Luka 1
1 Bhandu bhabhagwinjinji bhashilajililanga kujandika ukoto ngani ja indu yatendekaga munkumbi gwetu.
如你所知，很多人都曾试图用文字记录我们参与的成就。
2 Bhashinkujandikanga malinga shitwatagulilwe na bhandunji bhagabhweninji pugatendekaga, kuumila kundandubho na bhalunguyangaga lilobhe lya a Nnungu.
他们所记录的证据，来自最早见证和传递上帝讯息之人。
3 Kwa nneyo, mmakulungwa a Teopili, numbe nne ngakagulileje ukoto yowe kuumila kundandubho, njibhona inapwaa ninnjandishile shiyashite tendeka,
由于我从始至终都参与其中，所以应该可以准确无误地撰写所发生的一切。
4 nkupinga na mmwe muumanye ukweli gwa yowe innjigenywe ila.
敬爱的提阿非罗们，我之所以这么做，是为了让你们确认自己所学之道完全值得信赖。
5 Mobha ga upalume gwa a Elode ku Yudea, bhashinkupagwa bhaabhishila bhamo lina lyabho a Shakalia, bha likundi lya a Abhiya. Akongobhabho pubhashemwaga a Lishabheti bha shipinga sha a Aluni, bhakulungwa bhaabhishila.
希律担任犹太王的那段时间，亚比雅班里有一位名叫撒迦利亚的祭司，他妻子以利沙伯是亚伦的后人。
6 Bhowe bhanaabhili bhashinkubhanganga bhandunji bha aki kwa a Nnungu, bhalikagulilanga amuli na malajilo ga Bhakulungwa gwangali kugambwa.
他们的一举一动都遵循上帝正道，严格遵守主所立下的一切诫命规条。
7 Ikabheje bhakakwetenjeje bhana, pabha a Lishabheti pubhaaliji nannii na bhanaabhili pubhalinginji bhakongopanji kaje.
但他们没有孩子，因为以利沙伯无法生育，而且二人都年岁已高。。
8 Lyubha limo lya nnimbu gwa liengo lya bhishila gwa a Shakalia nniekalu,
有一天，撒迦利亚按照排班的时间履行作为上帝祭司的职责，
9 malinga shigwaliji nkubho gwabhonji, a Shakalia bhashinkuagulwa kwa shikoma, bhajinjile nniekalu bhakatutumye lubhani.
照惯例抽签后，他被选中进入主的神庙上香。
10 Akuno lugwinjili lowe lwa bhandu pubhalinginji palanga bhalikwaajuganga a Nnungu, malanga ga tutumya lubhani.
在烧香的过程，众人都在外面祈祷。
11 Malaika jwa Bhakulungwa akwaakoposhelaga, gwabhajimile nkono nnilo gwa shitala sha tutumishiya lubhani.
这时天使向撒迦利亚显化，立于香坛的右侧。
12 A Shakalia bhakammoneje malaika jwa a Nnungu jula gubhatengwishe na jogopa.
撒迦利亚见状颇感惊慌，非常害怕。
13 Malaika jwa a Nnungu jula gwabhalugulile, “A Shakalia, nnajogope pabha kujuga kwenu kupilikenwe, na akongobhenu a Lishabheti, shibhankolele mwana jwannume, na mmwe shimunsheme lina lyakwe a Yowana.”
天使说：“撒迦利亚，别害怕，上帝听到了你的祈求。你妻子以利沙伯将为你生下一子，你将为他起名为约翰。
14 “Mpinga kwiinonyela kwa kaje na bhandu bhabhagwinji bhapinga angalilanga kubhelekwa kwakwe.
这孩子会为你带来欢喜和快乐，许多人都会来庆祝他的降生。
15 Shabhe jwankulungwa pa meyo ga Bhakulungwa, akapinjikwa kung'wa togwa wala ukana, apinga gumbaywa Mbumu jwa Ukonjelo, kuumila nnutumbo lwa akwabhe.
他将成为主面前的尊者，滴酒不沾，未降生之前便有圣灵附体。
16 Shaabhatendebhuyanje bha Ishilaeli bhabhagwinji bhaabhujilanje Bhakulungwa a Nnungu bhabhonji.
他将带领众多以色列人，回到主、也就是他们的上帝身边。
17 Shaalongolele pa meyo ga Bhakulungwa alikomboywa na mbumu na mashili malinga a Eliya. Apinga lundanya mitima ja ashainamundu na bhana bhabhonji, apinga kwaatendanga bhakakwaakundanga a Nnungu kubha na ng'aniyo ya aki, nkupinga abhaalashiye Bhakulungwa bhandunji shibhabhanganje tayali kwaaposhela.”
他将以以利亚的圣灵和力量走在前，劝说父亲们关爱自己的儿女，规劝悖逆之人走正道，让民众准备好迎接主。”
18 A Shakalia gubhammushiye malaika jula, “Yeneyo nne pushiniimanye bhuli? Nne nankongopa na akangu na bhalabho bhakongopele.”
撒迦利亚问天使：“我要如何相信这一切？我老了，我妻子也是一把年纪。”
19 Malaika jwa a Nnungu gwabhalugulile, “Nne Gabhulieli, ntumishi ngujima pameyo ga a Nnungu, njitumwa kumelekete na mmwe, nintashiye jene ngani ja mmboneji.
天使回答：“我是上帝面前的加百列，奉命向你传话，告诉你这个好消息。
20 Pabha mmangakulupalila gapinga koposhela kwa malanga gakwega, shimme bhubhu, nkakombola kubheleketa mpaka lyubha pushigakoposhele gunimmalanjilega.”
但你并不相信我所说的一切，所以你会失语，直到我所言之事成真，你才能开口说话。”
21 Penepo bhandu bhaalindililangaga a Shakalia gubhakanganigwenje kwa nndi bhashikabhiya Nniekalu mula.
众人正在外面等候撒迦利亚，见他迟迟未从神庙出来，很是奇怪。
22 Bhakakoposheje palanga bhakakombweleje kubheleketa nabhonji. Gubhamumanyinji kuti ipali ibhaiweni Nniekalu mula. Ikabheje gubhapundile bheleketa nabhonji kwa ilangulo ya makono, pabha bhashinkubha bhubhu.
但他出来时却真的失语了，无法讲话，只能打手势。于是众人意识到刚才在神庙中出现了神迹。
23 Nnimbu gwabho gwa liengo lya bhishila ukamaleje, a Shakaliya gubhabhujile kumui.
他完成自己的职责后便回了家。
24 Pangakabhika a Lishabheti gubhajukwite shitumbo. Gubhatemi pamui miyei nng'ano.
几天后，他妻子以利沙伯果真怀孕，在家中待了五个月。
25 Bhalinkuti, “Nnei ni shibhandendele Bhakulungwa bhakamoneje, bhashinjosheya oni jangu, jinakolaga pa meyo ga bhandunji.”
她说：“这一切是主的旨意，他这样待我，便是要让我不再在世人面前感到羞辱。”
26 Mwei gwa shita gwa shitumbo sha a Lishabheti, malaika jwa a Nnungu Gabhulieli ashinkutumwa na a Nnungu ajende ku Nashaleti ja ku Galilaya,
在怀孕的第六个月，上帝派天使加百列来到加利利的拿撒勒镇，现身在一个名叫玛利亚的少女面前。
27 kwa a mwali bhaishana bhashemwaga a Malia, ntemela gwa a Yoshepu bha shipinga sha a Daudi.
玛利亚当时已与一位名叫约瑟夫的男人订婚。
28 Malaika jula gwabhajendele, nikwaabhalanjila, “Shalamu shenu mmwe a Malia! Nshipegwa nema yaigwinji! Bhakulungwa pubhali na mmwe.”
天使向她问候，然后对她说“你很幸运，主与你同在。”
29 A Malia bhakapilikaneje gene malobhego gubhatengwishe kaje, nikwiibhuya sha muntima, shene shalamushi malombolelo gakwe nndi?
玛利亚对此颇感困惑，不知道这问候到底意味着什么。
30 Malaika jula gwabhalugulile, “Nnajogope a Malia, pabha Bhakulungwa bhashikumpa nema.
天使说：“玛利亚，不要怕！因为上帝已对你施以恩典。
31 Pilikana! Shinnjukute shitumbo, na shinkole mwana jwannume na munsheme lina lyakwe Yeshu.
你将怀孕生子，那婴儿将起名叫耶稣。
32 Jwenejo apingabha jwankulungwa na shashemwe Mwana jwa bhali Kunani Kaje. Bhakulungwa a Nnungu shibhampe shitengu sha upalume sha anaigwe a Daudi.
他将成为一位伟人，被称为至高上帝之子，上帝将把向其赐予祖先大卫的王位，
33 Kwa nneyo shabhe Nkulungwa jwa shipinga sha a Yakobho pitipiti na upalume gwakwe ukakola mpelo.” (aiōn g165)
他将永远统治雅各的家园，他的王国将永续存在。” (aiōn g165)
34 A Malia gubhammushiye malaika, “Pushiitendeshe yeneyo bhuli, na nne niibhelele mwali nng'ishana nganabhe kummanya jwannume?”
玛利亚问天使：“但这怎能可能？我还是处女。”
35 Malaika jula gwajangwile, “Mbumu jwa Ukonjelo shannjiile na mashili ga Bhakulungwa a Nnungu shiganng'unishile mbuti shiwili, kwa nneyo, mwana shabhelekwejo, shashemwe jwa Ukonjelo, Mwana jwa a Nnungu.
天使回答：“圣灵将降临于你，至高上帝将笼罩于你。那即将诞下的婴儿生而神圣，将被称为上帝之子。
36 Na mmumanye kuti nkali alongo ajenu a Lishabheti na ukongopa gwabho bhajukwite shitumbo sha mwana jwannume, aguno mwei gwabho gwa nng'ano na gumo kwa bhene bhamanyishe na bhandu kuti anannii.
甚至连你的亲戚以利沙伯都怀孕了，人们说那女人无法生育，现在怀胎已有六个月。
37 Pabha shakwa shikaakomboleka kwa a Nnungu.”
对于上帝而言，一切皆有可能。”
38 A Malia gubhashite, “Nne nantumwa jwa Bhakulungwa, ibhe malinga shiumalanjile.” Bhai malaika jula gwajabhwile.
玛利亚说：“我听你的，随时准备服侍上帝，愿你所言的事情发生在我身上。”于是天使便离开了。
39 Gakapiteje malanga gashoko, a Malia gubhapite shangu ku shilambo shimo sha kuitumbi ya ku Yudea.
稍后，玛利亚准备了一下便急忙赶去犹太山地的一座城市，
40 Kweneko gubhajinjile nnyumba ja a Shakalia, nikwaalamushila a Lishabheti.
来到撒迦利亚的家。她走进屋向以利沙伯问安。
41 A Lishabheti bhakapilikaneje lamushilwa na a Malia, shitumbo sha a Lishabheti shikutukulaga nkwiinonyela. Na bhalabho a Lishabheti Mbumu jwa Ukonjelo akwaagumbalaga,
听见玛利亚的问候，以利沙伯腹中的婴儿立刻开始跳动，表达着喜悦。圣灵注入了以利沙伯的体内，
42 nigubhabhelekete kwa lilobhe lya utiya, “Nshipegwa mboka kupunda bhanabhakongwe bhowe, na mwana junkupinga kunkolajo ashipegwa mboka.
于是她高声说：“你是一位如此有福的女人，你腹中的婴儿能由你诞下，也是一种福气！
43 Kwa bhuli nne njikuywa nnei, nkali anyinamundu bha Bhakulungwa bhangu bhang'owele?
我太荣幸了，我主之母能够造访我的寒舍。
44 Nnole! Ngapilikanejepe kulamushila kwenu, shitumbo shangu shikutukulaga nkwiinonyela.
听到你问候的那一刻，我腹中的婴儿就欢喜跳跃。
45 Mbaya mmwe nkulupalile kuti yene immalanjilwe na Bhakulungwa ila shiitendeshe.”
你真荣幸，因为你已确信，主将把对你的承诺变为现实！”
46 Na bhalabho a Malia gubhashite, “Ntima gwangu unakwaakuya Bhakulungwa,
玛利亚说：“赞美主！
47 Na mbumu yangu inakwiinonyela ligongo lya a Nnungu Bhaatapula bhangu.
上帝救世主让我如此欢喜，
48 Pabha bhashikuubhona ungakola mashili uka ntumishi jwabho. Kwa nneyo kuumila nnaino ibheleko yowe shibhanjemanje akwete mboka,
因为我作为他的仆人，尽管身世卑微，他却决定垂青于我。今后万代都会认为我是获得赐福之人。
49 Pabha a Nnungu Bhakwete Mashili, bhashindendela gamakulungwa. Na lina lyabho ni bha ukonjelo.
全能上帝对我做出伟大之举，他的名字如此神圣。
50 Bhenebho bhanakwaabhonelanga shiya bhene bhakwaajogopanga bhala, kuumila lubheleko mpaka lubheleko.
他的怜悯将在尊敬他的世界中传递。
51 Pabha kwa mashili ga nkono gwabho bhashitenda gamakulungwa. Bhashikwapwilinganyanga bhakwetenje mbwinya mmitima jabhonji,
他凭借其力量，击败了那些自作聪明之人。
52 Bhashikwaatuluyanga bhapalume mwitengu yabhonji ya upalume, Nikwaakweyanga bhaitimalikenje.
他能够让位高权重之人跌落王位，让谦卑之人获得升华，
53 Bhakwetenje shibhanga bhashikwaatendanga bhajukutanje ya mmbone, Ikabhe matajili bhashikwaalekanga bhapwilingane gwangali shoshowe.
他让饥肠辘辘之人饱餐美食，也让富足之人两手空空。
54 Bhashikunnjangutila ntumishi jwabho Ishilaeli, Bhalikumbushila miadi ja kummonela shiya.
在他的帮助下，他的仆人以色列将永记他的怜悯， (aiōn g165)
55 Kwa a Bhulaimu na lubheleko lwabho pitipiti, Malinga shibhaabhalanjilenje bhanangulungwa bhetu.” (aiōn g165)
正如他向我们先父、亚伯拉罕及其后裔所做的承诺。”
56 A Malia nigubhatemi na a Lishabheti malinga myei jitatu, nigubhabhujile kunngwabho.
玛利亚和以利沙伯同住了三个月，然后便返回自己的家。
57 Mobha ga kwigopola a Lishabheti gakaishileje, gubhaigopwele mwana jwannume.
以利沙伯终于诞下一名男婴。
58 Ashaatami ajabho na ashaalongo ajabho bhakapilikananjeje, kuti Bhakulungwa bhaabhonele shiya sha kaje a Lishabheti, gubhaengelelenje pamo na bhenebho.
邻居和亲戚们得知主向她施以如此善意，便和她一同庆祝。
59 Lyubha lya nane gubhaikengenenje kukuntaga mwana unyago, nigubhapinjilenje kumpa lina lya ainagwe, Shakalia.
到了第八天，他们前来为孩子行割礼，打算让他随父亲的名字叫撒迦利亚。
60 Ikabheje akwabhe nigubhakanile, bhalinkuti, “Nngabha, ikabhe shashemwe a Yowana.”
但以利沙伯说：“不要，他应该叫做约翰。”
61 Gubhaalugulilenje, “Pakuti jwakwa mundu muulongo gwenu ashemwa lyene linalyo!”
众人回答：“但你的亲戚中并没有这样的名字。”
62 Bhai gubhaabhushiyenje ainagwe kwa ilangulo ya makono bhamumanyanje lina lyashi libhapinga kumpa mwanagwabho.
他们通过手势询问孩子的父亲撒迦利亚，询问他的意见。
63 Numbe a Shakalia gubhajujile shibhao sha jandika, gubhajandishe nnei, “Lina lyakwe a Yowana.” Gubhakanganigwenje bhowe.
撒迦利亚示意要写字。令众人诧异的是，他写下的是：“他就叫约翰。”
64 Popo pepo a Shakalia, gubhakombwele kubheleketa kabhili, bhalinkwaakuya a Nnungu.
忽然他再次开口说话了，开始赞美上帝。
65 Ashaatami ajabho bhowe gubhajogopenje, na bhandu bhowe bhatendaga kungulushilanga jene nganijo mmbali yowe ya shilambo sha mwiitumbi ya ku Yudea.
这一切让住在周围的人心生敬畏，这个消息很快就传遍整个犹太山地。
66 Bhowe bhapilikenenje genego, gubhaganishiyenje mmitima jabhonji nikwiibhuya, “Igala jwene mwanaju apingabha mundu jwashi?” Pabha nkono gwa Bhakulungwa pugwaaliji naka jwenejo.
众人听闻此事便思量它的含义：“这孩子将会成为怎样的人？”因为很显然，他对上帝而言非常特别。
67 A Shakalia, ainagwe mwana, gubhagumbeywe naka Mbumu jwa Ukonjelo, gubhalondwele nnei,
婴儿的父亲撒迦利亚体内充满了圣灵，他预言道：
68 “Bhapegwe mboka Bhakulungwa a Nnungu bha Ishilaeli, Pabha bhashikwiya kukwagombolanga bhandu bhabho.
“主就是以色列的上帝，他如此伟大，因为他降临到子民之中，为其赋予自由，
69 Bhashikutupa Nkutapula jwa makangala, Jwa uukulu gwa a Daudi bhatumishi bhabho.
他向其仆人大卫的家族赐予伟大的救赎，
正如他自古以来借由其神圣先知所传达的预言。 (aiōn g165)
71 Kuti shibhatutapule mmakono ga ashaamagongo ajetu Na bhowe bhakutushimanga.
他承诺拯救我们摆脱敌人，远离那些憎恨我们的人。
72 Pubhashite kuti shibhaabhonelanje shiya bhanangulungwa bhetu, Na shibhakumbushile malagano gabho ga Ukonjelo.
他怜悯我们的祖先，记得他的圣约，
73 Bhashinkulumbila kwa ambuje a Bhulaimu, Kuti shibhatutende uwe
那是他向我们的祖先亚伯拉罕所发誓言。
74 Tugombolwe mmakono ga ashaamagongo ajetu, Kupinga twatindibhalile gwangali lipamba,
他让我们摆脱恐惧，从敌人手中拯救我们，
75 Kwa Ukonjelo na aki Mobha getu gowe.
这让我们可以毕生遵循正道并服侍于他。
76 Na ugwe mwanangu, shushemwe, nkulondola jwa Bhakulungwa a Nnungu. Shugwaalongolele Bhakulungwa kukwaalashiya mpanda gwabho,
尽管你现在只是一个婴儿，但却会被称为至高上帝的先知，因你将先于主之前，为他铺好道路，
77 Kwaalungushiyanga bhandu bhabho kuti, shibhatapulwanje Kwa leshelelwa yambi yabhonji.
通过宽恕其子民的罪，传播救赎的讯息。
78 A Nnungu bhetu shibhatutendele nneyo kwa ligongo lya potekwa ntima na shiya shabho, Na Ntapulo gwabho shiututulushile kukopoka kunnungu malinga nshenje,
蒙上帝对我们的关爱怜悯，天堂的黎明将降临照耀我们，
79 Kupinga kwaamulishilanga bhowe bhatemingenenje nnubhindu lwa shiwo, Bhatulongoye ndamo yetu tutame kwa ulele.”
照亮那些活在黑暗中、笼罩在死亡阴影中的人，引导我们走上平安之路。”
80 Mwana gwakulile na gwapundile kukola mashili muntima. Gwatemi kuanga mpaka lyubha lyailangwile ku bhandu bha Ishilaeli.
这个叫做约翰的男孩逐渐长大，精神变得很强大。他一直住在荒野之中，等待在以色列人中公开露面的时机。
