliendo Jesus de allí, se fué á las partes de Tiro y de Sidon.
22 Då kom det ei kananæisk kona ut frå dei grenderne og ropa: «Herre, Davids son, gjer sælebot på meg! Dotter mi er so ille plåga av ei vond ånd.»
Y hé aquí una mujer Chananéa, que habia salido de aquellos términos, clamaba diciéndole: Señor, Hijo de David, ten misericordia de mí; mi hija es malamente atormentada del demonio.
23 Men han svara henne ikkje eit ord. Då gjekk læresveinarne fram og bad honom: «Kjære, få henne frå deg! Ho ropar so etter oss.»
Mas él no le respondió palabra. Entónces llegándose sus discípulos, le rogaron, diciendo: Despáchala, pues da voces tras nosotros.
24 «Det er berre dei forkomne sauerne av Israelshuset eg er send til, » svara han.
Y él respondiendo, dijo: No soy enviado sino á las ovejas perdidas de la casa de Israel.
25 So kom ho og fall på kne for honom og sagde: «Herre, hjelp meg!»
Entónces ella vino, y le adoró, diciendo: Señor, socórreme.
26 Men han svara: «Det er’kje vænt å taka brødet frå borni og kasta det for hund-ungarne.»
Y respondiendo él, dijo: No es bien tomar el pan de los hijos, y echarlo á los perrillos.
27 «Det er sant, Herre, » sagde ho, «men hund-ungarne et då av dei molarne som fell frå bordet åt herrarne deira.»
Y ella dijo: Sí, Señor: mas los perrillos comen de las migajas que caen de la mesa de sus señores.
28 Då svara Jesus: «Stor er trui di, kona! Du skal få det som du vil.» Og dotter hennar vart god att i same stundi.
Entónces respondiendo Jesus dijo: Oh mujer, grande [es] tu fé: sea hecho contigo como quieres. Y fué sana su hija desde aquella hora.
29 So for Jesus burt derifrå og kom til Galilæasjøen, og han gjekk upp i fjellet og sette seg der.
Y partido Jesus de allí, vino junto al mar de Galiléa; y subiendo al monte, se sentó allí.
30 Då kom dei til honom i store flokkar, og hadde med seg halte og blinde og mållause og kryplingar og mange andre, og lagde deim ned for føterne hans, og han gjorde dei gode att,
Y llegaron á él muchas gentes, que tenian consigo cojos, ciegos, mudos, mancos, y otros muchos [enfermos; ] y los echaron á los piés de Jesus, y los sanó:
31 so folket undra seg då dei såg at mållause tala, og kryplingar vart friske og føre, og halte gjekk ikring, og blinde såg; og dei lova Israels Gud.
De manera que se maravillaban las gentes, viendo hablar los mudos, los mancos sanos, andar los cojos, y ver los ciegos: y glorificaron al Dios de Israel.
32 Då kalla Jesus læresveinarne til seg og sagde: Eg tykkjer hjarteleg synd i folket; for no hev dei alt vore hjå meg i tri dagar, og dei hev’kje noko å eta; og ikkje vil eg senda deim fastande frå meg; for då kunde dei ormegtast på vegen.»
Y Jesus llamando á sus discípulos, dijo: Tengo lastima de la gente, que ya [hace] tres dias [que] perseveran conmigo, y no tienen qué comer: y enviarlos ayunos no quiero; porque no desmayen en el camino.
33 Læresveinarne svara: «Kor skal me her i øydemarki få brød nok til å metta so stor ein hop?»
Entónces sus discípulos le dicen: ¿Dónde tenemos nosotros tantos panes en el desierto, que hartemos tan gran compañía?
34 «Kor mykje brød hev de?» spurde Jesus. «Sju leivar, » sagde dei, «og nokre få småfiskar.»
Y Jesus les dice: ¿Cuántos panes teneis? Y ellos dijeron: Siete, y unos pocos pececillos.
35 Då let han folket setja seg ned på marki,
Y mandó á las gentes que se recostasen sobre la tierra.
36 og han tok dei sju leivarne og fiskarne, og takka, og bytte deim sund og gav det til læresveinarne, og læresveinarne gav det til folket.
Y tomando los siete panes y los peces, haciendo gracias, partió, y dió á sus discípulos, y los discípulos á la gente.
37 Då alle hadde ete og var mette, samla dei upp dei stykki som att var; det var sju fulle korger.
Y comieron todos, y se hartaron: y alzaron lo que sobró de los pedazos, siete espuertas llenas.
38 Og det var fire tusund mann som hadde ete, umfram kvinnor og born.
Y eran los que habian comido cuatro mil hombres, sin las mujeres y los niños.
39 Sidan bad Jesus farvel med folket, og steig ut i båten og for til Magadanbygdi.
Entónces despedidas las gentes, subió en el barco, y vino á los términos de Magdalá.
