Proverbiorum 30
1 Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
Pa inge kas in palu lal Agur, wen natul Jakeh. El fahk, “God El tia wiyu, God El tia wiyu, Nga munas ac wangin ku luk.
2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
Nga lalfon oana soko kosro, Ac wangin etauk lun mwet in nga.
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
Nga soenna lutlut ke lalmwetmet, Ac wanginna etu luk ke God.
4 Quis ascendit in cælum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
Su nu sowak nu inkusrao ac sifilpa oatui? Su nu sruokani eng uh inpaol? Ku nokomla kof uh in sie ipin nuknuk? Ku oakiya masrol lun faclu? Kom fin etu, fahkak lah su el an, ac su wen natul.
5 Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:
“God El akpwayei wuleang nukewa lal. El oana sie mwe loeyuk nu selos nukewa su suk in moulla yorol.
6 ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.
Kom fin laesla kas lal ke kutena kas ma El tia fahk, El ac fah kai kom, ac akkalemye lah kom sie mwet kikiap.”
7 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.
O God, nga siyuk sum, ase nu sik ma luo inge meet liki nga misa:
8 Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:
kasreyu ngan tia kikiap, ac oru tuh ngan tia arulana kasrup ku tia pac arulana sukasrup. Ke ma inge ase nu sik lupan mwe mongo ma ac fal nu ke enenu luk.
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.
Fin yokla ma oan yuruk, sahp nga ac fahk mu nga tia enenekom. A nga fin arulana sukasrup, sahp nga ac ku in pisrapasr ac akkolukye Inen God luk.
10 Ne accuses servum ad Dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.
Nimet akkolukye sie mwet kulansap nu sin mwet kacto lal. Sahp el ac selngawi kom ac kom ac eis mwata kac.
11 Generatio, quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit.
Oasr mwet su selngawi papa tumalos, ac tia akkalemye srui lalos ke nina kialos.
12 Generatio, quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.
Oasr mwet nunku mu nasnas na moul lalos, a pwayeiya uh yohk fohkfok lalos.
13 Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebræ eius in alta surrectæ.
Oasr mwet nunku mu elos arulana wo — oru elos arulana inse fulat!
14 Generatio, quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
Oasr mwet su eis kasrpalos ke elos aklalfonye ac pisre ma lun mwet sukasrup ac mwet kwaco.
15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.
Oasr fak mutan se nutin wet nim srah soko, ac ineltal kewa pa, “Use!” Oasr ma akosr ma wangin saflaiyen enenu la:
16 Infernus, et os vulvæ, et terra, quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
facl sin mwet misa, sie mutan talap, sie acn pao ma enenu af, ac sie e firir ma tia ku in kuniyukla. (Sheol h7585)
17 Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ.
Sie mwet su aksruksrukkin papa tumal, ku pilesru nina kial ke el matuoh, fal in mongola sin won vulture, ku tupla atronmutal sin won raven.
18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
Oasr ma akosr ma nga tiana ku in kalem kac:
19 Viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
ouiyen sohksok lun sie eagle yen engyeng uh, ouiyen orakrak lun soko wet fin sie eot, ouiyen soko oak ma konauk inkanek la fin meoa, ac ouiyen sie mukul ac mutan se el lungse.
20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
Pa inge luman sie mutan payuk su tia pwaye nu sin mukul tumal: el orek kosro, toko el yihla ac fahk, “Wanginna ma koluk nga oru!”
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
Oasr ma akosr faclu tia ku in mutangla:
22 Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:
Sie mwet kohs su sun wal lun tokosra, sie mwet lalfon su arulana kihp,
23 per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominæ suæ.
sie mutan kwaseyuk su payukyak, ac sie mutan kulansap su eisla acn sin mutan kacto lal.
24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.
Oasr ma akosr fin faclu su srik ac arulana lalmwetmet:
25 Formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi:
Mak — elos ne munas a elos elosak mongo nalos ke pacl fol;
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:
Kosro badger — elos tia pac ku, tuh elos orala nien muta lalos inmasrlon eot uh.
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:
Locust — wangin tokosra lalos, tuh elos ueni sohk.
28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.
Kinoul — kom ku in sruokya soko inpoum, ac kom ku pac in konauk ke inkul fulat sin tokosra.
29 Tria sunt, quæ bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:
Oasr ma akosr arulana kato luman fahsr la uh:
30 Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:
lion — kosro soko ma ku emeet ac wangin sangeng lal sin kutena kosro;
31 gallus succinctus lumbos: et aries: nec est rex, qui resistat ei.
nani, won mukul, ac tokosra uh ke elos tu ye mutun mwet lalos.
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
Kom fin lalfon ac sifacna akfulatye kom in oru pwapa koluk, tui ac nunkala akwoya!
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.
Kom fin arukak milk, na ac ekla butter. Kom fin fiskiya infwen sie mwet, ac srahsra. Kom fin akkasrkusrakyauk mwet, kom ac ongoiya.
