Jóhannes 3
1 Kvöld eitt, eftir að dimmt var orðið,
Now there was among the Pharisees a man named Nicodemus, who was one of the rulers of the Jews.
2 kom einn af ráðherrum Gyðinga, farísei að nafni Nikódemus, til Jesú að ræða við hann. „Herra, “sagði hann, „við vitum allir að Guð hefur sent þig til að fræða okkur, það sanna kraftaverk þín svo að ekki verður um villst.“
He came to Jesus by night and said to him, Rabbi, we are certain that you have come from God as a teacher, because no man would be able to do these signs which you do if God was not with him.
3 „Ég segi þér satt, Nikódemus, “sagði Jesús, „ef þú endurfæðist ekki muntu aldrei komast inn í guðsríki.“
Jesus said to him, Truly, I say to you, Without a new birth no man is able to see the kingdom of God.
4 „Endurfæðist?“spurði Nikódemus, „hvað er nú það? Hvernig getur gamall maður komist aftur inn í kvið móður sinnar og fæðst að nýju?“
Nicodemus said to him, How is it possible for a man to be given birth when he is old? Is he able to go into his mother's body a second time and come to birth again?
5 „Það sem ég á við, “svaraði Jesús, „er þetta: Ef maðurinn fæðist ekki af vatni og anda, getur hann ekki komist inn í guðsríki.
Jesus said in answer, Truly, I say to you, If a man's birth is not from water and from the Spirit, it is not possible for him to go into the kingdom of God.
6 Maður getur aðeins fætt af sér aðra mannveru, en heilagur andi gefur nýtt líf frá himnum.
That which has birth from the flesh is flesh, and that which has birth from the Spirit is spirit.
7 Vertu því ekki hissa þótt ég segi að þú verðir að fæðast að nýju!
Do not be surprised that I say to you, It is necessary for you to have a second birth.
8 Þetta er eins og með vindinn. Þú heyrir í honum en veist samt ekki hvaðan hann kemur eða hvert hann fer. Þannig er það einnig með anda Guðs. Við vitum ekki hverjum hann gefur næst líf frá himni.“
The wind goes where its pleasure takes it, and the sound of it comes to your ears, but you are unable to say where it comes from and where it goes: so it is with everyone whose birth is from the Spirit.
9 „Þetta get ég ekki skilið!“svaraði Nikódemus.
And Nicodemus said to him, How is it possible for these things to be?
10 „Þú ert mikils metinn kennari hér í Jerúsalem en samt skilur þú þetta ekki!“sagði Jesús. „Ég er að segja þér það sem ég veit og hef séð, en samt trúir þú mér ekki.
And Jesus, answering, said, Are you the teacher of Israel and have no knowledge of these things?
Truly, I say to you, We say that of which we have knowledge; we give witness of what we have seen; and you do not take our witness to be true.
12 Ef þú trúir mér ekki þegar ég segi þér frá hlutum sem gerast meðal manna, hvernig geturðu þá trúað ef ég segi þér frá himneskum hlutum?
If you have no belief when my words are about the things of earth, how will you have belief if my words are about the things of heaven?
13 Ég, Kristur, er sá eini sem komið hefur niður til jarðarinnar og mun fara aftur til himins.
And no one has ever gone up to heaven but he who came down from heaven, the Son of man.
14 Móse reisti eirorminn upp á stöng í eyðimörkinni og þannig mun mér einnig verða lyft upp,
As the snake was lifted up by Moses in the waste land, even so it is necessary for the Son of man to be lifted up:
So that whoever has faith may have in him eternal life. (aiōnios g166)
16 Því að svo elskaði Guð heiminn að hann gaf einkason sinn til þess að hver sem trúir á hann glatist ekki, heldur eignist eilíft líf. (aiōnios g166)
For God had such love for the world that he gave his only Son, so that whoever has faith in him may not come to destruction but have eternal life. (aiōnios g166)
17 Guð sendi ekki son sinn til jarðarinnar til að dæma heiminn, heldur til að frelsa hann.
God did not send his Son into the world to be judge of the world; he sent him so that the world might have salvation through him.
18 Sá sem trúir á hann verður ekki dæmdur. En sá sem ekki trúir, hefur sjálfur kallað yfir sig dóm og er þegar dæmdur fyrir að vilja ekki trúa syni Guðs.
The man who has faith in him does not come up to be judged; but he who has no faith in him has been judged even now, because he has no faith in the name of the only Son of God.
19 Ástæður dómsins eru þessar: Ljósið frá himnum kom í heiminn, en mennirnir elskuðu myrkrið meir en ljósið, því verk þeirra voru vond.
And this is the test by which men are judged: the light has come into the world and men have more love for the dark than for the light, because their acts are evil.
20 Þeim var illa við þetta himneska ljós, því þá langaði til að syndga í myrkrinu. Þeir héldu sig í skugganum af ótta við að flett yrði ofan af syndum þeirra og þeim refsað.
The light is hated by everyone whose acts are evil and he does not come to the light for fear that his acts will be seen.
21 En þeir sem í öllu leitast við að gera rétt, koma fúslega fram í ljósið, svo að allir geti séð að þeir geri Guðs vilja.“
But he whose life is true comes to the light, so that it may be clearly seen that his acts have been done by the help of God.
22 Eftir þetta fór Jesús, ásamt lærisveinum sínum, frá Jerúsalem og dvöldust þeir um tíma í Júdeu og skírðu þar.
After these things Jesus and his disciples went into the land of Judaea, and there he was with them for some time, giving baptism.
23 Þegar þetta var, hafði Jóhannesi skírara enn ekki verið varpað í fangelsi og var hann að skíra við Aínon, nálægt Salím, því þar var mikið vatn.
Now John was then giving baptism at Aenon near Salim, because there was much water there; and people came and were given baptism.
For at this time John had not been put into prison.
25 Dag einn fór einhver að deila við lærisveina Jóhannesar og sagði að betra væri að skírast hjá Jesú.
Then a question came up between John's disciples and a Jew about washing.
26 Þeir fóru því til Jóhannesar og sögðu: „Meistari, maðurinn sem þú hittir hinum megin við ána – sá sem þú sagðir að væri Kristur – hann skírir líka og allir fara til hans.“
And they went to John and said to him, Rabbi, the man who was with you on the other side of the Jordan, the man to whom you gave witness, is now giving baptism, and everyone is going to him.
27 „Enginn getur tekið neitt, nema Guð leyfi honum það, “svaraði Jóhannes.
And this was John's answer: A man is unable to have anything if it is not given to him from heaven.
28 „Mitt hlutverk er að ryðja veginn fyrir Krist, svo að allir fari til hans. Þið vitið sjálfir að ég sagði ykkur að ég væri ekki Kristur. Ég er hér aðeins til að undirbúa komu hans – það er allt og sumt.
You yourselves give witness that I said, I am not the Christ. What I said was, I am sent before the Christ.
29 Fólkið fer auðvitað til hans sem hefur mesta aðdráttaraflið – brúðurin fer þangað sem brúðguminn er – og vinur brúðgumans samgleðst honum. Ég er vinur brúðgumans. Ég gleðst innilega yfir árangri hans.
He who has the bride is the husband: but the husband's friend, whose place is by his side and whose ears are open to him, is full of joy because of the husband's voice: such is my joy, and it is complete.
30 Hann á að vaxa en ég að minnka.
He has to become greater while I become less.
31 Hann kom frá himni og er öllum æðri. Ég er af jörðu og skilningur minn bundinn hinu jarðneska.
He who comes from heaven is greater than all others: he who comes from earth is of the earth, and of the earth are his words: he who comes from heaven is over all.
32 Kristur segir frá því sem hann hefur séð og heyrt, samt trúa honum fáir.
He gives witness of what he has seen and of what has come to his ears; and no man takes his witness as true.
33 En þeir sem það gera komast að raun um að Guð er uppspretta sannleikans. Því að Kristur er sendur af Guði og talar Guðs orð og andi Guðs starfar í honum, hindrunarlaust.
He who so takes his witness has made clear his faith that God is true.
For he whom God has sent says God's words; and God does not give him the Spirit by measure.
35 Faðirinn elskar þennan mann, því að hann er sonur hans og hann hefur gefið honum allt.
The Father has love for the Son and has put all things into his hands.
36 Allir sem treysta honum – Guðssyninum – eignast eilíft líf, en þeir sem hvorki trúa honum né hlýða, munu aldrei sjá guðsríki heldur mun reiði Guðs hvíla yfir þeim.“ (aiōnios g166)
He who has faith in the Son has eternal life; but he who has not faith in the Son will not see life; God's wrath is resting on him. (aiōnios g166)
