Izaga 14

1 Umfazi ohlakaniphileyo uyakha indlu yakhe, kodwa lowo oyisiwula uyayibhidliza ngezandla zakhe.

Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.

2 Lowo ohamba ngobuqotho uyamesaba uThixo, kodwa lowo ondlela zakhe zigobile uyameyisa.

Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.

3 Inkulumo yesiwula isikhothisa ngoswazi emhlane, kodwa indebe zalowo ohlakaniphileyo ziyamvikela.

W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.

4 Lapho okungelankabi khona isibaya siyize, kodwa amandla enkabi aletha isivuno esinengi.

Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.

5 Umfakazi oleqiniso kakhohlisi, kodwa umfakazi ongelaqiniso uhutsha amanga.

Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.

6 Oweyisayo uyakudinga ukuhlakanipha kodwa kakutholi, kodwa ulwazi luyazizela koqondisisayo.

Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.

7 Suka emuntwini oyisiwula, ngoba awuyikuthola ulwazi ezindebeni zakhe.

Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.

8 Ukuhlakanipha kwabaqondayo yikuthi bayacabanga ngalokho abakwenzayo, kodwa ubuthutha beziwula buyinkohliso.

Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.

9 Iziwula zikwenza ubuthutha ukuphenduka ezonweni, kodwa abaqotho bafisa ukwenza uxolo.

Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.

10 Inhliziyo leyo laleyo iyakwazi ukudabuka kwayo, njalo kakho ongakwazi ukuthokoza kwayo.

Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.

11 Indlu yomubi izadilizwa, kodwa ithente loqotho lizaphumelela.

Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.

12 Kukhona indlela ebonakala ilungile emuntwini, kodwa isiphetho sayo siyikufa.

Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.

13 Ukuhleba kungabe kufihle ubuhlungu benhliziyo, lokuthokoza kucine sekulusizi.

Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.

14 Abangelakho bazavuzwa ngokubafaneleyo, lomuntu olungileyo laye avuzwe ngokwakhe.

Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.

15 Umuntu oyisithutha ukholwa loba yini, kodwa olengqondo uyakucabangisisa konke akwenzayo.

Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.

16 Umuntu ohlakaniphileyo uyamesaba uThixo, axwaye okubi, kodwa isiwula siliphikankani kodwa sizizwa sivikelekile.

Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.

17 Umuntu olicaphucaphu wenza izinto zobuthutha, lomuntu oliqili uyazondwa.

[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.

18 Abangazi lutho ilifa labo yibuwula, kodwa abalengqondo betheswa umqhele wolwazi.

Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.

19 Abantu ababi bazilahla phansi phambi kwabalungileyo, lezixhwali ziguqa emasangweni abalungileyo.

Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.

20 Abayanga bahlanyukelwa langabomakhelwane babo, kodwa izinothi zilabangane abanengi.

Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.

21 Lowo oweyisa umakhelwane wenza isono, kodwa ubusisiwe olomusa kwabaswelayo.

Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.

22 Kabalahleki yini abaceba ububi? Kodwa abamisa ukwenza okuhle bafumana uthando lokuthembeka.

Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.

23 Ukusebenza nzima konke kuletha inzuzo, kodwa ukuqina ngomlomo kuthelela ubuyanga.

Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.

24 Inotho yabahlakaniphileyo ingumqhele wabo, kodwa ubuphukuphuku beziwula buzala ubuthutha.

Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.

25 Umfakazi oleqiniso uyabakhulula abantu, kodwa umfakazi wamanga uyakhohlisa.

Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.

26 Lowo owesaba uThixo ulenqaba eqinileyo, uzakuba yisiphephelo senzalo yakhe.

W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.

27 Ukumesaba uThixo kungumthombo wokuphila, kuvikela umuntu emijibileni yokufa.

Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.

28 Ubunengi babantu elizweni kuludumo enkosini, kodwa nxa kungelabantu umbusi kasilutho.

Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.

29 Umuntu obekezelayo uyazwisisa kakhulu, kodwa ophanga ukuthukuthela uveza ubuthutha.

Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.

30 Ingqondo elokuthula iletha ukuphila emzimbeni, kodwa umhawu ubolisa amathambo.

Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.

31 Lowo oncindezela abayanga weyisa uMenzi wabo, kodwa olomusa kwabaswelayo udumisa uNkulunkulu.

Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.

32 Nxa kufika ubunzima ababi bayadilika, kodwa abalungileyo balesiphephelo lasekufeni.

Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.

33 Ukuhlakanipha kuzinzile enhliziyweni yabaqedisisayo, kuyaziveza kanye lakwabayiziwula.

Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.

34 Ukulunga kuyasiphakamisa isizwe, kodwa isono silihlazo lakubaphi abantu.

Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.

35 Inkosi iyathokoza ngenceku ehlakaniphileyo, kodwa inceku ehlazisayo iyayithukuthelisa.

Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.