Proverbiorum 14
1 Sapiens mulier ædificat domum suam; insipiens exstructam quoque manibus destruet.
Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
2 Ambulans recto itinere, et timens Deum, despicitur ab eo qui infami graditur via.
Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
3 In ore stulti virga superbiæ; labia autem sapientium custodiunt eos.
W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
4 Ubi non sunt boves, præsepe vacuum est; ubi autem plurimæ segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Testis fidelis non mentitur; profert autem mendacium dolosus testis.
Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
6 Quærit derisor sapientiam, et non invenit; doctrina prudentium facilis.
Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
7 Vade contra virum stultum, et nescit labia prudentiæ.
Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
8 Sapientia callidi est intelligere viam suam, et imprudentia stultorum errans.
Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
9 Stultus illudet peccatum, et inter justos morabitur gratia.
Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
10 Cor quod novit amaritudinem animæ suæ, in gaudio ejus non miscebitur extraneus.
Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
11 Domus impiorum delebitur: tabernacula vero justorum germinabunt.
Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
12 Est via quæ videtur homini justa, novissima autem ejus deducunt ad mortem.
Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
13 Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat.
Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
14 Viis suis replebitur stultus, et super eum erit vir bonus.
Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
15 Innocens credit omni verbo; astutus considerat gressus suos. Filio doloso nihil erit boni; servo autem sapienti prosperi erunt actus, et dirigetur via ejus.
Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
16 Sapiens timet, et declinat a malo; stultus transilit, et confidit.
Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
17 Impatiens operabitur stultitiam, et vir versutus odiosus est.
Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
18 Possidebunt parvuli stultitiam, et exspectabunt astuti scientiam.
Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
19 Jacebunt mali ante bonos, et impii ante portas justorum.
źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
20 Etiam proximo suo pauper odiosus erit: amici vero divitum multi.
Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
21 Qui despicit proximum suum peccat; qui autem miseretur pauperis beatus erit. Qui credit in Domino misericordiam diligit.
Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
22 Errant qui operantur malum; misericordia et veritas præparant bona.
Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
23 In omni opere erit abundantia; ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
24 Corona sapientium divitiæ eorum; fatuitas stultorum imprudentia.
Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
25 Liberat animas testis fidelis, et profert mendacia versipellis.
Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
26 In timore Domini fiducia fortitudinis, et filiis ejus erit spes.
Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
27 Timor Domini fons vitæ, ut declinent a ruina mortis.
Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
28 In multitudine populi dignitas regis, et in paucitate plebis ignominia principis.
W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
29 Qui patiens est multa gubernatur prudentia; qui autem impatiens est exaltat stultitiam suam.
Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
30 Vita carnium sanitas cordis; putredo ossium invidia.
Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
31 Qui calumniatur egentem exprobrat factori ejus; honorat autem eum qui miseretur pauperis.
Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
32 In malitia sua expelletur impius: sperat autem justus in morte sua.
Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
33 In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet.
W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
34 Justitia elevat gentem; miseros autem facit populos peccatum.
Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
35 Acceptus est regi minister intelligens; iracundiam ejus inutilis sustinebit.
Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
