< Proverbiorum 23 >

1 [Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam.
Quando tu sederai [a tavola] con alcun signore, Per mangiar con lui, Considera attentamente quello che [sarà] dinanzi a te;
2 Et statue cultrum in gutture tuo: si tamen habes in potestate animam tuam.
[Altrimenti], se tu [sei] ingordo, Tu ti metterai un coltello alla gola.
3 Ne desideres de cibis ejus, in quo est panis mendacii.
Non appetire le sue delizie; Perciocchè sono un cibo fallace.
4 Noli laborare ut diteris, sed prudentiæ tuæ pone modum.
Non affaticarti per arricchire; Rimanti della tua prudenza.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes quas non potes habere, quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
In un batter d'occhio [le ricchezze] non [sono più]; Perciocchè ad un tratto si fanno delle ale; [E sono] come un'aquila, che se ne vola in aria.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos ejus:
Non mangiare il pan dell'uomo che è d'occhio maligno, E non appetire le sue delizie.
7 quoniam in similitudinem arioli et conjectoris æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi; et mens ejus non est tecum.
Perciocchè, come egli è villano nell'anima sua, Così egli ti dirà: Mangia, e bevi; Ma il cuor son non [sarà] teco.
8 Cibos quos comederas evomes, et perdes pulchros sermones tuos.
Tu vomiterai il boccone [che ne] avrai mangiato, Ed avrai perduti i tuoi ragionamenti piacevoli.
9 In auribus insipientium ne loquaris, qui despicient doctrinam eloquii tui.
Non parlare in presenza dello stolto; Perciocchè egli sprezzerà il senno de' tuoi ragionamenti.
10 Ne attingas parvulorum terminos, et agrum pupillorum ne introëas:
Non rimuovere il termine antico; E non entrare ne' campi degli orfani.
11 propinquus enim illorum fortis est, et ipse judicabit contra te causam illorum.]
Perciocchè il lor riscotitore [è] potente; Egli difenderà la causa loro contro a te.
12 [Ingrediatur ad doctrinam cor tuum, et aures tuæ ad verba scientiæ.
Porgi il tuo cuore all'ammaestramento, E le tue orecchie a' detti della scienza.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Non risparmiare la correzione al fanciullo; Benchè tu lo batti con la verga, non [però] morrà.
14 Tu virga percuties eum, et animam ejus de inferno liberabis. (Sheol h7585)
Tu lo batterai con la verga, E libererai l'anima sua dall'inferno. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
Figliuol mio, se il tuo cuore è savio, Il mio cuore altresì se ne rallegrerà.
16 et exsultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
E le mie reni gioiranno, Quando le tue labbra parleranno cose diritte.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores, sed in timore Domini esto tota die:
Il cuor tuo non porti invidia a' peccatori; Anzi [attienti] sempre al timore del Signore.
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
Perciocchè, se vi è premio, La tua speranza non sarà troncata.
19 Audi, fili mi, et esto sapiens, et dirige in via animum tuum.
Ascolta, figliuol mio, e sii savio; E addirizza il tuo cuore nella [diritta] via.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt:
Non esser de' bevitori di vino; [Nè] de' ghiotti mangiatori di carne.
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
Perciocchè l'ubbriaco ed il ghiotto impoveriranno; Ed il sonnecchiare farà vestire stracci.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te, et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Ubbidisci a tuo padre, il qual ti ha generato; E non isprezzar tua madre, quando sarà divenuta vecchia.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Compera verità, e non vender[la], [Compera] sapienza, ammaestramento, ed intendimento.
24 Exsultat gaudio pater justi; qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Il padre del giusto gioirà grandemente; E chi avrà generato un savio, ne avrà allegrezza.
25 Gaudeat pater tuus et mater tua, et exsultet quæ genuit te.
[Fa]' che tuo padre e tua madre si rallegrino; E che quella che ti ha partorito gioisca.
26 Præbe, fili mi, cor tuum mihi, et oculi tui vias meas custodiant.
Figliuol mio, recami il tuo cuore, E gli occhi tuoi guardino le mie vie.
27 Fovea enim profunda est meretrix, et puteus angustus aliena.
Perciocchè la meretrice [è] una fossa profonda, E la straniera un pozzo stretto.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.]
Ed anche ella sta agli agguati, come un ladrone; Ed accresce [il numero de]'malfattori fra gli uomini.
29 [Cui væ? cujus patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
A cui [avvengono] i guai? a cui i lai? A cui le contese? a cui i rammarichi? A cui le battiture senza cagione? a cui il rossore degli occhi?
30 nonne his qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
A quelli che si fermano lungamente appresso il vino; A quelli che vanno cercando da mescere.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color ejus: ingreditur blande,
Non riguardare il vino, quando rosseggia, Quando sfavilla nella coppa, [E] cammina diritto.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Egli morderà alla fine come il serpente, E pungerà come l'aspido.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
[Allora] gli occhi tuoi vedranno cose strane, E il tuo cuore parlerà cose stravolte.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo.
E tu sarai come chi giace in mezzo al mare, E come chi dorme in su la cima dell'albero della nave.
35 Et dices: Verberaverunt me, sed non dolui; traxerunt me, et ego non sensi. Quando evigilabo, et rursus vina reperiam?]
[Tu dirai: ] Altri mi ha battuto, ed io non ne ho sentita la doglia; Altri mi ha pesto, [ed] io non me ne sono avveduto; Quando mi risveglierò? io tornerò a cercarlo ancora.

< Proverbiorum 23 >