Jóhannes 8
1 Jesús fór nú til Olíufjallsins,
But Jesus went to the Mountain of Olives.
2 en snemma næsta morgun var hann aftur kominn í musterið. Fólkið þyrptist að og hann settist niður og ávarpaði það.
And early in the morning he came again into the Temple and all the people came to him and he was seated teaching them.
3 Á meðan hann var að tala, komu farísearnir og aðrir leiðtogar þjóðarinnar með konu sem staðin hafði verið að því að drýgja hór. Þeir stilltu henni upp í allra augsýn.
Now the scribes and Pharisees came, with a woman who had been taken in the act of sinning against the married relation;
4 „Kennari, “sögðu þeir við Jesú. „Þessi kona var staðin að því að drýgja hór.
And putting her forward, they said to him, Master, this woman has been taken in the very act of sinning against the married relation.
5 Lög Móse segja að slíkar konur eigi að grýta. Hvað viltu segja um það?“
Now in the law Moses gave directions that such women were to be stoned; what do you say about it?
6 Ætlun þeirra var að fá hann til að segja eitthvað sem þeir gætu ákært hann fyrir. Þá beygði Jesús sig niður og skrifaði í sandinn með fingrunum.
They said this, testing him, so that they might have something against him. But Jesus, with his head bent down, made letters on the floor with his finger.
7 Á meðan héldu hinir áfram að krefja hann svars. Jesús stóð upp og sagði: „Allt í lagi. Grýtið hana, en sá ykkar sem syndlaus er, kasti fyrsta steininum!“
But when they went on with their questions, he got up and said to them, Let him among you who is without sin be the first to send a stone at her.
8 Síðan kraup hann aftur niður og hélt áfram að skrifa í sandinn,
And again, with bent head, he made letters on the floor.
9 en leiðtogarnir laumuðust í burtu, fyrst sá elsti og síðan einn af öðrum. Að lokum var Jesús þar einn ásamt konunni og mannfjöldanum.
And when his words came to their ears, they went out one by one, starting with the oldest even to the last, because they were conscious of what was in their hearts: and Jesus was there by himself with the woman before him.
10 Jesús stóð þá upp og spurði konuna: „Hvar eru þeir? Ákærði þig enginn?“
Then Jesus got up, and seeing nobody but the woman, he said to her, Where are the men who said things against you? did no one give a decision against you?
11 „Nei, herra, enginn, “svaraði hún. „Ég ákæri þig ekki heldur, “sagði Jesús, „farðu og syndgaðu ekki framar.“
And she said, No man, Lord. And Jesus said, And I do not give a decision against you: go, and never do wrong again.]
12 Seinna, þegar Jesús var að ávarpa mannfjöldann, sagði hann: „Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér mun ekki staulast í myrkrinu, því ég mun lýsa honum veginn til eilífs lífs.“
Then again Jesus said to them, I am the light of the world; he who comes with me will not be walking in the dark but will have the light of life.
13 „Þetta er lygi!“hrópuðu farísearnir. „Þú ert alltaf að hrósa sjálfum þér.“
So the Pharisees said to him, The witness you give is about yourself: your witness is not true.
14 „Það er satt sem ég sagði, “svaraði Jesús, „enda þótt ég hafi sagt þetta um sjálfan mig, því ég veit hvaðan ég kom og hvert ég fer, en það vitið þið ekki.
Jesus said in answer, Even if I give witness about myself, my witness is true, because I have knowledge of where I came from and where I am going; but you have no knowledge of where I come from or of where I am going.
15 Þið dæmið mig án þess að rannsaka mál mitt fyrst. Ég mun ekki dæma ykkur strax,
You are judging from what you see; I am judging no man.
16 en þótt ég gerði það, þá væri sá dómur réttlátur að öllu leyti, því faðir minn, sem sendi mig, er með mér.
Even if I am judging, my decision is right, because I am not by myself — with me is the Father who sent me.
17 Lög ykkar segja að sé vitnisburður tveggja manna samhljóða, sé hann tekinn gildur.
Even in your law it is said that the witness of two men is true.
18 Ég er annað vitnið og hitt er faðir minn sem sendi mig.“
I give witness about myself and the Father who sent me gives witness about me.
19 „Hvar er faðir þinn?“spurðu þeir. „Þið þekkið mig ekki og því þekkið þið ekki heldur föður minn, “svaraði Jesús. „Ef þið þekktuð mig, þá mynduð þið einnig þekkja hann.“
Then they said to him, Where is your Father? Jesus said in answer, You have no knowledge of me or of my Father: if you had knowledge of me you would have knowledge of my Father.
20 Jesús mælti þetta hjá fjárhirslunni í musterinu. En hann var ekki handtekinn, því að tími hans var enn ekki kominn.
Jesus said these words in the place where the offerings were stored, while he was teaching in the Temple: but no man took him because his time was still to come.
21 Seinna sagði Jesús aftur við faríseana: „Ég fer burt og þið munuð leita mín og deyja í syndum ykkar, því að þið getið alls ekki komist þangað sem ég fer.“
Then he said to them again, I am going away and you will be looking for me, but death will overtake you in your sins. It is not possible for you to come where I am going.
22 Þá sögðu þeir: „Ætlar hann að fremja sjálfsmorð? Hvað á hann við með þessu: Þið getið ekki komist þangað sem ég fer?“
So the Jews said, Will he take his life? Is that why he says, Where I go it is not possible for you to come?
23 Jesús sagði því við þá: „Þið komið að neðan, en ég að ofan. Þið eruð af þessum heimi en ekki ég,
And he said to them, You are of the earth; I am from heaven: you are of this world; I am not of this world.
24 og því sagði ég að þið mynduð deyja í syndum ykkar, aðskildir frá Guði. Ef þið trúið ekki að ég sé Kristur, sonur Guðs, þá munuð þið deyja í syndum ykkar.“
For this reason I said to you that death will overtake you in your sins: for if you have not faith that I am he, death will come to you while you are in your sins.
25 „Segðu okkur hver þú ert, “sögðu þeir. „Ég hef margsinnis sagt ykkur það, “svaraði hann.
Then they said to him, Who are you? Jesus said, What I said to you from the first.
26 „Ég gæti dæmt ykkur fyrir margt og frætt ykkur um margt, en ég vil það ekki, því ég segi aðeins það sem sá er sendi mig biður mig að segja og hann er sannleikurinn.“
I have much to say about you and against you: but he who sent me is true and what he has said to me I say to the world.
27 Þeir skildu ekki enn að hann var að tala við þá um Guð.
They did not see that his words were about the Father.
28 Jesús sagði því: „Þegar þið hafið krossfest mig, þá munuð þið skilja að ég er Kristur og að það sem ég hef talað, er ekki frá eigin brjósti heldur frá föðurnum.
So Jesus said, When the Son of man has been lifted up by you, then it will be clear to you who I am, and that I do nothing of myself, but say as the Father gave me teaching.
29 Sá sem sendi mig er með mér – hann hefur ekki yfirgefið mig því ég geri aðeins það sem honum er þóknanlegt.“
He who sent me is with me; he has not gone from me, because at all times I do the things which are pleasing to him.
30 Eftir þessi orð Jesú, trúðu margir leiðtoganna að hann væri Kristur. Jesús sagði við þá: „Ef þið farið eftir orðum mínum, þá eruð þið sannir lærisveinar mínir,
When he said this a number came to have faith in him.
Then Jesus said to the Jews who had faith in him, If you keep my word, then you are truly my disciples;
32 og þið munuð þekkja sannleikann og sannleikurinn mun gera ykkur frjálsa.“
And you will have knowledge of what is true, and that will make you free.
33 „En við erum afkomendur Abrahams, “sögðu þeir, „og við höfum aldrei verið þrælar nokkurs manns. Hvað áttu við með orðinu „frjáls“?“
They said to him in answer, We are Abraham's seed and have never been any man's servant: why do you say, You will become free?
34 „Þið eruð allir þrælar syndarinnar, “svaraði Jesús.
And this was the answer Jesus gave them: Truly I say to you, Everyone who does evil is the servant of sin.
Now the servant does not go on living in the house for ever, but the son does. (aiōn g165)
36 Ef sonurinn gerir ykkur frjálsa verðið þið sannarlega frjálsir.
If then the son makes you free, you will be truly free.
37 Ég veit vel að þið eruð afkomendur Abrahams en samt reyna sumir ykkar að lífláta mig, af því að orð mín fá ekki rúm hjá ykkur.
I am conscious that you are Abraham's seed; but you have a desire to put me to death because my word has no place in you.
38 Ég hef áður sagt ykkur hvað ég sá þegar ég var hjá föður mínum, en þið viljið aðeins fara að ráðum föður ykkar.“
I say the things which I have seen in my Father's house: and you do the things which come to you from your father's house.
39 „Abraham er faðir okkar, “svöruðu þeir. „Nei!“sagði Jesús, „ef svo væri, færuð þið að ráðum hans.
In answer they said to him, Our father is Abraham. Jesus said to them, If you were Abraham's children you would do what Abraham did.
40 En nú viljið þið hins vegar lífláta mig, einungis vegna þess að ég sagði ykkur sannleikann, sem ég heyrði hjá Guði – slíkt mundi Abraham aldrei gera!
But now you have a desire to put me to death, a man who has said to you what is true, as I had it from God: Abraham did not do that.
41 Þegar þið gerið slíka hluti, þá eruð þið að hlýðnast ykkar raunverulega föður.“„Við erum ekki óskilgetnir, “svöruðu þeir. „Guð er okkar eini og sanni faðir.“
You are doing the works of your father. They said to him, We are true sons of Abraham; we have one Father, who is God.
42 „Ef svo væri, “sagði Jesús, „þá munduð þið elska mig, því að hingað kom ég frá Guði. Það var hann sem sendi mig. Ég er ekki hér á eigin vegum.
Jesus said to them, If God was your Father you would have love for me, because it was from God I came and am here. I did not come of myself, but he sent me.
43 Hvers vegna skiljið þið mig ekki? Jú, það er vegna þess að þið eruð hindraðir af Satan.
Why are my words not clear to you? It is because your ears are shut to my teaching.
44 Hann er faðir ykkar og þið njótið þess að framkvæma illvirki hans. Hann var morðingi frá öndverðu og hataði sannleikann – það finnst ekki snefill af sannleika í honum. Honum er fullkomlega eðlilegt að ljúga. Hann er faðir lyginnar,
You are the children of your father the Evil One and it is your pleasure to do his desires. From the first he was a taker of life; and he did not go in the true way because there is no true thing in him. When he says what is false, it is natural to him, for he is false and the father of what is false.
45 og það er einmitt ástæða þess að þið trúið mér ekki þegar ég segi ykkur sannleikann.
But because I say what is true, you have no belief in me.
46 Getur nokkur ykkar sannað á mig hina minnstu synd? (Nei, enginn!) Nú segi ég ykkur sannleikann, en hvers vegna trúið þið mér ekki?
Which of you is able truly to say that I am a sinner? If I say what is true, why have you no belief in me?
47 Sá sem á Guð að föður, tekur með gleði á móti orði hans. Ef svo er ekki með ykkur, þá sýnir það að þið eruð ekki börn hans.“
He who is a child of God gives ear to the words of God: your ears are not open to them because you are not from God.
48 „Þú ert Samverji, útlendingur og djöfull!“hvæstu leiðtogarnir. „Það er langt síðan við sögðum að í þér væri illur andi!“
The Jews said to him in answer, Are we not right in saying that you are of Samaria and have an evil spirit?
49 „Nei, “svaraði Jesús, „það er enginn illur andi í mér, því ég heiðra föður minn og þess vegna lítilsvirðið þið mig.
And this was the answer of Jesus: I have not an evil spirit; but I give honour to my Father and you do not give honour to me.
50 Ég hef engan áhuga á að upphefja sjálfan mig, en Guð vill upphefja mig og hann mun dæma þá sem hafna mér.
I, however, am not in search of glory for myself: there is One who is searching for it and he is judge.
Truly I say to you, If a man keeps my word he will never see death. (aiōn g165)
52 „Nú vitum við að þú hefur illan anda, “sögðu leiðtogarnir, „því að Abraham dó og sama er að segja um spámennina, en nú segir þú að sá sem hlýði þér, muni aldrei deyja! (aiōn g165)
The Jews said to him, Now we are certain that you have an evil spirit. Abraham is dead, and the prophets are dead; and you say, If a man keeps my word he will never see death. (aiōn g165)
53 Ertu þá meiri en Abraham forfaðir okkar? Því að hann dó. Og ertu meiri en spámennirnir sem dóu? Hver heldurðu eiginlega að þú sért?“
Are you greater than our father Abraham, who is dead? and the prophets are dead: who do you say that you are?
54 Þá svaraði Jesús: „Það væri ekki til neins fyrir mig að hrósa mér, en það er faðir minn – sem þið haldið fram að sé ykkar Guð – sem segir öll þessi yndislegu orð um mig,
Jesus said in answer, If I take glory for myself, my glory is nothing: it is my Father who gives me glory, of whom you say that he is your God.
55 en hann þekkið þið ekki. Ég þekki hann! Ef ég segði að ég þekkti hann ekki, þá væri ég að ljúga eins og þið! Þegar ég segi að ég þekki hann og hlýði honum í öllu, þá er ég að segja sannleikann.
You have no knowledge of him, but I have knowledge of him; and if I said I have no knowledge of him I would be talking falsely like you: but I have full knowledge of him, and I keep his word.
56 Abraham faðir ykkar hlakkaði til að sjá minn dag. Hann vissi að ég var að koma og það gladdi hann.“
Your father Abraham was full of joy at the hope of seeing my day: he saw it and was glad.
57 Þá sögðu leiðtogarnir: „Þú ert ekki einu sinni orðinn fimmtugur, en samt segist þú hafa séð Abraham!“
Then the Jews said to him, You are not fifty years old; have you seen Abraham?
58 „Ég segi ykkur satt, “svaraði Jesús, „ég var til þegar Abraham fæddist!“
Jesus said to them, Truly I say to you, Before Abraham came into being, I am.
59 Þegar leiðtogarnir heyrðu þetta, tóku þeir upp steina til að grýta hann. En þeir misstu sjónar af honum, því hann gekk burt frá þeim og yfirgaf musterið.
So they took up stones to send at him: but Jesus got secretly out of their way and went out of the Temple.
