Lúkas 11
1 Eitt sinn er Jesús hafði verið í einrúmi á bæn, kom einn lærisveinanna til hans og sagði: „Drottinn, kenndu okkur að biðja eins og Jóhannes kenndi sínum lærisveinum.
When he finished praying in a certain place, one of his disciples said to him, “Lord, teach us to pray, just as John [Yah is gracious] also taught his disciples.”
2 Þá kenndi hann þeim þessa bæn: „Faðir, helgist þitt nafn, komi þitt ríki.
He said to them, “When you pray, say, Avinu shebashamayim ·our Father in Heaven·, may your name be kept holy. May your Kingdom come. May your will be done on earth, as it is in heaven.
3 Gefðu okkur það sem við þörfnumst frá degi til dags.
Give us day by day our daily bread.
4 Fyrirgefðu okkur syndir okkar, eins og við fyrirgefum þeim sem syndga gegn okkur, og lát okkur ekki verða fyrir freistingu.“
Forgive us our sins, for we ourselves also forgive everyone who is indebted to us. Bring us not into temptation, but deliver us from the evil one.’”
5 Hann hélt áfram að fræða þá um bænina og sagði: „Gerum ráð fyrir að einhver ykkar fari til vinar síns um miðja nótt, veki hann og segi: „Lánaðu mér þrjú brauð, því að vinur minn var að koma í heimsókn og ég á ekki nokkurn matarbita handa honum.“
He said to them, “Which of you, if you go to a friend at midnight, and tell him, ‘Friend, lend me three loaves of bread,
for a friend of mine has come to me from a journey, and I have nothing to set before him,’
7 Þá mundi hinn kalla á móti úr rúminu: „Æ, vertu nú ekki að ónáða mig. Það er búið að læsa húsinu og allir eru löngu háttaðir. Ég nenni ekki að fara á fætur um miðja nótt vegna þessara smámuna.“
and he from within will answer and say, ‘Don’t bother me. The door is now shut, and my children are with me in bed. I can’t get up and give it to you’?
8 Ég segi: Ef haldið er áfram að nauða nógu lengi, þá fer hann að lokum fram úr og lánar vini sínum allt sem hann þarf; ekki af greiðasemi, heldur vegna þess að hinn gefst ekki upp.
I tell you, although he will not rise and give it to him because he is his friend, yet because of his persistence, he will get up and give him as many as he needs.
9 Þannig er það með bænina. Biðjið og þið munuð öðlast. Leitið og þið munuð finna. Knýið á og þá mun verða lokið upp.
“I tell you, keep asking, and it will be given you. Keep seeking, and you will find. Keep knocking, and it will be opened to you.
10 Hver sá sem biður, mun öðlast, sá finnur er leitar og fyrir þeim mun opnað, sem á knýr.
For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.
11 Þið feður, gefið þið drengnum ykkar stein ef hann biður um fisk?
“Which of you fathers, if your son asks for bread, will give him a stone? Or if he asks for a fish, he won’t give him a snake instead of a fish, will he?
12 Og biðji hann um egg, gefið þið honum þá sporðdreka? Nei, auðvitað ekki!
Or if he asks for an egg, he won’t give him a scorpion, will he?
13 Fyrst þið syndugir menn gefið börnum ykkar góðar gjafir, þá er víst að faðirinn á himnum gefur þeim heilagan anda sem biðja um hann.“
If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your heavenly Father give Ruach haKodesh [Spirit of the Holiness] to those who ask him?”
14 Jesús rak illan anda út af mállausum manni og fékk hann þá málið. Mannfjöldinn varð undrandi,
He was casting out a demon, and it was mute. When the demon had gone out, the mute man spoke; and the multitudes marveled.
15 en sumir sögðu: „Það er ekkert skrýtið þótt hann geti rekið út illa anda, því hann fær kraft sinn frá Satan, konungi illu andanna.“
But some of them said, “He casts out demons by Ba'al-Zibbul [Lord of Flies], the prince of the demons.”
16 Aðrir báðu hann um tákn á himni, til að sanna að hann væri Kristur.
Others, testing him, sought from him a sign from heaven.
17 Jesús vissi hvað þeir hugsuðu og sagði: „Það ríki sem logar í borgarastyrjöld fær ekki staðist, og sama er að segja um heimili þar sem hver höndin er upp á móti annarri.
But he, knowing their thoughts, said to them, “Every kingdom divided against itself is brought to desolation. A house divided against itself falls.
18 Sé það satt sem þið segið að Satan berjist gegn sjálfum sér, með því að gefa mér vald til að reka út hans eigin illu anda, hvernig fær þá ríki hans staðist?
If Satan [Adversary] also is divided against himself, how will his kingdom stand? For you say that I cast out demons by Ba'al-Zibbul [Lord of Flies].
19 Og hvað um fylgjendur ykkar, ef ég starfa í krafti Satans? Þeir reka út illa anda! Er það þá sönnun þess að Satan sé í þeim? Spyrjið þessa menn hvort þið hafið á réttu að standa!
But if I cast out demons by Ba'al-Zibbul [Lord of Flies], by whom do your children cast them out? Therefore will they be your judges.
20 En ef ég rek út illa anda með krafti Guðs, þá er það staðfesting þess að guðsríki sé komið.
But if I by God’s finger cast out demons, then God’s Kingdom has come to you.
21 Þegar sterkur maður ver hús sitt alvopnaður, þá er það ekki í hættu
“When the strong man, fully armed, guards his own dwelling, his goods are safe.
22 – ekki fyrr en einhver sterkari gerir árás, yfirbugar hann og afvopnar, og tekur eigur hans.
But when someone stronger attacks him and overcomes him, he takes from him his whole armor in which he trusted, and divides his plunder.
23 Sá sem ekki er með mér, er á móti mér. Sá sem ekki vinnur mér gagn, veldur mér tjóni.
“He that is not with me is against me. He who does not gather with me scatters.
24 Þegar illur andi er rekinn út úr manni, fer hann út í eyðimörkina og leitar þar hvíldar. Finni hann enga hvíld, leitar hann að manninum sem hann var í
The unclean spirit, when he has gone out of the man, passes through dry places, seeking rest, and finding none, he says, ‘I will turn back to my house from which I came out.’
25 og finnur hann opinn og andvaralausan.
When he teshuvah ·completely returns·, he finds it swept and put in order.
26 Þá fer hann og sækir sjö aðra anda ennþá verri og þeir fara allir í manninn, sem verður því mun verr settur en áður.“
Then he goes, and takes seven other spirits more evil than himself, and they enter in and dwell there. The last state of that man becomes worse than the first.”
27 Meðan Jesús var að tala, hrópaði kona ein í mannfjöldanum: „Guð blessi móður þína, sem bar þig og nærði.“
It came to pass, as he said these things, a certain woman out of the multitude lifted up her voice, and said to him, “Blessed is the womb that bore you, and the breasts which nursed you!”
28 „Já, “svaraði hann, „en enn meiri blessun hljóta þeir sem heyra orð Guðs og fara eftir því.“
But he said, “On the contrary, blessed are those who hear ha D'var Elohim · the Word of God·, and keep it.”
29 Fólkið hélt áfram að streyma að honum og þá sagði hann því þessa líkingu. „Við lifum á vondum tímum og fólkið er vont. Það biður stöðugt um tákn á himnum (til sönnunar því að ég sé Kristur) en eina táknið sem það fær er Jónasartáknið. Fólkið í Niníve áleit reynslu Jónasar sönnun þess að Guð hefði sent hann. Á sama hátt verður það sem gerist með mig, tákn þess að Guð hafi sent mig til ykkar.
When the multitudes were gathering together to him, he began to say, “This is an evil generation. It seeks after a sign. No sign will be given to it but the sign of Jonah [Dove], the prophet.
For even as Jonah [Dove] became a sign to the Ninevites, so will also the Son of Man be to this generation.
31 Drottningin af Saba mun rísa upp á dómsdegi, benda á þessa kynslóð og dæma hana seka. Hún lagði á sig langt og erfitt ferðalag til að hlusta á visku Salómons og hér er sá sem er æðri Salómon.
The Queen of the South will rise up in the judgment with the men of this generation, and will condemn them: for she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon [Peaceable, Recompense]; and behold, one greater than Solomon [Peaceable, Recompense] is here.
32 Íbúar Niníve munu einnig rísa upp og fordæma þessa þjóð, því þeir gerðu iðrun við predikun Jónasar, og þótt hér sé sá sem er miklu æðri Jónasi, vill þessi þjóð ekki hlusta.
The men of Nineveh [Offspring’s Habitation] will stand up in the judgment with this generation, and will condemn it: for they made teshuvah ·complete repentance· at the preaching of Jonah [Dove], and behold, one greater than Jonah [Dove] is here.
33 Hver kveikir á lampa og felur hann síðan niðri í kjallara? Enginn! Lampinn er settur á lampastæðið, svo að hann lýsi öllum sem inn koma.
“No one, when he has lit a lamp, puts it in a cellar or under a basket, but on a stand, that those who come in may see the light.
34 Augu þín lýsa upp þinn innri mann. Sé auga þitt heilbrigt, þá hleypir það birtu inn í sál þína. Auga sem brennur af fýsn, lokar ljósið úti og steypir þér í myrkur.
The lamp candle of the body is the eye. Therefore when your eye is good, your whole body is also full of light; but when it is evil, your body also is full of darkness.
35 Gættu þess að ljósið sé ekki lokað úti.
Therefore see whether the light that is in you is not darkness.
36 Ef þinn innri maður er baðaður ljósi og hvergi ber skugga á, þá ljómar andlit þitt.“
If therefore your whole body is full of light, having no part dark, it will be wholly full of light, as when the lamp candle with its bright shining gives you light.”
37 Þegar Jesús hafði lokið máli sínu, bauð einn af faríseunum honum heim til sín í mat. Þegar Jesús var kominn inn til hans, settist hann strax að matnum, án þess að þvo sér fyrst eins og venja var hjá Gyðingum. Faríseinn varð undrandi.
Now as he spoke, a certain Pharisee [Separated] asked him to dine with him. He went in, and sat at the table.
When the Pharisee [Separated] saw it, he marveled that he had not first washed himself before dinner.
39 Jesús sagði þá við hann: „Þið farísear þvoið það sem út snýr, en að innan eruð þið enn óhreinir – fullir illsku og girndar!
The Lord said to him, “Now you Pharisees [Separated] cleanse the outside of the cup and of the platter, but your inward part is full of extortion and wickedness.
40 Þið farið heimskulega að ráði ykkar! Var hið innra ekki eins vel af Guði gert og hið ytra eða hvað?
You foolish ones, didn’t he who made the outside make the inside also?
41 Göfuglyndi er besta sönnun þess að inni fyrir búi hreint hugarfar.
But give for gifts to the needy those things which are within, and behold, all things will be clean to you.
42 Ég ávíta ykkur, farísear! Þið gætið þess að gjalda tíund og það jafnvel af hverju smáatriði, en gleymið svo öllu réttlæti og kærleika til Guðs. Það er rétt að gjalda tíund en hitt skuluð þið ekki vanrækja.
But woe to you Pharisees [Separated]! For you tithe mint and rue and every herb, but you bypass justice and God’s agape ·unconditional love·. You ought to have done these, and not to have left the other undone.
43 Vei ykkur, farísear! Þið sækist eftir heiðurssætum í samkomuhúsum og virðingu fólksins á götunum.
Woe to you Pharisees [Separated]! For you have agapao ·totally devoted love· towards the best seats in the synagogues, and the greetings in the marketplaces.
44 Ykkar bíður hræðilegur dómur. Þið eruð eins og grónar grafir sem fólk gengur yfir, grunlaust um alla rotnunina fyrir neðan.
Woe to you, Torah-Teachers and Pharisees [Separated], hypocrites! For you are like hidden graves, and the men who walk over them don’t know it.”
45 „Herra, “sagði lögfræðingur sem sat rétt hjá honum, „þú lítilsvirðir einnig starf mitt með þessum orðum.“
One of the lawyers answered him, “Teacher, in saying this you insult us also.”
46 „Já, “sagði Jesús, „ekki eruð þið betri! Þið leggið óbærilegar byrðar á fólk með trúar- og siðferðiskröfum ykkar – kröfum sem ykkur sjálfum dytti aldrei í hug að hlýða.
He said, “Woe to you lawyers also! For you load men with burdens that are difficult to carry, and you yourselves won’t even lift one finger to help carry those burdens.
47 Vei ykkur! Þið eruð ekki betri en forfeður ykkar, sem drápu spámennina.
Woe to you! For you build the tombs of the prophets, and your fathers killed them.
48 Þið leggið blessun yfir verk forfeðra ykkar með því að prýða legstaði spámannanna, sem þeir myrtu.
So you testify and consent to the works of your fathers. For they killed them, and you build their tombs.
49 Guð segir um ykkur: „Ég mun senda til ykkar spámenn og postula, suma þeirra munuð þið drepa en ofsækja hina.“
Therefore also the wisdom of God said, ‘I will send to them prophets and apostles; and some of them they will kill and persecute,
50 Þið sem nú lifið, berið ábyrgðina á morðunum sem framin hafa verið á þjónum Guðs frá upphafi.
that the blood of all the prophets, which was shed from the foundation of the world, may be required of this generation;
51 Frá morðinu á Abel til morðsins á Sakaría, sem drepinn var milli altarisins og musterisins. Já, ákærunni verður áreiðanlega beint gegn ykkur.
from the blood of Abel [Vanity, Mourning] to the blood of Zachariah, who perished between the altar and the sanctuary.’ Yes, I tell you, it will be required of this generation.
52 Vei ykkur, lögvitringar! Þið felið sannleikann fyrir fólkinu. Sjálfir viljið þið ekki beygja ykkur fyrir honum og síðan hindrið þið aðra í að treysta Guði.“
Woe to you lawyers! For you took away the key of knowledge. You didn’t enter in yourselves, and those who were entering in, you hindered.”
53 Þegar Jesús hafði lokið máli sínu gekk hann út, en eftir stóðu farísearnir og lögvitringarnir, æfir af reiði. Upp frá þessu voru þeir sífellt að leggja fyrir hann spurningar í þeim tilgangi að fá hann til að segja eitthvað, sem hægt væri að handtaka hann fyrir.
As he said these things to them, the Torah-Teachers and the Pharisees [Separated] began to be terribly angry, and to draw many things out of him;
lying in wait for him, and seeking to catch him in something he might say, that they might accuse him.
