Daniel 5
1 Kong Belsassar gjorde eit stort gjestebod for dei tusund stormennerne sine og heldt drykkjelag med dei tusund.
伯沙撒王为他的一千大臣设摆盛筵，与这一千人对面饮酒。
2 Då dei hadde fenge smak på vinen, baud Belsassar at dei skulde bera fram dei gullkjeraldi og sylvkjeraldi som Nebukadnessar, far hans, hadde teke or templet i Jerusalem; or deim skulde so kongen og stormennerne hans, konorne og fylgjekonorne hans drikka.
伯沙撒欢饮之间，吩咐人将他父尼布甲尼撒从耶路撒冷殿中所掠的金银器皿拿来，王与大臣、皇后、妃嫔好用这器皿饮酒。
3 Dei bar då fram dei gullkjeraldi som var tekne or templet i Guds hus i Jerusalem; og kongen og stormennerne hans, konorne og fylgjekonorne hans, drakk or deim.
于是他们把耶路撒冷 神殿库房中所掠的金器皿拿来，王和大臣、皇后、妃嫔就用这器皿饮酒。
4 Dei drakk vin og prisa gudarne sine av gull og sylv, av kopar og jarn og tre og stein.
他们饮酒，赞美金、银、铜、铁、木、石所造的神。
5 Då synte det seg i same stundi fingrar som av ei mannehand, som skreiv på den kvitkalka veggen i kongshalli, midt imot ljosestaken; og kongen såg handi som skreiv.
当时，忽有人的指头显出，在王宫与灯台相对的粉墙上写字。王看见写字的指头
6 Då skifte kongen liter, og tankarne skræmde honom, og han veikna i mjødmarne, og knei hans slo imot einannan.
就变了脸色，心意惊惶，腰骨好像脱节，双膝彼此相碰，
7 Og kongen ropa med høg røyst, og baud at dei skulde henta manarane og kaldæarane og stjernetydarane. Og kongen sagde so til dei vise i Babel: «Kven det er som kann lesa denne skrifti og gjeva meg uttydingi på henne, han skal verta klædd i purpur, ei gullkjeda skal han få um halsen, og verta den tridje mannen i riket.»
大声吩咐将用法术的和迦勒底人并观兆的领进来，对巴比伦的哲士说，谁能读这文字，把讲解告诉我，他必身穿紫袍，项带金链，在我国中位列第三。
8 Då kom alle kongens vismenner til stades, men dei kunde ikkje lesa skrifti eller segja kongen kva ho tydde.
于是王的一切哲士都进来，却不能读那文字，也不能把讲解告诉王。
9 Då vart kong Belsassar øgjeleg forfærd, og skifte liter, og stormennerne hans stod forstøkte.
伯沙撒王就甚惊惶，脸色改变，他的大臣也都惊奇。
10 Men då talen åt kongen og stormennerne hans kom for øyro åt dronningi, gjekk ho til gildehalli; der tok dronningi til ords og sagde: «Kongen live æveleg! Lat ikkje tankarne skræma deg, og ikkje skal du skifta liter.
太后因王和他大臣所说的话，就进入宴宫，说：“愿王万岁！你心意不要惊惶，脸面不要变色。
11 I riket ditt finst ein mann som anden åt heilage gudar er i. I dagarne åt far din synte det seg at han åtte både upplysning og klokskap og visdom som visdom hjå gudar; og far din, kong Nebukadnessar, sette honom til hovding yver runemeistrarne, manararne, kaldæarane og stjernetydarane; ja, dette gjorde far din, kongen,
在你国中有一人，他里头有圣神的灵，你父在世的日子，这人心中光明，又有聪明智慧，好像神的智慧。你父尼布甲尼撒王，就是王的父，立他为术士、用法术的，和迦勒底人，并观兆的领袖。
12 etter di det hjå honom var ei makelaus ånd og kunnskap og skyn, og dugleik til å tyda draumar og gjeta gåter og greida vande flokar, hjå denne Daniel, som kongen hadde gjeve namnet Beltsassar. Send difor bod etter Daniel! So gjev nok han deg uttydingi».
在他里头有美好的灵性，又有知识聪明，能圆梦，释谜语，解疑惑。这人名叫但以理，尼布甲尼撒王又称他为伯提沙撒，现在可以召他来，他必解明这意思。”
13 Då so Daniel var henta til kongen, tok kongen til ords og sagde til Daniel: «Du er fulla Daniel, ein av dei jødiske fangarne som far min, kongen, førde hit frå Juda?
但以理就被领到王前。王问但以理说：“你是被掳之犹大人中的但以理吗？就是我父王从犹大掳来的吗？
14 Eg hev høyrt folk segja um deg at anden åt gudar er i deg, og at det hev synt seg at du eig upplysning og skyn og makelaus visdom.
我听说你里头有神的灵，心中光明，又有聪明和美好的智慧。
15 No er det so at dei vise og manararne hev vorte henta hit til meg til å lesa denne skrifti og segja meg uttydingi på henne; men dei kunde ikkje gjeva meg nokor uttyding.
现在哲士和用法术的都领到我面前，为叫他们读这文字，把讲解告诉我，无奈他们都不能把讲解说出来。
16 Men um deg hev eg høyrt at du kann gjeva uttydingar og greida vande flokar. Kann du no lesa denne skrifti og segja meg uttydingi på henne, so skal du verta klædd i purpur, og få ei gullkjeda um halsen din, og du skal verta tridje mannen i riket.»
我听说你善于讲解，能解疑惑；现在你若能读这文字，把讲解告诉我，就必身穿紫袍，项戴金链，在我国中位列第三。”
17 Då svara Daniel og sagde til kongen: «Gåvorne dine kann du sjølv hava eller gjeva deim til ein annan; deim forutan skal eg lesa skrifti for kongen og segja honom uttydingi:
但以理在王面前回答说：“你的赠品可以归你自己，你的赏赐可以归给别人；我却要为王读这文字，把讲解告诉王。
18 Til Nebukadnessar, far din, konge, gav Gud den høgste kongemagt, stordom, æra og herlegdom;
王啊，至高的 神曾将国位、大权、荣耀、威严赐与你父尼布甲尼撒；
19 og for den stordomen skuld som han hadde gjeve honom, skalv alle folk og ætter og tungemål for honom og ræddast. Kven han vilde, drap han, og kven han vilde, let han liva; kven han vilde, gjorde han stor, og kven han vilde, gjorde han liten.
因 神所赐他的大权，各方、各国、各族的人都在他面前战兢恐惧。他可以随意生杀，随意升降。
20 Men då han ovmoda seg i hjarta sitt, og åndi hans vart stolt og stormodig, vart han støytt ifrå kongsstolen sin, og æra hans vart frå honom teki.
但他心高气傲，灵也刚愎，甚至行事狂傲，就被革去王位，夺去荣耀。
21 Han vart utstøytt frå menneski, og hjarta hans vart som hjarta hjå eit dyr, og han laut bu millom villasen og eta gras som uksarne, og av doggi frå himmelen vart kroppen hans vætt, til dess han sanna at Gud den høgste råder yver mannariket og set yver det kven han vil.
他被赶出离开世人，他的心变如兽心，与野驴同居，吃草如牛，身被天露滴湿，等他知道至高的 神在人的国中掌权，凭自己的意旨立人治国。
22 Men du, Belsassar, son hans, som hev visst alt dette, hev endå ikkje gjort hjarta ditt audmjukt,
伯沙撒啊，你是他的儿子，你虽知道这一切，你心仍不自卑，
23 men ovmoda deg mot Herren i himmelen og late folk bera fram for deg kjeraldi frå huset hans; og du og stormennerne dine, konorne og fylgjekonorne dine, hev drukke vin or deim, og du hev prisa dine gudar av sylv og gull, av kopar, jarn, tre og stein, som korkje ser eller høyrer eller veit noko. Men den Gud som hev åndi di og alle dine vegar i sitt vald, honom hev du ikkje æra.
竟向天上的主自高，使人将他殿中的器皿拿到你面前，你和大臣、皇后、妃嫔用这器皿饮酒。你又赞美那不能看、不能听、无知无识、金、银、铜、铁、木、石所造的神，却没有将荣耀归与那手中有你气息，管理你一切行动的 神。
24 Difor hev no denne handi vorte send frå honom, og denne skrifti rita.
因此从 神那里显出指头来写这文字。
25 Og so lyder den skrifti som her er rita: Mené, mené, tekél, ufarsin.
“所写的文字是：‘弥尼，弥尼，提客勒，乌法珥新。’
26 Og dette er uttydingi på ordi: Mené, det tyder: Gud hev talt dagarne åt riket ditt og gjort ende på det.
讲解是这样：弥尼，就是 神已经数算你国的年日到此完毕。
27 Tekél, det tyder: du er vegen på ei vegt og funnen for lett.
提客勒，就是你被称在天平里，显出你的亏欠。
28 Perés, det tyder: riket ditt er sundbytt og gjeve åt medarar og persarar.»
毗勒斯，就是你的国分裂，归与米底亚人和波斯人。”
29 Då baud Belsassar, og dei klædde Daniel i purpur, og hengde ei gullkjeda um halsen hans, og ropa ut um honom at han skulde vera tridje mannen i riket.
伯沙撒下令，人就把紫袍给但以理穿上，把金链给他戴在颈项上，又传令使他在国中位列第三。
30 Same natti vart Belsassar, kaldæarkongen, drepen.
当夜，迦勒底王伯沙撒被杀。
31 Og Darius frå Media tok imot riket då han var tvo og seksti år gamall.
米底亚人大流士年六十二岁，取了迦勒底国。
