Κατα Ματθαιον 21
1 και οτε ηγγισαν εισ ιεροσολυμα και ηλθον εισ βηθσφαγη προσ το οροσ των ελαιων τοτε ο ιησουσ απεστειλεν δυο μαθητασ
Basa naa ma, Yesus se lao rakandoo losa kamboꞌ sa naran Betfage, sia lete Saitun sun. Kamboꞌ naa deka no kota Yerusalem ena. Ara hahae mbei sia naa. Boe ma Ana denu mana tungga nara atahori rua reu raꞌahuluꞌ
2 λεγων αυτοισ πορευθητε εισ την κωμην την απεναντι υμων και ευθεωσ ευρησετε ονον δεδεμενην και πωλον μετ αυτησ λυσαντεσ αγαγετε μοι
Ana parenda se nae, “Ruꞌa nggi kamboꞌ naa mii. Mete ma hei rala mii, dei fo ama mita banda keledei ine no anan esa, nenepaꞌaꞌ sia naa. Hei mii sefi hendi tali nara fo lea mendi fee Au.
3 και εαν τισ υμιν ειπη τι ερειτε οτι ο κυριοσ αυτων χρειαν εχει ευθεωσ δε αποστελλει αυτουσ
Te mete ma atahori ratane nggi rae, ‘Taꞌo bee de hei lea mendi atahori banda keledꞌein?’ Naa, ama mitaa mae, ‘Lamatuaꞌ nae pake. Mete ma Ana pake basa naa, dei fo haitua baliꞌ neuꞌ ena.’
4 τουτο δε ολον γεγονεν ινα πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντοσ
Basa ia musi dadꞌi, tungga saa fo Lamatualain mana ola-olan sura memaꞌ ena oi,
5 ειπατε τη θυγατρι σιων ιδου ο βασιλευσ σου ερχεται σοι πραυσ και επιβεβηκωσ επι ονον και πωλον υιον υποζυγιου
‘Wae, hei atahori Yerusalem ra e! Ima, mete ia dei! Te hei Mane ma nema ena. Ana nema no rala naloe-nedꞌaeꞌ. Ana nema sae keledꞌei anaꞌ.’”
6 πορευθεντεσ δε οι μαθηται και ποιησαντεσ καθωσ προσεταξεν αυτοισ ο ιησουσ
Basa ma ana dedꞌenu nara reu, de tao tungga basa saa fo Yesus helu-fuli neu se.
7 ηγαγον την ονον και τον πωλον και επεθηκαν επανω αυτων τα ιματια αυτων και επεκαθισεν επανω αυτων
Ara lea rendi keledei ine no anan fee neu Yesus. Ara bela lafe nara, de Ana sae fo nae kota Yerusalem rala neu.
8 ο δε πλειστοσ οχλοσ εστρωσαν εαυτων τα ιματια εν τη οδω αλλοι δε εκοπτον κλαδουσ απο των δενδρων και εστρωννυον εν τη οδω
Leleꞌ ara rae kota rala reu boe, atahori hetar haꞌi lafe ma salendan nara, de bela neu dalaꞌ. Hambu ruma reu tati palma roon de bela neu dalaꞌ taladꞌan. No taꞌo naa, ara tao tatandaꞌ rae, sira soru E onaꞌ atahori moko-monaen.
9 οι δε οχλοι οι προαγοντεσ και οι ακολουθουντεσ εκραζον λεγοντεσ ωσαννα τω υιω δαυιδ ευλογημενοσ ο ερχομενοσ εν ονοματι κυριου ωσαννα εν τοισ υψιστοισ
Boe ma atahori ruma laoꞌ raꞌahuluꞌ Yesus, ma ruma tungga-tungga dea. Ara randu randaa rae, “Hosana! Hai koa-kio Lamatualain! Huu Daud tititi-nononosin nema ena! Hosana! Hai koa-kio Lamatualain! Huu Lamatuaꞌ denu Atahori ia nema ena. Hosana! Hai koa-kio Lamatualain! Huu Lamatuaꞌ endoꞌ parenda memaꞌ sia lalai mamana naruꞌ ata!”
10 και εισελθοντοσ αυτου εισ ιεροσολυμα εσεισθη πασα η πολισ λεγουσα τισ εστιν ουτοσ
Leleꞌ Yesus Yerusalem rala neu no rarameꞌ naa, ma basa kota isin dea reu ratatane rae, “Awii! Mana nemaꞌ ia, seka?”
11 οι δε οχλοι ελεγον ουτοσ εστιν ιησουσ ο προφητησ ο απο ναζαρετ τησ γαλιλαιασ
Atahori hetar rataa rae, “Eni ia, Lamatualain mana ola-olan. Naran Yesus, atahori Nasaret, mia profinsi Galilea,”
12 και εισηλθεν ο ιησουσ εισ το ιερον του θεου και εξεβαλεν παντασ τουσ πωλουντασ και αγοραζοντασ εν τω ιερω και τασ τραπεζασ των κολλυβιστων κατεστρεψεν και τασ καθεδρασ των πωλουντων τασ περιστερασ
Basa ma Yesus se lao rakandoo, de lao risiꞌ Lamatualain Ume Hule-oꞌe Huu na rala reu. Sia Ume Hule-oꞌeꞌ a sodꞌan, atahori tao dadꞌi neu pasar de raseoꞌ mbui lunda fo atahori tao rendiꞌ neu tutunu-hohotuꞌ soaꞌ neu hule-oꞌeꞌ a. Yesus nita taꞌo naa ma, neu oi hendi se dea reu. Ana mbesiꞌ leꞌa-nggari hendi mei-mei fo ara tukar rendiꞌ neu doiꞌ, ma mbesiꞌ naꞌalelenggaꞌ banggu fo ara raseoꞌ rendiꞌ neu mbuiꞌ ra.
13 και λεγει αυτοισ γεγραπται ο οικοσ μου οικοσ προσευχησ κληθησεται υμεισ δε αυτον εποιησατε σπηλαιον ληστων
Boe ma Ana nafadꞌe se nae, “Lamatualain mana ola-olan suraꞌ hela oi, ‘Au ufefela Ume ia fo atahori rema hule-oꞌe sia ia.’ Lamatuaꞌ masud na taꞌo naa, te hei tao Ume ia dadꞌi rambok ra mamana neꞌebꞌuen!”
14 και προσηλθον αυτω χωλοι και τυφλοι εν τω ιερω και εθεραπευσεν αυτουσ
Basa ma atahori pokeꞌ no atahori kekoꞌ ra rema risiꞌ Yesus sia Lamatualain Ume Hule-oꞌe na. Boe ma Ana naꞌahahaiꞌ basa se.
15 ιδοντεσ δε οι αρχιερεισ και οι γραμματεισ τα θαυμασια α εποιησεν και τουσ παιδασ κραζοντασ εν τω ιερω και λεγοντασ ωσαννα τω υιω δαυιδ ηγανακτησαν
Malangga agama Yahudi ra malangga nara ro meser agama ra o sia naa boe. Leleꞌ ara rita Yesus tao onaꞌ naa ma, ara ramanasa. Lelenan fai, leleꞌ ara rena ana kara randu ona esaꞌ sia Ume Hule-oꞌe a rae, Hosana! Hai koa-kio Lamatualain! Huu mane Daud tititi-nonosin nema ena!”
16 και ειπον αυτω ακουεισ τι ουτοι λεγουσιν ο δε ιησουσ λεγει αυτοισ ναι ουδεποτε ανεγνωτε οτι εκ στοματοσ νηπιων και θηλαζοντων κατηρτισω αινον
Basa naa ma, malangga ra rafadꞌe Yesus rae, “Weh! Ho rena anaꞌ naa ra oꞌola nara, do? Naa nda ndaa sa!” Te Yesus nataa se nae, “Hei, Au rena. Te taꞌo bee? Hei nda feꞌe baca mita Lamatualain Susura Meumaren soꞌal ana mana koa-kio Lamatualain sa, do? Sia naa nenesuraꞌ oi, ‘Lamatualain sadꞌia memaꞌ ana mana bonggi feuꞌ no anadꞌikiꞌ, fo ara koa-kio E.’”
17 και καταλιπων αυτουσ εξηλθεν εξω τησ πολεωσ εισ βηθανιαν και ηυλισθη εκει
Basa ma, Yesus se lao hela kota naa, de reu sungguꞌ sia kambo Betania.
18 πρωιασ δε επαναγων εισ την πολιν επεινασεν
Mbilaꞌ neu feꞌe fefetu anan, ma Yesus se lao fai risiꞌ kota Yerusalem rala reu. Te sia dalaꞌ taladꞌan ma, Ana ndoe.
19 και ιδων συκην μιαν επι τησ οδου ηλθεν επ αυτην και ουδεν ευρεν εν αυτη ει μη φυλλα μονον και λεγει αυτη μηκετι εκ σου καρποσ γενηται εισ τον αιωνα και εξηρανθη παραχρημα η συκη (aiōn g165)
Ana nita hau huuꞌ sa sia dalaꞌ suun fo atahori biasa ra boan. Dadꞌi Ana neu deka-deka hau huuꞌ naa, nae mete sobꞌa mabꞌoaꞌ, do hokoꞌ. Te leleꞌ Ana losa hau huuꞌ naa, nda nita boaꞌ esa saa boe, te nitaꞌ a roon. Boe ma Ana olaꞌ neu hau huuꞌ naa nae, “Huu nda mubꞌoa fee Au sa, de sudꞌi mubꞌoa leo!” Ana olaꞌ basa ma, hau huuꞌ naa o meto neuꞌ ena boe. (aiōn g165)
20 και ιδοντεσ οι μαθηται εθαυμασαν λεγοντεσ πωσ παραχρημα εξηρανθη η συκη
Ana mana tungga nara rita onaꞌ naa ma, ara nggengger. Ara ratane rae, “Taꞌo bee de hie-hieꞌ ma hau huuꞌ ia meto neuꞌ ena?
21 αποκριθεισ δε ο ιησουσ ειπεν αυτοισ αμην λεγω υμιν εαν εχητε πιστιν και μη διακριθητε ου μονον το τησ συκησ ποιησετε αλλα καν τω ορει τουτω ειπητε αρθητι και βληθητι εισ την θαλασσαν γενησεται
Boe ma Ana nataa nae, “Rena malolole, e! Mete ma hei mimihere tebꞌe-tebꞌeꞌ neu Lamatuaꞌ, ma rala mara nda babꞌanggi mbei sa boe, na hei bisa tao malaꞌ onaꞌ Au tao alaꞌ ra ena. Hei o bisa tao malaꞌ lenaꞌ naa fai. Onaꞌ a: Hei bisa parenda mala leteꞌ sa laliꞌ tasi neu. Neꞌo Lamatualain fee leteꞌ naa lali neuꞌ ena, sadꞌi hei mimihere tebꞌe-tebꞌeꞌ neu E!
22 και παντα οσα εαν αιτησητε εν τη προσευχη πιστευοντεσ ληψεσθε
Huu basa dalaꞌ fo hei moꞌe sia Lamatualain, dei fo ama simbo, sadꞌi mimihere tebꞌe-tebꞌeꞌ neu e.”
23 και ελθοντι αυτω εισ το ιερον προσηλθον αυτω διδασκοντι οι αρχιερεισ και οι πρεσβυτεροι του λαου λεγοντεσ εν ποια εξουσια ταυτα ποιεισ και τισ σοι εδωκεν την εξουσιαν ταυτην
Basa ma Yesus se lao rakandoo. Losa Yerusalem, ara rala reu risi Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a sodꞌan fai. Leleꞌ Ana nanori Lamatualain dala masodꞌan, ma malangga agama Yahudi ra malangga nara, ro lasi-lasi adat ra reu ratane E rae, “Afis a seka mana denu nggo uma tao kaco mia ia? Seka mana fee nggo hak naa?”
24 αποκριθεισ δε ο ιησουσ ειπεν αυτοισ ερωτησω υμασ καγω λογον ενα ον εαν ειπητε μοι καγω υμιν ερω εν ποια εξουσια ταυτα ποιω
Te Ana nahine ara sangga dalaꞌ fo rae raꞌatutudꞌaꞌ E. De Ana nataa mbali se nae, “Au o ae utane nggi. Hei mitaa Au dei, dei fo Au utaa nggi boe.
25 το βαπτισμα ιωαννου ποθεν ην εξ ουρανου η εξ ανθρωπων οι δε διελογιζοντο παρ εαυτοισ λεγοντεσ εαν ειπωμεν εξ ουρανου ερει ημιν δια τι ουν ουκ επιστευσατε αυτω
Au ae utane taꞌo ia: Basa hei mihine Yohanis, mana saraniꞌ naa, to? Naa, seka mana fee ne hak fo sarani atahori? Lamatualain do, atahori?” Boe ma ara duꞌa reu-rema, ma rala haraꞌ rae, “Aweꞌ! Hita neneteꞌe-sii ia, ma! Huu mete ma hita tataa tae, “Lamatualain mana fee ne hak’, dei fo Ana nataa nae, ‘Mete ma taꞌo naa, na taꞌo bee de hei nda mimihere Yohanis sa?’
26 εαν δε ειπωμεν εξ ανθρωπων φοβουμεθα τον οχλον παντεσ γαρ εχουσιν τον ιωαννην ωσ προφητην
Te hita o nda bisa olaꞌ tae, ‘Atahori mana fee ne hak’, te dei fo basa atahori ra ramue nggita. Huu ara ramahere rae, Yohanis naa, Lamatualain mana ola-olan.”
27 και αποκριθεντεσ τω ιησου ειπον ουκ οιδαμεν εφη αυτοισ και αυτοσ ουδε εγω λεγω υμιν εν ποια εξουσια ταυτα ποιω
Naeni de rataa Yesus rae, “Hai nda mihine sa.” Boe ma Yesus nataa se nae, “Naa! Mete ma taꞌo naa, na Au o nda parlu ufadꞌe ae seka mana fee hak naa neu Au sa boe.”
28 τι δε υμιν δοκει ανθρωποσ ειχεν τεκνα δυο και προσελθων τω πρωτω ειπεν τεκνον υπαγε σημερον εργαζου εν τω αμπελωνι μου
Yesus olaꞌ nakandoo no malangga naa ra nae, “Hei duꞌa taꞌo bee soꞌal nekendandaaꞌ ia? Hambu amaꞌ esa no anan touꞌ rua. Ana denu ana ulun nae, ‘Ana ngge! Faiꞌ ia, muu tao ues sia osi a dei.’
29 ο δε αποκριθεισ ειπεν ου θελω υστερον δε μεταμεληθεισ απηλθεν
Te anaꞌ naa nataa nae, ‘Eeh! Au nda uu sa.’ Te nda dooꞌ sa ma ana fale ralan, de neu.
30 και προσελθων τω δευτερω ειπεν ωσαυτωσ ο δε αποκριθεισ ειπεν εγω κυριε και ουκ απηλθεν
Basa ma, amaꞌ naa denu ana karuan nae, ‘Ana ngge! Faiꞌ ia, muu tao ues sia osi a dei.’ Boe ma anaꞌ naa nataa nae, ‘Ia amaꞌ. Dei fo au uu.’ Tao-tao te ana nda neu sa.”
31 τισ εκ των δυο εποιησεν το θελημα του πατροσ λεγουσιν αυτω ο πρωτοσ λεγει αυτοισ ο ιησουσ αμην λεγω υμιν οτι οι τελωναι και αι πορναι προαγουσιν υμασ εισ την βασιλειαν του θεου
Yesus dui basa ma, natane se nae, “Naa, Au ae utane taꞌo ia: mia ana karuaꞌ naa ra, bee ka mana tao tungga aman parendan?” Boe ma ara rataa rae, “Ana uluꞌ a!” Basa de Ana olaꞌ nae, “Hei. Te rena malolole, huu Au olaꞌ matetuꞌ. Atahori fo hei cap mae atahori nda papakeꞌ ra sa, onaꞌ mana edꞌa bea, ma ina dalaꞌ ra, dei fo ara masoꞌ raꞌahuluꞌ nggi risi Lamatualain umen rala. Huu hei akaꞌ miꞌihei-miꞌihuuꞌ neu Lamatuaꞌ, te nda tao tungga Hihii-nanaun sa.
32 ηλθεν γαρ προσ υμασ ιωαννησ εν οδω δικαιοσυνησ και ουκ επιστευσατε αυτω οι δε τελωναι και αι πορναι επιστευσαν αυτω υμεισ δε ιδοντεσ ου μετεμεληθητε υστερον του πιστευσαι αυτω
Feꞌesaꞌan, Yohanis mana saraniꞌ a nanori neu nggi dalaꞌ taꞌo bee fo ama bisa misodꞌa no ndoo-tetuꞌ. Te hei nda nau mimihere e sa. Tao-tao te, leleꞌ atahori nda papakeꞌ ra sa rena Yohanis, ara lao hela sala-kilu nara, de tungga nenori-nefadꞌen. Hei o mita atahori naa ra ramahere Yohanis te hei nda nau mimihere e sa, fo miloeꞌ mia sala-kilu mara, fo tungga Lamatualain hihii-nanaun.
33 αλλην παραβολην ακουσατε ανθρωποσ τισ ην οικοδεσποτησ οστισ εφυτευσεν αμπελωνα και φραγμον αυτω περιεθηκεν και ωρυξεν εν αυτω ληνον και ωκοδομησεν πυργον και εξεδοτο αυτον γεωργοισ και απεδημησεν
Basa naa ma, Yesus dui nekendandaaꞌ esa fai nae, “Hambu tenu raeꞌ esa neu tao osi feuꞌ, fo nae sela hau anggor sia raen mbei. Boe ma ana lutu-mbaa rereoꞌ e. Boe ma ana tao bak fo nae ee boa anggor oen. Boe ma naririi mamana nanea naruꞌ esa. Basa ma ana fee atahori tao osin, fo ara banggi buna-bꞌoan neu rua ro eni. Boe ma ana lao nusa deaꞌ neu.
34 οτε δε ηγγισεν ο καιροσ των καρπων απεστειλεν τουσ δουλουσ αυτου προσ τουσ γεωργουσ λαβειν τουσ καρπουσ αυτου
Losa fula-fai seu anggor boan, ma tenu osiꞌ a denu ana mana tungga nara reu sia mana tao osi a, fo roꞌe eni hahambun.
35 και λαβοντεσ οι γεωργοι τουσ δουλουσ αυτου ον μεν εδειραν ον δε απεκτειναν ον δε ελιθοβολησαν
Te mana tao osi ra nda tao afiꞌ mbali ana mana tungga nara sa. Ruma hambu lima-eiꞌ, ruma nenetati nisaꞌ, ma ruma nenehonda-mbiaꞌ no fatu.
36 παλιν απεστειλεν αλλουσ δουλουσ πλειονασ των πρωτων και εποιησαν αυτοισ ωσαυτωσ
Te tenu osiꞌ a denu seluꞌ ana mana tungga nara nononggoꞌ esa hetar lenaꞌ fefeun. Te mana tao osi ra tao deꞌulaka onaꞌ naa neu basa se boe.
37 υστερον δε απεστειλεν προσ αυτουσ τον υιον αυτου λεγων εντραπησονται τον υιον μου
Doo-doo ma, tenu osiꞌ a denu ana bonggin. Huu ana duꞌa nae, ‘Mete ma au haitua ana bonggi ngga, neꞌo ara simbo no malole, ma rena e.’
38 οι δε γεωργοι ιδοντεσ τον υιον ειπον εν εαυτοισ ουτοσ εστιν ο κληρονομοσ δευτε αποκτεινωμεν αυτον και κατασχωμεν την κληρονομιαν αυτου
Te leleꞌ mana tao osi ra rita anan, ma ara ola-olaꞌ rae, ‘We, hei mete dei! Tou lasiꞌ a haitua ana bonggin. Eni mana simbo basa toulasiꞌ a hata-heton. De ima fo ata tao tisa E leo, naa fo ata hambu osi ia.’
39 και λαβοντεσ αυτον εξεβαλον εξω του αμπελωνοσ και απεκτειναν
Boe ma ara toꞌu rala anaꞌ naa, de lea rendi e nisiꞌ osi a deaꞌ fo tao risa e.”
40 οταν ουν ελθη ο κυριοσ του αμπελωνοσ τι ποιησει τοισ γεωργοισ εκεινοισ
Yesus dui basa ma, natane se nae, “Naa, Au ae utane taꞌo ia: mete ma tenuꞌ osiꞌ a baliꞌ ana tao taꞌo bee mbali mana tao osi ra?”
41 λεγουσιν αυτω κακουσ κακωσ απολεσει αυτουσ και τον αμπελωνα εκδωσεται αλλοισ γεωργοισ οιτινεσ αποδωσουσιν αυτω τουσ καρπουσ εν τοισ καιροισ αυτων
Basa ma, atahori Yahudi ra malangga nara rataa rae, “Neꞌo ana tao nisa basa atahori deꞌulakaꞌ naa ra. Basa naa, ana fee osi a neu atahori feaꞌ ra tao, fo nandaa no fula-fain, na banggi buna-bꞌoan.”
42 λεγει αυτοισ ο ιησουσ ουδεποτε ανεγνωτε εν ταισ γραφαισ λιθον ον απεδοκιμασαν οι οικοδομουντεσ ουτοσ εγενηθη εισ κεφαλην γωνιασ παρα κυριου εγενετο αυτη και εστιν θαυμαστη εν οφθαλμοισ ημων
Basa de Yesus olaꞌ no se nae, “Mbei ma hei nda baca mita sia Lamatualain Susura Meumaren oi, ‘Hambu fatu esa mana tati fatu ra nggari hendi ena, te ia na fatu naa dadꞌi neu ume a fatu netehun! Lamatualain mana tengga nala, ma naꞌeꞌendo fatu naa. Naa de ata tita e malolen seli!’”
43 δια τουτο λεγω υμιν οτι αρθησεται αφ υμων η βασιλεια του θεου και δοθησεται εθνει ποιουντι τουσ καρπουσ αυτησ
Basa ma Yesus tute oꞌolan nae, “Dadꞌi ama duꞌa matalolole, e. Dalahulun, Lamatuaꞌ tengga hita atahori Yahudi ra ia, fo dadꞌi atahorin. Te huu hei nda nau tao afiꞌ neu Au sa, dei fo Lamatuaꞌ tengga atahori feaꞌ ra. Huu akaꞌ atahori mana nasodꞌa tungga Eni Hihii-nanaun bisa dadꞌi Eni atahorin.
44 και ο πεσων επι τον λιθον τουτον συνθλασθησεται εφ ον δ αν πεση λικμησει αυτον
[Au ufadꞌe relo-relo ena. Au ia, naeni fatu netehuuꞌ naa. Atahori mana tudꞌa neu fatu ia, neꞌo atahori naa nambalulutu. Ma mete ma fatu naa tudꞌa dai atahori, neꞌo atahori naa dadꞌi afu neu ꞌena.]”
45 και ακουσαντεσ οι αρχιερεισ και οι φαρισαιοι τασ παραβολασ αυτου εγνωσαν οτι περι αυτων λεγει
Leleꞌ malangga agama Yahudi ra malangga nara ro atahori Farisi ra rena Yesus dui taꞌo naa, ma ara rahine rae, Ana olaꞌ naa neu sira. Sira onaꞌ atahori mana tao osi naa ra, ma mana tati fatu mana nggari hendi fatu netehuuꞌ naa.
46 και ζητουντεσ αυτον κρατησαι εφοβηθησαν τουσ οχλουσ επειδη ωσ προφητην αυτον ειχον
De ramanasa seli. Basa ma, ara sangga dalaꞌ fo rae humu E. Te ramatau atahori hetar huu ara rae Yesus naa, Lamatualain mana ola-olan. Naeni de ara nda rambarani tao saa-saa neu E sa boe.
