Jóhannes 8
1 Jesús fór nú til Olíufjallsins,
but Jesus went to the Mount of Olives.
2 en snemma næsta morgun var hann aftur kominn í musterið. Fólkið þyrptist að og hann settist niður og ávarpaði það.
Now very early in the morning, he came again into the temple, and all the people came to him, and he sat down and taught them.
3 Á meðan hann var að tala, komu farísearnir og aðrir leiðtogar þjóðarinnar með konu sem staðin hafði verið að því að drýgja hór. Þeir stilltu henni upp í allra augsýn.
Then the scribes and the Pharisees brought a woman taken in adultery, and having set her in the midst,
4 „Kennari, “sögðu þeir við Jesú. „Þessi kona var staðin að því að drýgja hór.
they said to him, "Teacher, we found this woman in adultery, in the very act.
5 Lög Móse segja að slíkar konur eigi að grýta. Hvað viltu segja um það?“
Now in the Law, Moses commanded us to stone such. So what do you say?"
6 Ætlun þeirra var að fá hann til að segja eitthvað sem þeir gætu ákært hann fyrir. Þá beygði Jesús sig niður og skrifaði í sandinn með fingrunum.
Now they said this to test him, that they might have something to accuse him of. But Jesus stooped down, and wrote on the ground with his finger.
7 Á meðan héldu hinir áfram að krefja hann svars. Jesús stóð upp og sagði: „Allt í lagi. Grýtið hana, en sá ykkar sem syndlaus er, kasti fyrsta steininum!“
But when they continued asking him, he looked up and said to them, "He who is without sin among you, let him throw the first stone at her."
8 Síðan kraup hann aftur niður og hélt áfram að skrifa í sandinn,
Again he stooped down, and with his finger wrote on the ground.
9 en leiðtogarnir laumuðust í burtu, fyrst sá elsti og síðan einn af öðrum. Að lokum var Jesús þar einn ásamt konunni og mannfjöldanum.
But when they heard it, they went out one by one, beginning from the oldest, even to the last, and he was left alone with the woman where she was, in the middle.
10 Jesús stóð þá upp og spurði konuna: „Hvar eru þeir? Ákærði þig enginn?“
Then Jesus, standing up, said to her, "Woman, where are they? Did no one condemn you?"
11 „Nei, herra, enginn, “svaraði hún. „Ég ákæri þig ekki heldur, “sagði Jesús, „farðu og syndgaðu ekki framar.“
And she said, "No one, Lord." And Jesus said, "Neither do I condemn you. Go, and sin no more."
12 Seinna, þegar Jesús var að ávarpa mannfjöldann, sagði hann: „Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér mun ekki staulast í myrkrinu, því ég mun lýsa honum veginn til eilífs lífs.“
Again, therefore, Jesus spoke to them, saying, "I am the light of the world. He who follows me will not walk in the darkness, but will have the light of life."
13 „Þetta er lygi!“hrópuðu farísearnir. „Þú ert alltaf að hrósa sjálfum þér.“
The Pharisees therefore said to him, "You testify about yourself. Your testimony is not valid."
14 „Það er satt sem ég sagði, “svaraði Jesús, „enda þótt ég hafi sagt þetta um sjálfan mig, því ég veit hvaðan ég kom og hvert ég fer, en það vitið þið ekki.
Jesus answered them, "Even if I testify about myself, my testimony is true, for I know where I came from, and where I am going; but you do not know where I came from, or where I am going.
15 Þið dæmið mig án þess að rannsaka mál mitt fyrst. Ég mun ekki dæma ykkur strax,
You judge according to the flesh. I judge no one.
16 en þótt ég gerði það, þá væri sá dómur réttlátur að öllu leyti, því faðir minn, sem sendi mig, er með mér.
Even if I do judge, my judgment is true, for I am not alone, but I am with the Father who sent me.
17 Lög ykkar segja að sé vitnisburður tveggja manna samhljóða, sé hann tekinn gildur.
It's also written in your Law that the testimony of two people is valid.
18 Ég er annað vitnið og hitt er faðir minn sem sendi mig.“
I am one who testifies about myself, and the Father who sent me testifies about me."
19 „Hvar er faðir þinn?“spurðu þeir. „Þið þekkið mig ekki og því þekkið þið ekki heldur föður minn, “svaraði Jesús. „Ef þið þekktuð mig, þá mynduð þið einnig þekkja hann.“
They said therefore to him, "Where is your Father?" Jesus answered, "You know neither me, nor my Father. If you knew me, you would know my Father also."
20 Jesús mælti þetta hjá fjárhirslunni í musterinu. En hann var ekki handtekinn, því að tími hans var enn ekki kominn.
Jesus spoke these words in the treasury, as he taught in the temple. Yet no one arrested him, because his hour had not yet come.
21 Seinna sagði Jesús aftur við faríseana: „Ég fer burt og þið munuð leita mín og deyja í syndum ykkar, því að þið getið alls ekki komist þangað sem ég fer.“
Jesus said therefore again to them, "I am going away, and you will seek me, and you will die in your sins. Where I go, you cannot come."
22 Þá sögðu þeir: „Ætlar hann að fremja sjálfsmorð? Hvað á hann við með þessu: Þið getið ekki komist þangað sem ég fer?“
The Jewish leaders therefore said, "Will he kill himself, that he says, 'Where I am going, you cannot come?'"
23 Jesús sagði því við þá: „Þið komið að neðan, en ég að ofan. Þið eruð af þessum heimi en ekki ég,
He said to them, "You are from beneath. I am from above. You are of this world. I am not of this world.
24 og því sagði ég að þið mynduð deyja í syndum ykkar, aðskildir frá Guði. Ef þið trúið ekki að ég sé Kristur, sonur Guðs, þá munuð þið deyja í syndum ykkar.“
I said therefore to you that you will die in your sins; for unless you believe that I am he, you will die in your sins."
25 „Segðu okkur hver þú ert, “sögðu þeir. „Ég hef margsinnis sagt ykkur það, “svaraði hann.
They said therefore to him, "Who are you?" Jesus said to them, "Just what I have been saying to you from the beginning.
26 „Ég gæti dæmt ykkur fyrir margt og frætt ykkur um margt, en ég vil það ekki, því ég segi aðeins það sem sá er sendi mig biður mig að segja og hann er sannleikurinn.“
I have many things to speak and to judge concerning you. However he who sent me is true; and the things which I heard from him, these I say to the world."
27 Þeir skildu ekki enn að hann var að tala við þá um Guð.
They did not understand that he spoke to them about the Father.
28 Jesús sagði því: „Þegar þið hafið krossfest mig, þá munuð þið skilja að ég er Kristur og að það sem ég hef talað, er ekki frá eigin brjósti heldur frá föðurnum.
Jesus therefore said to them, "When you have lifted up the Son of Man, then you will know that I am he, and I do nothing of myself, but as the Father taught me, I say these things.
29 Sá sem sendi mig er með mér – hann hefur ekki yfirgefið mig því ég geri aðeins það sem honum er þóknanlegt.“
He who sent me is with me. The Father hasn't left me alone, for I always do the things that are pleasing to him."
30 Eftir þessi orð Jesú, trúðu margir leiðtoganna að hann væri Kristur. Jesús sagði við þá: „Ef þið farið eftir orðum mínum, þá eruð þið sannir lærisveinar mínir,
As he spoke these things, many believed in him.
Jesus therefore said to those Judeans who had believed him, "If you remain in my word, then you are truly my disciples.
32 og þið munuð þekkja sannleikann og sannleikurinn mun gera ykkur frjálsa.“
You will know the truth, and the truth will make you free."
33 „En við erum afkomendur Abrahams, “sögðu þeir, „og við höfum aldrei verið þrælar nokkurs manns. Hvað áttu við með orðinu „frjáls“?“
They answered him, "We are Abraham's descendants, and have never been in bondage to anyone. How can you say, 'You will be made free?'"
34 „Þið eruð allir þrælar syndarinnar, “svaraði Jesús.
Jesus answered them, "Truly I tell you, everyone who commits sin is the slave of sin.
A slave does not live in the house forever. A son remains forever. (aiōn g165)
36 Ef sonurinn gerir ykkur frjálsa verðið þið sannarlega frjálsir.
So if the Son sets you free, you will be free indeed.
37 Ég veit vel að þið eruð afkomendur Abrahams en samt reyna sumir ykkar að lífláta mig, af því að orð mín fá ekki rúm hjá ykkur.
I know that you are Abraham's descendants, yet you seek to kill me, because my word finds no place in you.
38 Ég hef áður sagt ykkur hvað ég sá þegar ég var hjá föður mínum, en þið viljið aðeins fara að ráðum föður ykkar.“
I say the things which I have seen with my Father; and you also do the things which you have heard from your father."
39 „Abraham er faðir okkar, “svöruðu þeir. „Nei!“sagði Jesús, „ef svo væri, færuð þið að ráðum hans.
They answered him, "Our father is Abraham." Jesus said to them, "If you were Abraham's children, you would do the works of Abraham.
40 En nú viljið þið hins vegar lífláta mig, einungis vegna þess að ég sagði ykkur sannleikann, sem ég heyrði hjá Guði – slíkt mundi Abraham aldrei gera!
But now you seek to kill me, a man who has told you the truth, which I heard from God. Abraham did not do this.
41 Þegar þið gerið slíka hluti, þá eruð þið að hlýðnast ykkar raunverulega föður.“„Við erum ekki óskilgetnir, “svöruðu þeir. „Guð er okkar eini og sanni faðir.“
You do the works of your father." They said to him, "We were not born of sexual immorality. We have one Father, God."
42 „Ef svo væri, “sagði Jesús, „þá munduð þið elska mig, því að hingað kom ég frá Guði. Það var hann sem sendi mig. Ég er ekki hér á eigin vegum.
Therefore Jesus said to them, "If God were your father, you would love me, for I came out and have come from God. For I have not come of myself, but he sent me.
43 Hvers vegna skiljið þið mig ekki? Jú, það er vegna þess að þið eruð hindraðir af Satan.
Why do you not understand my speech? Because you cannot hear my word.
44 Hann er faðir ykkar og þið njótið þess að framkvæma illvirki hans. Hann var morðingi frá öndverðu og hataði sannleikann – það finnst ekki snefill af sannleika í honum. Honum er fullkomlega eðlilegt að ljúga. Hann er faðir lyginnar,
You are of your father, the devil, and you want to do the desires of your father. He was a murderer from the beginning, and does not stand in the truth, because there is no truth in him. When he speaks a lie, he speaks on his own; for he is a liar, and its father.
45 og það er einmitt ástæða þess að þið trúið mér ekki þegar ég segi ykkur sannleikann.
But because I tell the truth, you do not believe me.
46 Getur nokkur ykkar sannað á mig hina minnstu synd? (Nei, enginn!) Nú segi ég ykkur sannleikann, en hvers vegna trúið þið mér ekki?
Which of you convicts me of sin? If I tell the truth, why do you not believe me?
47 Sá sem á Guð að föður, tekur með gleði á móti orði hans. Ef svo er ekki með ykkur, þá sýnir það að þið eruð ekki börn hans.“
He who is of God hears the words of God. For this cause you do not hear, because you are not of God."
48 „Þú ert Samverji, útlendingur og djöfull!“hvæstu leiðtogarnir. „Það er langt síðan við sögðum að í þér væri illur andi!“
Then the Judeans answered him, "Do not we say well that you are a Samaritan, and have a demon?"
49 „Nei, “svaraði Jesús, „það er enginn illur andi í mér, því ég heiðra föður minn og þess vegna lítilsvirðið þið mig.
Jesus answered, "I do not have a demon, but I honor my Father, and you dishonor me.
50 Ég hef engan áhuga á að upphefja sjálfan mig, en Guð vill upphefja mig og hann mun dæma þá sem hafna mér.
But I do not seek my own glory. There is one who seeks and judges.
Truly, truly, I tell you, if a person keeps my word, he will never see death." (aiōn g165)
52 „Nú vitum við að þú hefur illan anda, “sögðu leiðtogarnir, „því að Abraham dó og sama er að segja um spámennina, en nú segir þú að sá sem hlýði þér, muni aldrei deyja! (aiōn g165)
Then the Judeans said to him, "Now we know that you have a demon. Abraham died, and the prophets; and you say, 'If anyone keeps my word, he will never taste of death.' (aiōn g165)
53 Ertu þá meiri en Abraham forfaðir okkar? Því að hann dó. Og ertu meiri en spámennirnir sem dóu? Hver heldurðu eiginlega að þú sért?“
Are you greater than our father, Abraham, who died? The prophets died. Who do you make yourself out to be?"
54 Þá svaraði Jesús: „Það væri ekki til neins fyrir mig að hrósa mér, en það er faðir minn – sem þið haldið fram að sé ykkar Guð – sem segir öll þessi yndislegu orð um mig,
Jesus answered, "If I glorify myself, my glory is nothing. It is my Father who glorifies me, of whom you say 'He is our God.'
55 en hann þekkið þið ekki. Ég þekki hann! Ef ég segði að ég þekkti hann ekki, þá væri ég að ljúga eins og þið! Þegar ég segi að ég þekki hann og hlýði honum í öllu, þá er ég að segja sannleikann.
You have not known him, but I know him. If I said, 'I do not know him,' I would be like you, a liar. But I know him, and keep his word.
56 Abraham faðir ykkar hlakkaði til að sjá minn dag. Hann vissi að ég var að koma og það gladdi hann.“
Your father Abraham rejoiced to see my day. He saw it, and was glad."
57 Þá sögðu leiðtogarnir: „Þú ert ekki einu sinni orðinn fimmtugur, en samt segist þú hafa séð Abraham!“
The Judeans therefore said to him, "You are not yet fifty years old, and have you seen Abraham?"
58 „Ég segi ykkur satt, “svaraði Jesús, „ég var til þegar Abraham fæddist!“
Jesus said to them, "Truly, truly, I tell you, before Abraham came into existence, I AM."
59 Þegar leiðtogarnir heyrðu þetta, tóku þeir upp steina til að grýta hann. En þeir misstu sjónar af honum, því hann gekk burt frá þeim og yfirgaf musterið.
Therefore they took up stones to throw at him, but Jesus was concealed, and went out of the temple.
