< Genesis 41 >

1 Post duos annos vidit Pharao somnium. Putabat se stare super fluvium,
过了两年,法老做梦,梦见自己站在河边,
2 de quo ascendebant septem boves, pulchræ et crassæ nimis: et pascebantur in locis palustribus.
有七只母牛从河里上来,又美好又肥壮,在芦荻中吃草。
3 Aliæ quoque septem emergebant de flumine, fœdæ confectæque macie: et pascebantur in ipsa amnis ripa in locis virentibus:
随后又有七只母牛从河里上来,又丑陋又干瘦,与那七只母牛一同站在河边。
4 devoraveruntque eas, quarum mira species et habitudo corporum erat. Expergefactus Pharao,
这又丑陋又干瘦的七只母牛吃尽了那又美好又肥壮的七只母牛。法老就醒了。
5 rursum dormivit, et vidit alterum somnium: septem spicæ pullulabant in culmo uno plenæ atque formosæ:
他又睡着,第二回做梦,梦见一棵麦子长了七个穗子,又肥大又佳美,
6 aliæ quoque totidem spicæ tenues, et percussæ uredine oriebantur,
随后又长了七个穗子,又细弱又被东风吹焦了。
7 devorantes omnium priorum pulchritudinem. Evigilans Pharao post quietem,
这细弱的穗子吞了那七个又肥大又饱满的穗子。法老醒了,不料是个梦。
8 et facto mane, pavore perterritus, misit ad omnes conjectores Ægypti, cunctosque sapientes, et accersitis narravit somnium, nec erat qui interpretaretur.
到了早晨,法老心里不安,就差人召了埃及所有的术士和博士来;法老就把所做的梦告诉他们,却没有人能给法老圆解。
9 Tunc demum reminiscens pincernarum magister, ait: Confiteor peccatum meum:
那时酒政对法老说:“我今日想起我的罪来。
10 iratus rex servis suis, me et magistrum pistorum retrudi jussit in carcerem principis militum:
从前法老恼怒臣仆,把我和膳长下在护卫长府内的监里。
11 ubi una nocte uterque vidimus somnium præsagum futurorum.
我们二人同夜各做一梦,各梦都有讲解。
12 Erat ibi puer hebræus, ejusdem ducis militum famulus: cui narrantes somnia,
在那里同着我们有一个希伯来的少年人,是护卫长的仆人,我们告诉他,他就把我们的梦圆解,是按着各人的梦圆解的。
13 audivimus quidquid postea rei probavit eventus; ego enim redditus sum officio meo, et ille suspensus est in cruce.
后来正如他给我们圆解的成就了:我官复原职,膳长被挂起来了。”
14 Protinus ad regis imperium eductum de carcere Joseph totonderunt: ac veste mutata obtulerunt ei.
法老遂即差人去召约瑟,他们便急忙带他出监,他就剃头,刮脸,换衣裳,进到法老面前。
15 Cui ille ait: Vidi somnia, nec est qui edisserat: quæ audivi te sapientissime conjicere.
法老对约瑟说:“我做了一梦,没有人能解;我听见人说,你听了梦就能解。”
16 Respondit Joseph: Absque me Deus respondebit prospera Pharaoni.
约瑟回答法老说:“这不在乎我, 神必将平安的话回答法老。”
17 Narravit ergo Pharao quod viderat: Putabam me stare super ripam fluminis,
法老对约瑟说:“我梦见我站在河边,
18 et septem boves de amne conscendere, pulchras nimis, et obesis carnibus: quæ in pastu paludis virecta carpebant.
有七只母牛从河里上来,又肥壮又美好,在芦荻中吃草。
19 Et ecce, has sequebantur aliæ septem boves, in tantum deformes et macilentæ, ut numquam tales in terra Ægypti viderim:
随后又有七只母牛上来,又软弱又丑陋又干瘦,在埃及遍地,我没有见过这样不好的。
20 quæ, devoratis et consumptis prioribus,
这又干瘦又丑陋的母牛吃尽了那以先的七只肥母牛,
21 nullum saturitatis dedere vestigium: sed simili macie et squalore torpebant. Evigilans, rursus sopore depressus,
吃了以后却看不出是吃了,那丑陋的样子仍旧和先前一样。我就醒了。
22 vidi somnium. Septem spicæ pullulabant in culmo uno plenæ atque pulcherrimæ.
我又梦见一棵麦子,长了七个穗子,又饱满又佳美,
23 Aliæ quoque septem tenues et percussæ uredine, oriebantur e stipula:
随后又长了七个穗子,枯槁细弱,被东风吹焦了。
24 quæ priorum pulchritudinem devoraverunt. Narravi conjectoribus somnium, et nemo est qui edisserat.
这些细弱的穗子吞了那七个佳美的穗子。我将这梦告诉了术士,却没有人能给我解说。”
25 Respondit Joseph: Somnium regis unum est: quæ facturus est Deus, ostendit Pharaoni.
约瑟对法老说:“法老的梦乃是一个。 神已将所要做的事指示法老了。
26 Septem boves pulchræ, et septem spicæ plenæ, septem ubertatis anni sunt: eamdemque vim somnii comprehendunt.
七只好母牛是七年,七个好穗子也是七年;这梦乃是一个。
27 Septem quoque boves tenues atque macilentæ, quæ ascenderunt post eas, et septem spicæ tenues, et vento urente percussæ, septem anni venturæ sunt famis.
那随后上来的七只又干瘦又丑陋的母牛是七年,那七个虚空、被东风吹焦的穗子也是七年,都是七个荒年。
28 Qui hoc ordine complebuntur:
这就是我对法老所说, 神已将所要做的事显明给法老了。
29 ecce septem anni venient fertilitatis magnæ in universa terra Ægypti,
埃及遍地必来七个大丰年,
30 quos sequentur septem anni alii tantæ sterilitatis, ut oblivioni tradatur cuncta retro abundantia: consumptura est enim fames omnem terram,
随后又要来七个荒年,甚至在埃及地都忘了先前的丰收,全地必被饥荒所灭。
31 et ubertatis magnitudinem perditura est inopiæ magnitudo.
因那以后的饥荒甚大,便不觉得先前的丰收了。
32 Quod autem vidisti secundo ad eamdem rem pertinens somnium: firmitatis indicium est, eo quod fiat sermo Dei, et velocius impleatur.
至于法老两回做梦,是因 神命定这事,而且必速速成就。
33 Nunc ergo provideat rex virum sapientem et industrium, et præficiat eum terræ Ægypti:
所以,法老当拣选一个有聪明有智慧的人,派他治理埃及地。
34 qui constituat præpositos per cunctas regiones: et quintam partem fructuum per septem annos fertilitatis,
法老当这样行,又派官员管理这地。当七个丰年的时候,征收埃及地的五分之一,
35 qui jam nunc futuri sunt, congreget in horrea: et omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur, serveturque in urbibus.
叫他们把将来丰年一切的粮食聚敛起来,积蓄五谷,收存在各城里做食物,归于法老的手下。
36 Et præparetur futuræ septem annorum fami, quæ oppressura est Ægyptum, et non consumetur terra inopia.
所积蓄的粮食可以防备埃及地将来的七个荒年,免得这地被饥荒所灭。”
37 Placuit Pharaoni consilium et cunctis ministris ejus:
法老和他一切臣仆都以这事为妙。
38 locutusque est ad eos: Num invenire poterimus talem virum, qui spiritu Dei plenus sit?
法老对臣仆说:“像这样的人,有 神的灵在他里头,我们岂能找得着呢?”
39 Dixit ergo ad Joseph: Quia ostendit tibi Deus omnia quæ locutus es, numquid sapientiorem et consimilem tui invenire potero?
法老对约瑟说:“神既将这事都指示你,可见没有人像你这样有聪明有智慧。
40 Tu eris super domum meam, et ad tui oris imperium cunctus populus obediet: uno tantum regni solio te præcedam.
你可以掌管我的家;我的民都必听从你的话。惟独在宝座上我比你大。”
41 Dixitque rursus Pharao ad Joseph: Ecce, constitui te super universam terram Ægypti.
法老又对约瑟说:“我派你治理埃及全地。”
42 Tulitque annulum de manu sua, et dedit eum in manu ejus: vestivitque eum stola byssina, et collo torquem auream circumposuit.
法老就摘下手上打印的戒指,戴在约瑟的手上,给他穿上细麻衣,把金链戴在他的颈项上,
43 Fecitque eum ascendere super currum suum secundum, clamante præcone, ut omnes coram eo genu flecterent, et præpositum esse scirent universæ terræ Ægypti.
又叫约瑟坐他的副车,喝道的在前呼叫说:“跪下。”这样,法老派他治理埃及全地。
44 Dixit quoque rex ad Joseph: Ego sum Pharao: absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra Ægypti.
法老对约瑟说:“我是法老,在埃及全地,若没有你的命令,不许人擅自办事。”
45 Vertitque nomen ejus, et vocavit eum, lingua ægyptiaca, Salvatorem mundi. Deditque illi uxorem Aseneth filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos. Egressus est itaque Joseph ad terram Ægypti
法老赐名给约瑟,叫撒发那忒·巴内亚,又将安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给他为妻。约瑟就出去巡行埃及地。
46 (triginta autem annorum erat quando stetit in conspectu regis Pharaonis), et circuivit omnes regiones Ægypti.
约瑟见埃及王法老的时候年三十岁。他从法老面前出去,遍行埃及全地。
47 Venitque fertilitas septem annorum: et in manipulos redactæ segetes congregatæ sunt in horrea Ægypti.
七个丰年之内,地的出产极丰极盛,
48 Omnis etiam frugum abundantia in singulis urbibus condita est.
约瑟聚敛埃及地七个丰年一切的粮食,把粮食积存在各城里;各城周围田地的粮食都积存在本城里。
49 Tantaque fuit abundantia tritici, ut arenæ maris coæquaretur, et copia mensuram excederet.
约瑟积蓄五谷甚多,如同海边的沙,无法计算,因为谷不可胜数。
50 Nati sunt autem Joseph filii duo antequam veniret fames: quos peperit ei Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos.
荒年未到以前,安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给约瑟生了两个儿子。
51 Vocavitque nomen primogeniti Manasses, dicens: Oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum, et domus patris mei.
约瑟给长子起名叫玛拿西,因为他说:“神使我忘了一切的困苦和我父的全家。”
52 Nomen quoque secundi appellavit Ephraim, dicens: Crescere me fecit Deus in terra paupertatis meæ.
他给次子起名叫以法莲,因为他说:“神使我在受苦的地方昌盛。”
53 Igitur transactis septem ubertatis annis, qui fuerant in Ægypto,
埃及地的七个丰年一完,
54 cœperunt venire septem anni inopiæ, quos prædixerat Joseph: et in universo orbe fames prævaluit, in cuncta autem terra Ægypti panis erat.
七个荒年就来了。正如约瑟所说的,各地都有饥荒;惟独埃及全地有粮食。
55 Qua esuriente, clamavit populus ad Pharaonem, alimenta petens. Quibus ille respondit: Ite ad Joseph: et quidquid ipse vobis dixerit, facite.
及至埃及全地有了饥荒,众民向法老哀求粮食,法老对他们说:“你们往约瑟那里去,凡他所说的,你们都要做。”
56 Crescebat autem quotidie fames in omni terra: aperuitque Joseph universa horrea, et vendebat Ægyptiis: nam et illos oppresserat fames.
当时饥荒遍满天下,约瑟开了各处的仓,粜粮给埃及人;在埃及地饥荒甚大。
57 Omnesque provinciæ veniebant in Ægyptum, ut emerent escas, et malum inopiæ temperarent.
各地的人都往埃及去,到约瑟那里籴粮,因为天下的饥荒甚大。

< Genesis 41 >