Παροιμίαι 3

1 Υιέ μου, μη λησμονής τους νόμους μου, και η καρδία σου ας φυλάττη τας εντολάς μου.

Son min, gløym ikkje læra mi! Lat hjarta varveitsla bodi mine!

2 Διότι μακρότητα ημερών και έτη ζωής και ειρήνην θέλουσι προσθέσει εις σε.

For livetid lang og livs-år i mengd og velferd dei gjev deg i rikaste mål.

3 Έλεος και αλήθεια ας μη σε εγκαταλίπωσι· δέσον αυτάς περί τον τράχηλόν σου· εγχάραξον αυτάς επί την πλάκα της καρδίας σου·

Lat ei kjærleik og truskap vika frå deg, men bitt deim um halsen på deg, skriv deim på di hjartetavla!

4 ούτω θέλεις ευρεί χάριν και εύνοιαν ενώπιον Θεού και ανθρώπων.

Då vinn du ynde og fær godt vit for augo på Gud og menneskje.

5 Έλπιζε επί Κύριον εξ όλης σου της καρδίας, και μη επιστηρίζεσαι εις την σύνεσίν σου·

Lit på Herren av heile ditt hjarta men set ikkje lit til ditt vit!

6 εν πάσαις ταις οδοίς σου αυτόν γνώριζε, και αυτός θέλει διευθύνει τα διαβήματά σου.

Tenk på honom i all di ferd! So jamnar han dine vegar.

7 Μη φαντάζεσαι σεαυτόν σοφόν· φοβού τον Κύριον και έκκλινον από κακού.

Ver ikkje vis i eigne augo, ottast Herren og vik frå det vonde.

8 Τούτο θέλει είσθαι ίασις εις τα νεύρά σου και μυέλωσις εις τα οστά σου.

Det vert til helsebot for holdet ditt, og kveik for beini dine.

9 Τίμα τον Κύριον από των υπαρχόντων σου και από των απαρχών πάντων των γεννημάτων σου·

Æra Herren med eiga di og med fyrstegrøda av all di avling.

10 και θέλουσιν εμπλησθή αι σιτοθήκαι σου από αφθονίας και οι ληνοί σου θέλουσιν εκχειλίζει από νέου οίνου.

Då vert dine lødor rikleg fyllte, og safti renn yver i persorne dine.

11 Υιέ μου, μη καταφρόνει την παιδείαν του Κυρίου και μη αθύμει ελεγχόμενος υπ' αυτού.

Son min, ei du vanvyrde Herrens age, og ver ikkje leid for hans refsing!

12 Διότι ο Κύριος ελέγχει όντινα αγαπά, καθώς και ο πατήρ τον υιόν, εις τον οποίον ευαρεστείται.

For Herren agar den han elskar, som ein far med den son han hev kjær.

13 Μακάριος ο άνθρωπος, όστις εύρηκε σοφίαν, και ο άνθρωπος, όστις απέκτησε σύνεσιν·

Sæl den mann som hev funne visdom, og den mann som vinn seg vit!

14 Διότι το εμπόριον αυτής είναι καλήτερον παρά το εμπόριον του αργυρίου και το κέρδος αυτής παρά χρυσίον καθαρόν.

For det er betre å kjøpa visdom enn sylv, og den vinning han gjev, er betre enn gull.

15 Είναι τιμιωτέρα πολυτίμων λίθων· και πάντα όσα επιθυμήσης δεν είναι αντάξια αυτής.

Dyrare er han enn perlor, av alle dine skattar er ingen som han.

16 Μακρότης ημερών είναι εν τη δεξιά αυτής· εν τη αριστερά αυτής, πλούτος και δόξα.

Langt liv hev han i høgre handi, og i vinstre rikdom og æra.

17 Αι οδοί αυτής είναι οδοί τερπναί και πάσαι αι τρίβοι αυτής ειρήνη.

Hans vegar er hugnads-vegar, og alle hans stigar er velferd.

18 Είναι δένδρον ζωής εις τους εναγκαλιζομένους αυτήν· και μακάριοι οι κρατούντες αυτήν.

Han er livsens tre for deim som grip han, og dei som held han fast, er sæle.

19 Διά της σοφίας εθεμελίωσεν ο Κύριος, εστερέωσε τους ουρανούς εν συνέσει.

Med visdom hev Herren grunnfest jordi, med vit hev han laga himmelen.

20 Διά της γνώσεως αυτού αι άβυσσοι ηνοίχθησαν και τα νέφη σταλάζουσι δρόσον.

Ved hans kunnskap fossa vatnet or djupi, og frå skyerne dryp det dogg.

21 Υιέ μου, ας μη απομακρυνθώσι ταύτα από των οφθαλμών σου· φύλαττε ορθήν βουλήν και φρόνησιν·

Son min! Slepp ikkje augo av deim, tak vare på visdom og ettertanke!

22 και θέλει είσθαι ζωή εις την ψυχήν σου και χάρις εις τον τράχηλόν σου.

So skal dei vera liv for sjæli di og prydnad um halsen din.

23 Τότε θέλεις περιπατεί ασφαλώς την οδόν σου, και ο πους σου δεν θέλει προσκόψει.

Då vandrar du trygt din veg og støyter ikkje din fot.

24 Όταν πλαγιάζης, δεν θέλεις τρομάζει· μάλιστα θέλεις πλαγιάζει, και ο ύπνος σου θέλει είσθαι γλυκύς.

Når du legg deg, so kvekk du’kje upp, men du ligg og søv so godt.

25 Δεν θέλεις τρομάξει από αιφνιδίου φόβου ουδέ από του ολέθρου των ασεβών, όταν επέλθη·

Du skal ikkje ottast for bråstøkk, eller uver som yver ugudlege kjem.

26 Διότι ο Κύριος θέλει είσθαι η ελπίς σου, και θέλει φυλάξει τον πόδα σου από του να πιασθή.

For Herren skal vera di tiltru, og han skal vara din fot frå snara.

27 Μη αρνηθής το καλόν προς εκείνους, εις τους οποίους πρέπει, όταν ήναι εν τη χειρί σου να κάμνης αυτό.

Haldt ei burte det gode frå deim som treng det, når det stend i di magt å gjeva det!

28 Μη είπης προς τον πλησίον σου, Ύπαγε και επανάστρεψον και αύριον θέλω σοι δώσει· ενώ έχεις τούτο παρά σεαυτώ.

Seg ikkje til grannen din: «Gakk og kom att! Eg skal gjeva deg i morgon» - når du hev det no!

29 Μη μηχανεύου κακόν κατά του πλησίον σου, ενώ πεποιθώς κατοικεί μετά σου.

Tenk ikkje på vondt mot grannen din, når han bur trygt hjå deg!

30 Μη μάχου τινά αναιτίως, εάν δεν έκαμε κακόν εις σε.

Trætta ikkje med nokon utan grunn, når han ei hev gjort deg vondt!

31 Μη ζήλευε τον βίαιον άνθρωπον και μη εκλέξης μηδεμίαν εκ των οδών αυτού·

Ovunda ikkje ein valdsmann, og vel ikkje nokon av alle hans vegar!

32 διότι ο Κύριος βδελύττεται τον σκολιόν· το δε απόρρητον αυτού φανερόνεται εις τους δικαίους.

For den falske er ei gruv for Herren, men med ærlege hev han umgang.

33 Κατάρα Κυρίου εν τω οίκω του ασεβούς· ευλογεί δε την κατοικίαν των δικαίων.

Herrens forbanning er i huset hjå den gudlause, men heimen åt rettferdige velsignar han.

34 Βεβαίως αυτός αντιτάττεται εις τους υπερηφάνους· εις δε τους ταπεινούς δίδει χάριν.

Gjeld det spottarar, so spottar han, men dei audmjuke gjev han nåde.

35 Οι σοφοί θέλουσι κληρονομήσει δόξαν· το δε ύψος των αφρόνων θέλει είσθαι η ατιμία.

Vismenner erver æra, men dårer ber med seg skam til løn.