Mani'zanti Mofo Nanekee 23

1 Rankva ne'ene kave negahane hu'za kagima hanagenka umani'nenka ne'zama nekura, antahi so'e hutenka kva hunka ne'zana no.

Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;

2 Rama'a ne'zama ne' vahe'moka, kagraka'a knankenofi kazinuti taga hiankna nehane.

I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.

3 Rankva ne'mofo ne'zamo'a, kasanea osino. Na'ankure ana kaveteti, regavatga hugahie.

Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.

4 Feno vahe'ma mani'zankura maragu'zatinka kazeri havizana osunka, ama' antahi'za e'nerigeno feno vahe'ma mani antahi'zamo'a kazeri havizana osino.

Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.

5 Kavuma keramage'ma hanankna huno, feno zankamo'a fanane hugahie. Na'ankure agekona eri atareno tumpa namamo hareno hampompi mareriankna huno, afe hugahie.

Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.

6 Veva osu ne'mo'ma ne'za emeno huno kagi hania nezantera ovuo. Knare ne'za krentesia nezantera, ksanegura osuo.

Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.

7 Na'ankure agra e'inahukna ne'kino, nama'a mizana hugahie antahintahi hakare nehuno, ne'zana nenenka tina no hugahianagi, agri agu'amo'a, kagri'enena omane'ne.

Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.

8 Anama ne'nana ne'zana amu'atinetrenka, nanekema hu so'e hunte'nana zamo'a, amanezankna hugahie.

Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.

9 Neginagi vahe'ma mani'nenafina keaga osuo, na'ankure ama' antahi'zanteti hanana kea, huhaviza hugahaze.

Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.

10 Tamagehe'mo'za koma re'ne'naza kanagi kana akasi kantugma osuge, megusa mofavremofo mopa kavunofi ahenka e'orio.

Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.

11 Na'ankure zamahoma ke'nia Nera hankave Ne' mani'neankino, tamagrira keaga Agra'a hurmantegahie.

Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.

12 Kagu'areti kavumro kea nentahinka, antahizama kami kere kagesa antenka antahio.

Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.

13 Mofavrema azeri fatgoma huzankura, korera osuo. Kagrama kanoma amisanana ofrigahie.

Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.

14 Azeri fatgo hu kanoma ami'zamo'a, fri vahe kumapima vuzankura agu amena agu'vazigahane. (Sheol h7585)

Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)

15 Mofavre'nimoka ama' antahi'zama erisanana, Nagri nagu'amo'a muse nehuno,

Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;

16 kagipinti'ma fatgo ke'ma antahi'sugeno'a, mika nagu'amo'a muse hugahie.

I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.

17 Kumi vahe'mokizmi zamavu'zmavakura kegasanea osuo. Hianagi Ra Anumzamofonku kore'ma hunteno agorga'ama manizanku maka kna, kagesa antahio.

Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;

18 Henkama fore hania zanku'ma tamage hunka kagesa nentahinka, amuha'ma nehana zamo'a amnezanknara osugahie.

Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

19 Mofavre'nimoka, ke'ni'a antahinka knare antahi'zana erinka, fatgo kante kagu'a antenka vuo.

Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.

20 Rama'a aka'tima nene'za neginagi nehaza vahe'ene, rama'a zagagafamofo ame'are'ma nehaza vahe'enena, trago oteho.

Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;

21 Aka tinte vahe'ene rama'a ne'zama ne' vahe'mo'za zamunte omne vahe manigahaze. Hagi zamavu'ma mase vava vahera, kukena zamimo'a tagato tagatu hugahie.

Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.

22 Kasema kante'nea negafa ke'a nentahinka, negrera'ma tvavamaresigenka kefenkamia otro.

Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.

23 Tamage kema mizase'nenunka zagorera otro, ama' antahizanki, huogu'ma rempima hugamisiazanki, antahi'ama huno refkoma hu'zana erio.

Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.

24 Fatgo avu'ava'ma nehia mofavremofo nefa'a, tusi'a muse hugahie. Hagi ama' antahi'za eri'nea mofavre'agura, nefa'a muse huntegahie.

Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.

25 E'inahu kavukva hunka negrera kfama azeri muse nehunka, ksegante'nea negrerana azeri muse huo.

Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.

26 Mofavre'nimoke, kagu'tumoka'a Nagri nenaminka, kvuma ke'sanana, Nagri navu'navate kento.

Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.

27 Monko avu'ava'ma huno Savri'ma huno vanoma nehia a'mo'a, murigankna higeno, vema ante'nea a'mo'ma savrima huno vanoma nehia a'mo'a, osi tinkerigna huno urami'neankino, ana tinkerifima uramisaza vahe'mo'za haviza hugahaze.

Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.

28 Ana a'mo'a kumza vahe'kna huno kazeri savri hunaku kaveganteno mani'neankino, vene'nea azeri savri hanigeno, mani fatgo huno a'are'ma omani'zamo'a ra hugahie.

Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.

29 Iza hazenkefina mani'vava higeno, iza asu zampina nemanie? Iza ke hakarea nehigeno, iza hara azeri o'netie? Iza avufamo hazenkea erigeno namuna nere? Iza avumo korankera nehie?

U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?

30 E'i anazama fore'ma nehiana zazate'ma aka tima nenaza vahe'ene, hanave waini tima tagi havia hu'za ne'naza vahe'tmimofonte fore nehie.

Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.

31 Atregeno wainimo'ma korankrema nehuno, agrema'amo taferopinti krakra huno mrenerino, knankente'ma fruma huno urami'nia zamo'a, kazeri kasanea osino.

Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.

32 Hianagi henka'a osifavemo kreankna nehuno, ha' osifavemo kamprino avuatgazama'a regatati huganteankna hugahie.

Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;

33 Kavumo'a ruzahu ruzahu'za negenkeno, antahintahi kamo'a savri nehina, kema hanana kemo'a savri hugahie.

Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;

34 Hagi e'inama nehanana, hageri amu'nompi me'nea ventefi mase'nankeno kranto kranto huno kazeri tore tore hiankna nehuno, ventemofo seli rente zafare mani'nankeno, zahomo kavregantugama hiankna hugahane.

I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;

35 Anage hugahane, nahazanagi nata onkrine hunka nehunka, kanona namizanagi antahina kena osu'no'e hugahane. Hanki nagrama ete otisuna, mago'ane ana tina negahue nehane.

[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.