1 Samuels 17
1 Filistarane stemnde saman herarne sine til strid. Dei stemnde til Soko, som høyrer til Juda. Og dei lægra seg millom Soko og Azeka ved Efes-Dammim.
非利士人招聚他们的军旅，要来争战；聚集在属犹大的梭哥，安营在梭哥和亚西加中间的以弗·大悯。
2 Saul og Israels hermenner hadde og samla seg, og lægra seg i Eikedalen. Dei fylkte seg til slag mot filistarane.
扫罗和以色列人也聚集，在以拉谷安营，摆列队伍，要与非利士人打仗。
3 Filistarane stod på den eine fjellsida, Israels-mennerne på hi, med dalen midt imillom seg.
非利士人站在这边山上，以色列人站在那边山上，当中有谷。
4 Då steig det fram frå filistarfylkingi ei einvigskjempa. Han var frå Gat, og heitte Goliat, var seks alner og ei spann høg.
从非利士营中出来一个讨战的人，名叫歌利亚，是迦特人，身高六肘零一虎口；
5 Han hadde ein koparhjelm på hovudet, og gjekk med ei ringbrynja av kopar på fem tusund lodd.
头戴铜盔，身穿铠甲，甲重五千舍客勒；
6 Han hadde koparspenger på føterne, og bar eit koparspjot på ryggen.
腿上有铜护膝，两肩之中背负铜戟；
7 Spjotskaftet var som ein vevbom, og jarnet på spjotodden vog seks hundrad lodd. Og våpnsveinen hans gjekk fyre honom.
枪杆粗如织布的机轴，铁枪头重六百舍客勒。有一个拿盾牌的人在他前面走。
8 Han steig no fram og ropa til Israels-fylkingi, og sagde til deim: «Kvifor dreg de ut og fylkjer dykk til slag? Er ikkje eg filistar? og de Sauls trælar? Vel dykk ein som kann koma hit ned til meg!
歌利亚对着以色列的军队站立，呼叫说：“你们出来摆列队伍做什么呢？我不是非利士人吗？你们不是扫罗的仆人吗？可以从你们中间拣选一人，使他下到我这里来。
9 Magtast han slåst med meg og fella meg, so skal me vera dykkar trælar. Men vinn eg på honom og feller honom, so skal de vera våre trælar og tena oss.»
他若能与我战斗，将我杀死，我们就作你们的仆人；我若胜了他，将他杀死，你们就作我们的仆人，服事我们。”
10 Filistaren ropa framleides: «No hev eg svivyrdt Israels-fylkingi. Send ein hit til meg, so me kann slåst!»
那非利士人又说：“我今日向以色列人的军队骂阵。你们叫一个人出来，与我战斗。”
11 Då Saul og heile Israel høyrde desse ordi av filistaren, skalv dei og vart ovleg rædde.
扫罗和以色列众人听见非利士人的这些话，就惊惶，极其害怕。
12 David var son åt denne efratiten Isai som er nemnd, i Betlehem i Juda. Isai hadde åtte søner. På Sauls tid var han gamall og mykje til års komen.
大卫是犹大伯利恒的以法他人耶西的儿子。耶西有八个儿子。当扫罗的时候，耶西已经老迈。
13 Dei tri eldste sønerne åt Isai fylgde Saul i krigen. Desse tri sønerne hans som gjekk i krigen heitte: den eldste Eliab, den andre Abinadab, og den tridje Samma.
耶西的三个大儿子跟随扫罗出征。这出征的三个儿子：长子名叫以利押，次子名叫亚比拿达，三子名叫沙玛。
14 David var den yngste. Det var dei tri eldste som fylgde Saul.
大卫是最小的；那三个大儿子跟随扫罗。
15 Og David gjekk tidt heim frå Saul og gjætte smalen åt far sin i Betlehem.
大卫有时离开扫罗，回伯利恒放他父亲的羊。
16 Filistaren kom fram kvar morgon og kvar kveld i fyrti dagar.
那非利士人早晚都出来站着，如此四十日。
17 Isai sagde med David, son sin: «Tak ei skjeppa av desse steikte aksi, og desse ti brødi, og skunda deg med deim til lægret til brørne dine!
一日，耶西对他儿子大卫说：“你拿一伊法烘了的穗子和十个饼，速速地送到营里去，交给你哥哥们；
18 Og desse ti osteskivorne skal du gjeva føraren. Du skal sjå um det stend vel til med brørne dine, og få ei kvitting av deim.
再拿这十块奶饼，送给他们的千夫长，且问你哥哥们好，向他们要一封信来。”
19 For Saul og dei og heile Israels-heren er i Eikedalen i krig med filistarane.»
扫罗与大卫的三个哥哥和以色列众人，在以拉谷与非利士人打仗。
20 Tidleg næste morgon reis David upp, let smalen åt ein hyrding, leste på seg og gjekk av stad, som Isai hadde bode honom. Han kom fram åt vognborgi, nett med same heren gjekk fram i fylking og lyfte herrop.
大卫早晨起来，将羊交托一个看守的人，照着他父亲所吩咐的话，带着食物去了。到了辎重营，军兵刚出到战场，呐喊要战。
21 Dei stod no slagbudde både Israel og filistarane, fylking mot fylking.
以色列人和非利士人都摆列队伍，彼此相对。
22 David let trænvakti taka vare på føringi si, og sprang burt til heren. Han helsa på brørne sine, og spurde kor til stod.
大卫把他带来的食物留在看守物件人的手下，跑到战场，问他哥哥们安。
23 Med han stod og tala med deim, fekk han sjå einvigskjempa, filistaren - Goliat heitte han, og var frå Gat - som kom fram or filistarfylkingi, og tok upp att dei vanlege ordi, so David høyrde det.
与他们说话的时候，那讨战的，就是属迦特的非利士人歌利亚，从非利士队中出来，说从前所说的话；大卫都听见了。
24 Alle Israels-mennerne rømde undan då dei såg honom, og var ovleg rædde.
以色列众人看见那人，就逃跑，极其害怕。
25 Ein av Israels-mennerne sagde: «Ser de den karen som kjem fram der? Til svivyrding for Israel kjem han. Den som feller honom, vil kongen gjeva rikdom, og dotter si vil han gjeva honom, og ætti hans skal verta fri alle skattar og tyngslor i Israel.»
以色列人彼此说：“这上来的人你看见了吗？他上来是要向以色列人骂阵。若有能杀他的，王必赏赐他大财，将自己的女儿给他为妻，并在以色列人中免他父家纳粮当差。”
26 David spurde deim som stod attmed honom: «Kva fær den som feller denne filistaren og tek ei sovori svivyrding burt frå Israel? for kven er denne u-umskorne filistaren som vågar svivyrda fylkingarne åt den livande Gud?»
大卫问站在旁边的人说：“有人杀这非利士人，除掉以色列人的耻辱，怎样待他呢？这未受割礼的非利士人是谁呢？竟敢向永生 神的军队骂阵吗？”
27 Folki tok upp att dei same ordi; Det og det vil den få som feller honom.
百姓照先前的话回答他说：“有人能杀这非利士人，必如此如此待他。”
28 Då Eliab, eldste bror hans, høyrde kva han sagde med folki, vart han brennande harm på David. «Kva kjem du her etter?» ropa han. «Kven hev du late den vesle smaleflokken til burte i øydemarki? Eg veit du er ei vyrdløysa, og full av vondska. Du kjem berre og vil sjå på slaget.»
大卫的长兄以利押听见大卫与他们所说的话，就向他发怒，说：“你下来做什么呢？在旷野的那几只羊，你交托了谁呢？我知道你的骄傲和你心里的恶意，你下来特为要看争战！”
29 David sagde: «Kva hev eg då gjort? Det var då berre ein spurnad.»
大卫说：“我做了什么呢？我来岂没有缘故吗？”
30 So vende han seg frå honom mot ein annan og kom med same spursmålet; og han fekk same svaret som fyrr.
大卫就离开他转向别人，照先前的话而问；百姓仍照先前的话回答他。
31 Men dei spurdest, desse ordi David hadde sagt. Og dei kom for øyro åt Saul, og han sende bod etter honom.
有人听见大卫所说的话，就告诉了扫罗；扫罗便打发人叫他来。
32 Og David sagde med Saul: «Ingen må missa modet. Tenaren din vil ganga imot denne filistaren og slåst med honom.»
大卫对扫罗说：“人都不必因那非利士人胆怯。你的仆人要去与那非利士人战斗。”
33 Men Saul sagde til David: «Du er ikkje før til å ganga i strid mot denne filistaren. Du er berre ungguten, og han er stridsmann alt frå barneåri.»
扫罗对大卫说：“你不能去与那非利士人战斗；因为你年纪太轻，他自幼就作战士。”
34 David svara Saul: «Tenaren din hev gjætt smalen til far; kom då ei løva eller ein bjørn og røva ein sau i flokken,
大卫对扫罗说：“你仆人为父亲放羊，有时来了狮子，有时来了熊，从群中衔一只羊羔去。
35 so fylgde eg etter og drap udyret og reiv sauen ut or gapet på det. Um det reis upp på tvo imot meg, tok eg strupetak og gav det bane.
我就追赶它，击打它，将羊羔从它口中救出来。它起来要害我，我就揪着它的胡子，将它打死。
36 Hev no tenaren din felt både løva og bjørn, skal det ganga nett like eins med denne u-umskorne filistaren; for han hev svivyrdt fylkingarne åt den livande Gud.»
你仆人曾打死狮子和熊，这未受割礼的非利士人向永生 神的军队骂阵，也必像狮子和熊一般。”
37 Og David sagde: «Herren som fria meg ut or klørne åt løva og bjørn, han vil fria meg frå denne filistaren.» Då sagde Saul med David: «Gakk! og Herren vil vera med deg.»
大卫又说：“耶和华救我脱离狮子和熊的爪，也必救我脱离这非利士人的手。”扫罗对大卫说：“你可以去吧！耶和华必与你同在。”
38 Saul klædde på David våpnkjolen sin, sette ein koparhjelm på hovudet hans og gav honom ei brynja.
扫罗就把自己的战衣给大卫穿上，将铜盔给他戴上，又给他穿上铠甲。
39 Og David spente sverdet hans ikring seg utanpå våpnkjolen, og freista ganga soleis. Men han var ikkje van med det, og han sagde til Saul: «Eg kann ikkje ganga med dette på meg; eg er ikkje van med det.» Og David lagde det av seg.
大卫把刀跨在战衣外，试试能走不能走；因为素来没有穿惯，就对扫罗说：“我穿戴这些不能走，因为素来没有穿惯。”于是摘脱了。
40 So tok han staven sin i handi, og fann seg fem av dei hålaste steinarne i bekkjefaret og lagde deim i gjætarskreppa si, som han hadde på seg. Slyngja si tok han i handi. Og so gjekk han fram imot filistaren.
他手中拿杖，又在溪中挑选了五块光滑石子，放在袋里，就是牧人带的囊里；手中拿着甩石的机弦，就去迎那非利士人。
41 Filistaren gjekk og fram imot David, og skjoldsveinen hans gjekk fyre.
非利士人也渐渐地迎着大卫来，拿盾牌的走在前头。
42 Då no filistaren gådde David, bles han åt honom; for han var berre ungguten, raudleitt og væn å sjå til.
非利士人观看，见了大卫，就藐视他；因为他年轻，面色光红，容貌俊美。
43 Filistaren ropa til David: «Meinar du eg er ein hund, sidan du kjem imot meg med stavar?» Og han banna David ved guden sin.
非利士人对大卫说：“你拿杖到我这里来，我岂是狗呢？”非利士人就指着自己的神咒诅大卫。
44 «Kom hit til meg!» ropa filistaren til David, «so skal eg gjeva kjøtet ditt åt fuglarne under himmelen og åt villdyri i marki.»
非利士人又对大卫说：“来吧！我将你的肉给空中的飞鸟、田野的走兽吃。”
45 David svara filistaren: «Du kjem imot meg med sverd og langspjot og kastespjot. Men eg kjem imot deg i namnet åt Herren, allhers drott, han som er Gud for Israels-fylkingarne, deim som du hev svivyrdt.
大卫对非利士人说：“你来攻击我，是靠着刀枪和铜戟；我来攻击你，是靠着万军之耶和华的名，就是你所怒骂带领以色列军队的 神。
46 I dag skal Herren gjeva deg i mitt vald. Eg skal fella deg og hogga hovudet ditt av deg. Dei daude skrottarne til filistarheren skal eg i dag gjeva åt fuglarne under himmelen og åt villdyri i marki, so all jordi skal skyna at Israel hev ein Gud,
今日耶和华必将你交在我手里。我必杀你，斩你的头，又将非利士军兵的尸首给空中的飞鸟、地上的野兽吃，使普天下的人都知道以色列中有 神；
47 og heile denne lyden skal skyna at det er ikkje med sverd og spjot Herren gjev siger. Striden høyrer Herren til; han gjev dykk i vår hand.»
又使这众人知道耶和华使人得胜，不是用刀用枪，因为争战的胜败全在乎耶和华。他必将你们交在我们手里。”
48 Då no filistaren budde seg og gjekk til møtes med David, skunda David seg og sprang fram imot filistaren, burtimot filistarfylkingi.
非利士人起身，迎着大卫前来。大卫急忙迎着非利士人，往战场跑去。
49 David stakk handi i skreppa, tok upp ein stein, kasta, og råka filistaren i panna. Steinen sokk i panna hans, so han datt å gruve til jordi.
大卫用手从囊中掏出一块石子来，用机弦甩去，打中非利士人的额，石子进入额内，他就仆倒，面伏于地。
50 Soleis vann David på filistaren med ei slyngja si og ein stein, og drap filistaren, endå han hadde ikkje sverd i handi.
这样，大卫用机弦甩石，胜了那非利士人，打死他；大卫手中却没有刀。
51 David sprang burtåt filistaren, tok sverdet hans, drog det ut or slira og drap honom og hogg hovudet av honom med det. Då filistarane såg at kjempa deira var daud, rømde dei.
大卫跑去，站在非利士人身旁，将他的刀从鞘中拔出来，杀死他，割了他的头。非利士众人看见他们讨战的勇士死了，就都逃跑。
52 Israels-heren og Juda-heren lagde i veg, lyfte herrop, og forfylgde filistarane dit der vegen tek av til Gai, ja heilt til portarne i Ekron; so det låg falne filistarar på vegen til Sa’arajim, ja heilt til Gat og Ekron.
以色列人和犹大人便起身呐喊，追赶非利士人，直到迦特和以革伦的城门。被杀的非利士人倒在沙拉音的路上，直到迦特和以革伦。
53 So snudde Israels-heren attende frå forfylgjingi, og herja filistarlægret.
以色列人追赶非利士人回来，就夺了他们的营盘。
54 David tok hovudet åt filistaren og førde til Jerusalem; men våpni hans tok han heim til seg.
大卫将那非利士人的头拿到耶路撒冷，却将他军装放在自己的帐棚里。
55 Då Saul såg David ganga imot filistaren, sagde han med Abner, herhovdingen sin: «Abner, kven er den guten son til?» Abner svara: «So visst som du liver, konge! eg veit ikkje.»
扫罗看见大卫去攻击非利士人，就问元帅押尼珥说：“押尼珥啊，那少年人是谁的儿子？”押尼珥说：“我敢在王面前起誓，我不知道。”
56 Då sagde kongen: «Få du greide på kven den ungdomen er son til!»
王说：“你可以问问那幼年人是谁的儿子。”
57 Og då David kom att, etter han hadde felt filistaren, tok Abner og førde honom fram for Saul; han heldt hovudet åt filistaren i handi.
大卫打死非利士人回来，押尼珥领他到扫罗面前，他手中拿着非利士人的头。
58 Og Saul spurde honom: «Kven er du son til, guten min?» David svara: «Son til tenaren din, Isai i Betlehem.»
扫罗问他说：“少年人哪，你是谁的儿子？”大卫说：“我是你仆人伯利恒人耶西的儿子。”
