Ecclesiastes 7

1 Melius est nomen bonum, quam unguenta pretiosa: et dies mortis die nativitatis.

Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.

2 Melius est ire ad domum luctus, quam ad domum convivii: in illa enim finis cunctorum admonetur hominum, et vivens cogitat quid futurum sit.

Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.

3 Melior est ira risu: quia per tristitiam vultus, corrigitur animus delinquentis.

Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.

4 Cor sapientium ubi tristitia est, et cor stultorum ubi lætitia.

Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.

5 Melius est a sapiente corripi, quam stultorum adulatione decipi.

Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.

6 quia sicut sonitus spinarum ardentium sub olla, sic risus stulti: sed et hoc vanitas.

Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.

7 Calumnia conturbat sapientem, et perdet robur cordis illius.

Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleństwa, a dar zaślepia serce.

8 Melior est finis orationis, quam principium. Melior est patiens arrogante.

Lepsze jest dokończenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.

9 Ne sis velox ad irascendum: quia ira in sinu stulti requiescit.

Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.

10 Ne dicas: Quid putas causæ est quod priora tempora meliora fuere quam nunc sunt? stulta enim est huiuscemodi interrogatio.

Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.

11 Utilior est sapientia cum divitiis, et magis prodest videntibus solem.

Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słońce.

12 Sicut enim protegit sapientia, sic protegit pecunia. hoc autem plus habet eruditio et sapientia, quod vitam tribuunt possessori suo.

Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.

13 Considera opera Dei, quod nemo possit corrigere quem ille despexerit.

Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?

14 In die bona fruere bonis, et malam diem præcave. sicut enim hanc, sic et illam fecit Deus, ut non inveniat homo contra eum iustas querimonias.

W dzień dobry zażywaj dobra, w dzień zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.

15 Hæc quoque vidi in diebus vanitatis meæ: Iustus perit in iustitia sua, et impius multo vivit tempore in malitia sua.

Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.

16 Noli esse iustus multum: neque plus sapias quam necesse est, ne obstupescas.

Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?

17 Ne impie agas multum: et noli esse stultus, ne moriaris in tempore non tuo.

Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?

18 Bonum est te sustentare iustum, sed et ab illo ne subtrahas manum tuam: quia qui timet Deum, nihil negligit.

Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.

19 Sapientia confortavit sapientem super decem principes civitatis.

Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.

20 Non est enim homo iustus in terra, qui faciat bonum, et non peccet.

Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.

21 Sed et cunctis sermonibus, qui dicuntur, ne accomodes cor tuum: ne forte audias servum tuum maledicentem tibi.

Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.

22 scit enim conscientia tua, quia et tu crebro maledixisti aliis.

Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.

23 Cuncta tentavi in sapientia. Dixi: Sapiens efficiar: et ipsa longius recessit a me

Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.

24 multo magis quam erat: et alta profunditas, quis inveniet eam?

A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?

25 Lustravi universa animo meo, ut scirem, et considerarem, et quærerem sapientiam, et rationem: et ut cognoscerem impietatem stulti, et errorem imprudentium:

Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.

26 et inveni amariorem morte mulierem, quæ laqueus venatorum est, et sagena cor eius, vincula sunt manus illius. qui placet Deo, effugiet illam: qui autem peccator est, capietur ab illa.

I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.

27 Ecce hoc inveni, dixit Ecclesiastes, unum et alterum, ut invenirem rationem,

Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja, ) stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.

28 quam adhuc quærit anima mea, et non inveni. Virum de mille unum reperi, mulierem ex omnibus non inveni.

Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.

29 Solummodo hoc inveni, quod fecerit Deus hominem rectum, et ipse se infinitis miscuerit quæstionibus. Quis talis ut sapiens est? et quis cognovit solutionem verbi?

To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami. Któż może z mądrym porównać? a kto może wyłożyć każdą rzecz?