Masese 15

1 Eyano ya kimia ekimisaka kanda, kasi maloba oyo ezokisaka ebakisaka kanda.

Leppeä vastaus taltuttaa kiukun, mutta loukkaava sana nostaa vihan.

2 Lolemo ya moto ya bwanya ekomisaka boyebi elengi, kasi monoko ya bato oyo bazangi mayele ebimisaka bozoba.

Viisasten kieli puhuu tietoa taitavasti, mutta tyhmäin suu purkaa hulluutta.

3 Miso na Yawe ezalaka bisika nyonso mpo na kotala bato mabe mpe bato ya malamu.

Herran silmät ovat joka paikassa; ne vartioitsevat hyviä ja pahoja.

4 Maloba ya kimia ezali lokola nzete ya bomoi, kasi maloba ya botomboki ezokisaka motema.

Sävyisä kieli on elämän puu, mutta vilpillinen kieli haavoittaa mielen.

5 Moto oyo azangi mayele atiolaka mateya ya tata na ye, kasi moto oyo andimaka pamela akokoma mayele.

Hullu pitää halpana isänsä kurituksen, mutta joka nuhdetta noudattaa, tulee mieleväksi.

6 Ezalaka na bomengo ebele kati na ndako ya moyengebene, kasi lifuti ya moto mabe ememaka pasi.

Vanhurskaan huoneessa on suuret aarteet, mutta jumalattoman saalis on turmion oma.

7 Bibebu ya moto ya bwanya esopaka boyebi, kasi ezali bongo te na motema ya zoba.

Viisasten huulet kylvävät tietoa, mutta tyhmäin sydän ei ole vakaa.

8 Mbeka ya moto mabe ezalaka nkele na miso ya Yawe, kasi libondeli ya moto ya sembo esepelisaka Ye.

Jumalattomien uhri on Herralle kauhistus, mutta oikeamielisten rukous on hänelle otollinen.

9 Nzela ya moto mabe ezalaka nkele na miso ya Yawe, kasi alingaka moto oyo alandaka nzela ya sembo.

Jumalattoman tie on Herralle kauhistus, mutta joka vanhurskauteen pyrkii, sitä hän rakastaa.

10 Moto oyo abimaka libanda ya nzela ya sembo akozwa pamela ya makasi; moto oyo aboyaka pamela akokufa.

Kova tulee kuritus sille, joka tien hylkää; joka nuhdetta vihaa, saa kuoleman.

11 Ndenge mboka ya bakufi mpe mokili ya mozindo ezali penza polele liboso ya Yawe, ndenge wana mpe mitema ya bana ya bato ezali polele liboso na Ye. (Sheol h7585)

Tuonelan ja manalan Herra näkee, saati sitten ihmislasten sydämet. (Sheol h7585)

12 Moto ya moto makasi alingaka te moto oyo apamelaka ye, yango wana akendaka te epai ya bato ya bwanya.

Pilkkaaja ei pidä siitä, että häntä nuhdellaan; viisasten luo hän ei mene.

13 Motema ya esengo engengisaka elongi, kasi motema ya mawa elembisaka molimo.

Iloinen sydän kaunistaa kasvot, mutta sydämen tuskassa on mieli murtunut.

14 Motema ya moto ya mayele elukaka boyebi, kasi monoko ya zoba ebimisaka kaka bozoba.

Ymmärtäväisen sydän etsii tietoa, mutta tyhmien suu hulluutta suosii.

15 Mikolo nyonso ezalaka mabe mpo na moto oyo azali na pasi, kasi bomoi ya moto oyo azali na esengo ezalaka tango nyonso na feti.

Kurjalle ovat pahoja kaikki päivät, mutta hyvä mieli on kuin alituiset pidot.

16 Kozala na eloko moko kati na kotosa Yawe ezali malamu koleka kozala na bomengo mingi kati na komitungisa.

Parempi vähä Herran pelossa kuin paljot varat levottomuudessa.

17 Kolia ndunda kati na bolingo ezali malamu koleka kolia ngombe ya mafuta kati na koyina.

Parempi vihannesruoka rakkaudessa kuin syöttöhärkä vihassa.

18 Moto oyo atombokaka noki ayeisaka koswana, kasi moto oyo akangaka motema akitisaka koswana.

Kiukkuinen mies nostaa riidan, mutta pitkämielinen asettaa toran.

19 Nzela ya moto ya goyigoyi ezalaka lokola banzela mike ya banzube, kasi nzela ya bato ya sembo ezalaka ya kosembolama.

Laiskan tie on kuin orjantappurapehko, mutta oikeamielisten polku on raivattu.

20 Mwana ya bwanya asepelisaka tata na ye, kasi moto oyo azangi mayele atiolaka mama na ye.

Viisas poika on isällensä iloksi, mutta tyhmä ihminen halveksii äitiänsä.

21 Bozoba esepelisaka moto oyo azangi mayele, kasi moto ya mayele atambolaka alima na nzela na ye.

Hulluus on ilo sille, joka on mieltä vailla, mutta ymmärtäväinen mies kulkee suoraan.

22 Mabongisi ekokisamaka te soki bato basangani te mpo na kopesa mayele, kasi ekokisamaka malamu soki bapesi toli bazali ebele.

Hankkeet sortuvat, missä neuvonpito puuttuu; mutta ne toteutuvat, missä on runsaasti neuvonantajia.

23 Kozongisa eyano ya malamu epesaka moto esengo, mpe liloba oyo elobami na tango oyo ekoki ezalaka kitoko.

Miehellä on ilo suunsa vastauksesta; ja kuinka hyvä onkaan sana aikanansa!

24 Nzela ya bomoi ememaka moto ya bwanya na likolo, mpo na kobatela ye ete akita na mboka ya bakufi te. (Sheol h7585)

Taitava käy elämän tietä ylöspäin, välttääkseen tuonelan, joka alhaalla on. (Sheol h7585)

25 Yawe abukaka ndako ya moto ya lolendo, kasi alendisaka libula ya mwasi oyo akufisa mobali.

Ylpeitten huoneen Herra hajottaa, mutta lesken rajan hän vahvistaa.

26 Makanisi ya moto mabe ezalaka nkele na miso ya Yawe, kasi maloba ya malamu ezalaka peto na miso na Ye.

Häijyt juonet ovat Herralle kauhistus, mutta lempeät sanat ovat puhtaat.

27 Moto oyo alukaka litomba na nzela ya sembo te amemaka mitungisi na libota na ye, kasi moto oyo aboyaka kanyaka akozala na bomoi.

Väärän voiton pyytäjä hävittää huoneensa, mutta joka lahjuksia vihaa, saa elää.

28 Motema ya moyengebene ekanisaka liboso ya kopesa eyano, kasi monoko ya moto mabe ebimisaka maloba ya mabe.

Vanhurskaan sydän miettii, mitä vastata, mutta jumalattomien suu purkaa pahuutta.

29 Yawe azalaka mosika ya bato mabe, kasi ayokaka libondeli ya bayengebene.

Jumalattomista on Herra kaukana, mutta vanhurskasten rukouksen hän kuulee.

30 Eloko oyo esepelisaka miso esepelisaka mpe motema; sango malamu elendisaka mikuwa.

Valoisa silmänluonti ilahuttaa sydämen; hyvä sanoma tuo ydintä luihin.

31 Moto oyo ayokaka pamela oyo epesaka bomoi avandaka kati na bato ya bwanya.

Korva, joka kuuntelee elämän nuhdetta, saa majailla viisaitten keskellä.

32 Moto oyo asundolaka koyekola atiolaka nde bomoi na ye moko, kasi moto oyo andimaka pamela akomaka mayele.

Joka kuritusta vieroo, pitää sielunsa halpana; mutta joka nuhdetta kuuntelee, se saa mieltä.

33 Kotosa Yawe ezali eteyelo ya bwanya; komikitisa eyaka liboso ya nkembo.

Herran pelko on kuri viisauteen, ja kunnian edellä käy nöyryys.