< Roemers 11 >

1 Ich frage nun: Hat etwa Gott sein Volk verstoßen? Das sei ferne! Denn auch ich bin ein Israelit, aus dem Samen Abrahams, aus dem Stamme Benjamin.
Dadꞌi au ae utane taꞌo ia: mbei ma hei duꞌa mae, “Huu atahori Israꞌel ra nda nau rena Lamatualain sa, naeni de Ana nda simbo se sa.” Taꞌo naa, do? Hokoꞌ! Te au ia mia se boe! Au ia, mia leo Benyamin. Benyamin aman, Yakob. Eni baꞌin, Isak. Isak aman, Abraham, mana dadꞌi basa atahori Israꞌel ra bei-baꞌi nara.
2 Gott hat sein Volk nicht verstoßen, welches er zuvor ersehen hat! Oder wisset ihr nicht, was die Schrift bei [der Geschichte von] Elia spricht, wie er sich an Gott gegen Israel wendet:
Lamatualain nda parna fo nae nda simbo Eni atahori nara sa. Sira ia ra, Ana nahine memaꞌ se eniꞌ a mia lele uluꞌ a. Hei feꞌe misinedꞌa, saa fo nenesuraꞌ sia Lamatuaꞌ Susura Meumaren soꞌal baꞌi Elia, to? Ana unggu-remu Lamatuaꞌ soꞌal atahori Israꞌel ra, boe ma ana noꞌe fo Lamatuaꞌ fee se huku-dokiꞌ,
3 «Herr, sie haben deine Propheten getötet und deine Altäre zerstört, und ich bin allein übriggeblieben, und sie trachten mir nach dem Leben!»
nae, “Lamatuaꞌ! Atahori ia ra tao risa mana ola-olaꞌ ra, fo Lamatuaꞌ haitua nemaꞌ ra. Ara o ofe lenggu-bara hendi mei tutunu-hohotuꞌ a, sia mamanaꞌ fo atahori beꞌutee neu Lamatuaꞌ. Mia basa Lamatuaꞌ mana ola-ola nara, akaꞌ au mesaꞌ nggo feꞌe masodꞌaꞌ. Te ara o sangga dalaꞌ fai, fo rae tao risa au!”
4 Aber was sagt ihm die göttliche Antwort? «Ich habe mir siebentausend Mann übrigbleiben lassen, die kein Knie gebeugt haben vor Baal.»
Te Lamatuaꞌ nataa nae, taꞌo ia: “Oꞌolam naa, sala! Huu Au atahori nggara mana beꞌutee neu Au, feꞌe hambu atahori rifon hitu. Ara raꞌatataaꞌ rahereꞌ, ma nda songgo-tanggu Baꞌal sa!”
5 So ist auch in der jetzigen Zeit ein Rest vorhanden, dank der Gnadenwahl.
Aleꞌ ia onaꞌ naa boe. Te nda basa atahori Yahudi ra hiruꞌ rasadꞌea Lamatualain sa. Feꞌe hela atahori ruma mia hita e fo Lamatuaꞌ pili nala, nae fee masoi-masodꞌaꞌ, huu Ana nae natudꞌu rala malolen neu nggita, nda huu hita tao dꞌala maloleꞌ sa! Te mete ma Ana musi pili nala hita huu hita tao maloleꞌ, naa sosoan nae, Ana nda bisa naꞌetuꞌ fo nae natudꞌu, do nda natudꞌu, rala malolen neu nggita sa. Mete ma taꞌo naa, naa naran nda ‘natudꞌu Rala malolen sa’ ena.
6 Wenn aber aus Gnade, so ist es nicht mehr um der Werke willen, sonst würde die Gnade nicht mehr Gnade sein; wenn aber um der Werke willen, so ist es nicht mehr aus Gnade, sonst wäre das Werk nicht mehr Werk.
7 Wie nun? Was Israel sucht, das hat es nicht erlangt; die Auswahl aber hat es erlangt, die übrigen aber wurden verstockt,
Dadꞌi neu mateꞌen, taꞌo ia: atahori Yahudi hetar sangga-sanggaꞌ fo Lamatualain natudꞌu Rala malolen neu se, naa fo sira bisa maloleꞌ baliꞌ ro E. Te nda nau hambu sa, huu rala nara manggateeꞌ seli de nda nau rena E sa. Te ruma hambu. Sira ia ra, Lamatuaꞌ pili nala memaꞌ ena.
8 wie geschrieben steht: «Gott hat ihnen einen Geist der Schlafsucht gegeben, Augen, um nicht zu sehen, und Ohren, um nicht zu hören, bis zum heutigen Tag.»
Sia Lamatuaꞌ Susura Meumaren nenesuraꞌ soꞌal manalangga fatuꞌ naa ra oi, “Lamatuaꞌ fee se, mataꞌ nda mana rita sa, ndikiꞌ nda mana rena sa, ma dudꞌuꞌa mbakat nda mana dꞌua rahine sa. De ara nda rahine bee tebꞌe sa boe, losa leleꞌ ia.”
9 Und David spricht: «Ihr Tisch werde ihnen zur Schlinge und zum Fallstrick und zum Anstoß und zur Vergeltung;
Mane Daud o sura sia Susura Meumareꞌ a soꞌal nusaꞌ Yahudi ra nae, “Hela neu fo ara feta-dote sia sira mei hehelin, ma duꞌa rae basaꞌ e malole ena, te feta-dꞌote nara teꞌe-sii baliꞌ se, huu sira ue-tatao maꞌahulun. Ma hata-heto nara mana tao se raꞌatunu.
10 ihre Augen sollen verfinstert werden, daß sie nicht sehen, und ihren Rücken beuge allezeit!»
Hela neu fo mata nara maꞌahatu, fo afiꞌ rita saa-saa boe! Hela neu fo lemba-rasaa mamabꞌeraꞌ rakandooꞌ a fo nggarasa rui nara bau rukutele!”
11 Ich frage nun: Sind sie denn darum gestrauchelt, damit sie fallen sollten? Das sei ferne! Sondern durch ihren Fall wurde das Heil den Heiden zuteil, damit sie diesen nacheifern möchten.
Dadꞌi au ae utane taꞌo ia: taꞌo bee de atahori Yahudi ra raꞌatunu? Ara tudꞌa ena, do? Hokoꞌ! Te huu ara nda nau rena Lamatualain sa, ma nda nau ramahere neu Kristus sa, naa mana soi dalaꞌ fee atahori nda Yahudi ra sa fo hambu masoi-masodꞌaꞌ mia sala-kilu nara. No Eni tataon naa, Lamatuaꞌ nau fo atahori Yahudi ra horombala, fo ara tungga baliꞌ Eni fai.
12 Wenn aber ihr Fall der Reichtum der Welt und ihr Verlust der Reichtum der Heiden geworden ist, wieviel mehr ihre volle Zahl!
Manggareloꞌ ena, atahori Yahudi ra ralena-langga ndoo-tetuꞌ a. Naeni de atahori feaꞌ mia ndule raefafoꞌ ia bisa ramedꞌa Lamatuaꞌ rala malolen boe. De atahori Yahudi ra, runggi monaeꞌ. Te naa tao atahori nda Yahudi ra sa onton monaeꞌ. Naa. Dꞌodꞌoo, mete ma basa atahori Yahudi ra malole baliꞌ ro Lamatuaꞌ, na, naa malole lenaꞌ fai!
13 Zu euch, den Heiden, rede ich (da ich nun eben Heidenapostel bin, rühme ich mein Amt,
Dadꞌi! Au ae ufadꞌe hei atahori nda Yahudi ra sa, taꞌo ia: Lamatuaꞌ denu au fo eti ufadꞌe nggi soꞌal Eni Hara-lii Malolen. Naeni de au manggate ulalao ue-tataos fo malolen seli ia.
14 ob ich nicht etwa meine Volksgenossen zum Nacheifern reizen und etliche von ihnen erretten könnte);
Te mete ma au ulalao ue-tataos ia no maloleꞌ, seꞌu te au tao atahori Yahudi nggara horombala, losa sira ruma hambu masoi-masodꞌaꞌ mia sala-kilu nara.
15 [darum sage ich: ] Wenn ihre Verwerfung die Versöhnung der Welt geworden ist, was würde ihre Annahme anderes sein, als Leben aus den Toten?
Leleꞌ Lamatuaꞌ nda simbo Eni atahori Yahudi nara sa, naa soi dalaꞌ fo atahori feaꞌ ra hambu kakaꞌeꞌ fo ara bisa masoꞌ dadꞌi Lamatuaꞌ atahorin. Te dei fo, mete ma ara dame baliꞌ ro Lamatuaꞌ, naa malolen seli. Huu naa onaꞌ sira rasodꞌa baliꞌ mia mamate nara ena!
16 Ist aber der Anbruch heilig, so ist es auch der Teig, und ist die Wurzel heilig, so sind es auch die Zweige.
Haꞌi conto mia atahori rae tao roti. Mete ma ana haꞌi nala tarigu mbei fo fee neu Lamatuaꞌ, dei fo basa roti naa ra dadꞌi Eni enan mana meumareꞌ. Ma mete ma atahori fee Lamatuaꞌ hau sa okan esa dadꞌi bꞌoa uluꞌ, dei fo hau naa lalaꞌen dadꞌi Lamatuaꞌ enan mana meumareꞌ.
17 Wenn aber etliche der Zweige ausgebrochen wurden und du als ein wilder Ölzweig unter sie eingepfropft und der Wurzel und der Fettigkeit des Ölbaums teilhaftig geworden bist,
Au ae uꞌusasamaꞌ nusa Yahudi no hau huu saitun esa mana mori sia osi. Lamatualain tati hendi hau naa dꞌanan ruma ena. Te hei atahori nda Yahudi ra sa, onaꞌ saitun fui. Basa ma, Lamatuaꞌ tati nala dꞌana mara ruma de tute naꞌabꞌue neu hau huuꞌ mana sia osi rala. No taꞌo naa, dꞌanaꞌ mia hau huuꞌ mana sia deaꞌ a, simbo nala masodꞌaꞌ mia hau huuꞌ mana sia ralaꞌ a. Naa onaꞌ hei atahori nda Yahudi ra sa, simbo mala Lamatuaꞌ rala malolen, fo Ana nae fee neu atahori Yahudi nara.
18 so rühme dich nicht wider die Zweige! Rühmst du dich aber, so wisse, daß nicht du die Wurzel trägst, sondern die Wurzel trägt dich!
Te besa-bꞌesa, o! Afi koao, fo duꞌa mae hei mana mia deaꞌ naa malole lenaꞌ dꞌanaꞌ fo Lamatuaꞌ tati hendiꞌ ra! Mete ma mae soꞌu-soꞌu aom, afi liliiꞌ, te ho dꞌanaꞌ esa a! Ho nda mana tao maꞌadere hau huuꞌ naa sa. Te okan mana tao hau huuꞌ a maꞌadꞌere!
19 Nun sagst du aber: Die Zweige sind ausgebrochen worden, damit ich eingepfropft würde!
Mbei ma ho mae, “Lamatuaꞌ tati hendi dꞌanaꞌ esa mia hau huuꞌ mana mori sia osin rala, fo Ana bisa tute baliꞌ au sia naa, fo nggati dꞌana mbaraaꞌ a.”
20 Gut! Um ihres Unglaubens willen sind sie ausgebrochen worden; du aber stehst durch den Glauben. Sei nicht stolz, sondern fürchte dich!
Naa tebꞌe. Te afiꞌ liliiꞌ mae, Lamatuaꞌ tati hendi dꞌanaꞌ naa ra ena, huu ara nda ramahere Kristus sa. Ma ho nggati se, huu mumuhere neu E. Dadꞌi afiꞌ koao! Malole lenaꞌ, ho besa-bꞌesa, ma afiꞌ mataꞌ-mataꞌ!
21 Denn wenn Gott die natürlichen Zweige nicht verschont hat, so wird er wohl auch dich nicht verschonen.
Huu atahori Yahudi ra, onaꞌ dꞌana matetuꞌ mana mori naꞌahuluꞌ. Te huu Lamatuaꞌ nda hela se raꞌatataaꞌ dooꞌ sia naa sa. De mete ma nda mumuhere mukundoo neu E sa, afiꞌ mumuhena mae Ana nau hela nggo muꞌutataaꞌ sia naa!
22 So schaue nun die Güte und die Strenge Gottes; die Strenge an denen, die gefallen sind; die Güte aber an dir, sofern du in der Güte bleibst, sonst wirst auch du abgehauen werden!
Dadꞌi hei musi duꞌa malolole dei. Lamatuaꞌ naꞌena rala maloleꞌ. Te Ana o nahine fee huku-dꞌoki mamabꞌeraꞌ boe. Dei fo Ana huku-doki atahori mana tudꞌaꞌ ra, mana nda maloleꞌ ro E sa. Te soaꞌ neu atahori nda Yahudi ra sa, Lamatuaꞌ natudꞌu rala malolen neu nggi, sadꞌi hei dadꞌi esa mikindoo mo E, ma hela neu fo Ana tao maloleꞌ fee nggi. Te mete ma hei nda hela neu fo Ana tao taꞌo naa sa, Ana o nau tati hendi nggi mia Eni hau huun.
23 Jene dagegen, wenn sie nicht im Unglauben verharren, sollen wieder eingepfropft werden; denn Gott vermag sie wohl wieder einzupfropfen.
Atahori Yahudi ra o onaꞌ naa boe. Mete ma ara doaꞌ, fo ramahere neu Kristus, dei fo Lamatuaꞌ nau tute baliꞌ se reu hau huu matetuꞌ naa. Huu Ana naꞌena koasa fo tao taꞌo naa!
24 Denn wenn du aus dem von Natur wilden Ölbaum herausgeschnitten und wider die Natur in den edlen Ölbaum eingepfropft worden bist, wieviel eher können diese, die natürlichen Zweige, wieder in ihren eigenen Ölbaum eingepfropft werden!
Te hei nda atahori Yahudi ra sa, onaꞌ dꞌanaꞌ mia saitun fui fo feꞌesaꞌan mana mori leli sia osi a deaꞌ. Te Lamatuaꞌ tengga nala baliꞌ nggi de Ana tute neu hau saitun maloleꞌ, fo Ana sela sia osin, naa fo hau huu fui a mesaꞌ ne fea, ma hau huuꞌ mana sia osi a mesaꞌ ne fea. Te mete ma atahori nda Yahudi sa bisa dadꞌi onaꞌ na ena, saa fo atahori Yahudi fai. Naa bisa lenaꞌ fai, mete ma Lamatuaꞌ tute baliꞌ se neu sira hau huu inen.
25 Denn ich will nicht, meine Brüder, daß euch dieses Geheimnis unbekannt bleibe, damit ihr euch nicht selbst klug dünket, daß Israel zum Teil Verstockung widerfahren ist, bis daß die Vollzahl der Heiden eingegangen sein wird
Toronooꞌ mana sia Roma re! Hei musi mihine dalaꞌ ia fo feꞌesaꞌan feꞌe maꞌafuniꞌ. Huu mete ma hei mihine ena, ama afiꞌ koao, duꞌa mae, hei mahineꞌ. Te taꞌo ia: aleꞌ ia, atahori Yahudi ra rala nara manggateeꞌ, ma nda nau ramahere Kristus sa. Te ara nda onaꞌ naa rakandooꞌ a sa. De mete ma basa atahori nda Yahudi ra sa fo Lamatuaꞌ tengga nalaꞌ ra ramahere Kristus ena, dei fo atahori Yahudi ra o ramahere Kristus boe.
26 und also ganz Israel gerettet werde, wie geschrieben steht: «Aus Zion wird der Erlöser kommen und die Gottlosigkeiten von Jakob abwenden»,
Dadꞌi mete ma fain losa ena, dei fo Lamatuaꞌ fee masoi-masodꞌaꞌ neu basa atahori Yahudi mia sala-kilu nara. Naa onaꞌ mana nenesuraꞌ sia Susura Meumareꞌ a oi, “Dei fo Atahori esa nema, mana fee nggita tasodꞌa mia sosoeꞌ a. Ana nema mia lete Sion, sia kota Yerusalem. Dei fo Eni mana tao Yakob tititi-nonosi nara dꞌoaꞌ. Huu ara rasodꞌa nda taoafiꞌ neu Au sa, ara o hiruꞌ rasadꞌea Au dꞌala masodꞌa ndoo-tetu ngga ena.
27 und: «das ist mein Bund mit ihnen, wenn ich ihre Sünden wegnehmen werde».
Au ae fee ambon neu sala-kilu nara. Huu Au helu-fuli basa o se taꞌo naa ena.”
28 Nach dem Evangelium zwar sind sie Feinde um euretwillen, nach der Erwählung aber Geliebte um der Väter willen.
Leleꞌ atahori Yahudi ra rena Kristus Hara-lii Malolen, ara tao ao nara onaꞌ musu mana labꞌan E. No taꞌo naa, ara fee hei atahori nda Yahudi ra sa hambu kakaꞌeꞌ! Mae taꞌo naa o, Lamatuaꞌ feꞌe sue se, huu Ana sue bei-baꞌi nara, ma tengga nala se dadꞌi atahori nara ena.
29 Denn Gottes Gnadengaben und Berufung sind unwiderruflich.
Huu mete ma Lamatuaꞌ fee saa esa ena, Ana nda lea nala baliꞌ sa. Ma mete ma Ana noꞌe nala atahori nae, “Wae! Ima, tungga Au! Ima dadꞌi Au atahori ngga leo!” Ana nda oi hendi se sa ena.
30 Denn gleichwie auch ihr einst Gott nicht gehorcht habt, nun aber begnadigt worden seid infolge ihres Ungehorsams,
Feꞌesaꞌan, hei atahori nda Yahudi ra sa nda nau rena Lamatuaꞌ sa. Te ia naa, hei mana simbo Lamatuaꞌ susuen, huu atahori Yahudi ra mana nda nau rena E sa.
31 so haben auch sie jetzt nicht gehorcht infolge eurer Begnadigung, damit auch sie begnadigt würden.
Dadꞌi aleꞌ ia, sira, mana nda nau tao tungga Lamatuaꞌ hihii-nanaun sa. Naeni de Lamatuaꞌ feꞌe nau natudꞌu susuen neu nggi. Ma dei fo Ana nau kasian se boe.
32 Denn Gott hat alle miteinander in den Unglauben verschlossen, damit er sich aller erbarme. (eleēsē g1653)
Aleꞌ ia, Lamatuaꞌ mete atahori Yahudi ra onaꞌ atahori nda Yahudi ra sa boe. Huu basa se nda nau tao tungga hihii-nanaun sa, onaꞌ ara neneronggaꞌ ma nda ritaꞌ rae dea reu taꞌo bee sa boe. Ana hela taꞌo naa, fo Ana nae natudꞌu susuen neu basa atahori ra. (eleēsē g1653)
33 O welch eine Tiefe des Reichtums, der Weisheit und der Erkenntnis Gottes! Wie unergründlich sind seine Gerichte und unausforschlich seine Wege!
Lamatualain mahinen seli! Ma Ana pake mahinen fo taoꞌ a maloleꞌ ra. Nda hambu atahori bisa rahine E no matetuꞌ sa. Nda hambu atahori rahine no matetuꞌ soꞌal Ana naꞌetuꞌ dedꞌeat sa. Nda hambu atahori esa o nahine boe sa, taꞌo bee fo Lamatuaꞌ tao dalaꞌ esa.
34 Denn «wer hat des Herrn Sinn erkannt, oder wer ist sein Ratgeber gewesen?
Nda hambu atahori rahine no matetuꞌ hita Lamatuan dudꞌuꞌan sa. Nda hambu esa bisa fee nenoriꞌ neu E sa.
35 Oder wer hat ihm etwas zuvor gegeben, daß es ihm wiedervergolten werde?»
Nda hambu atahori bisa fee hieꞌ saa esa neu Lamatuaꞌ sa. Nda hambu atahori bisa raꞌasusuuꞌ Lamatuaꞌ fo Ana bala-bꞌae baliꞌ se!
36 Denn von ihm und durch ihn und zu ihm sind alle Dinge; ihm sei Ehre von Ewigkeit zu Ewigkeit! Amen. (aiōn g165)
Huu basa-bꞌasaꞌ e raꞌoka sia Lamatualain! Basaꞌ e dadꞌi, huu Eni! Basa saa fo hita taoꞌ a, hita ue-tao fee neu E. Hita soꞌu kokoa-kikioꞌ soaꞌ neu E, losa doo nduꞌu-dꞌoon neu! Tebꞌe taꞌo naa! (aiōn g165)

< Roemers 11 >