Sprueche 24

1 Folge nicht bösen Leuten und wünsche nicht, bei ihnen zu sein;

۱ بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

2 denn ihr Herz trachte nach Schaden, und ihre Lippen raten zu Unglück.

۲ زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

3 Durch Weisheit wird ein Haus gebaut und durch Verstand erhalten.

۳ خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

4 Durch ordentliches Haushalten werden die Kammern voll aller köstlichen, lieblichen Reichtümer.

۴ و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

5 Ein weiser Mann ist stark, und ein vernünftiger Mann ist mächtig von Kräften.

۵ مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

6 Denn mit Rat muß man Krieg führen; und wo viele Ratgeber sind, da ist der Sieg.

۶ زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

7 Weisheit ist dem Narren zu hoch; er darf seinen Mund im Tor nicht auftun.

۷ حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

8 Wer sich vornimmt, Böses zu tun, den heißt man billig einen Erzbösewicht.

۸ هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

9 Des Narren Tücke ist Sünde, und der Spötter ist ein Greuel vor den Leuten.

۹ فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

10 Der ist nicht stark, der in der Not nicht fest ist.

۱۰ اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

11 Errette die, so man töten will; und entzieh dich nicht von denen, die man würgen will.

۱۱ آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

12 Sprichst du: “Siehe, wir verstehen's nicht!” meinst du nicht, der die Herzen wägt, merkt es, und der auf deine Seele achthat, kennt es und vergilt dem Menschen nach seinem Werk?

۱۲ اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

13 Iß, mein Sohn, Honig, denn er ist gut, und Honigseim ist süß in deinem Halse.

۱۳ ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

14 Also lerne die Weisheit für deine Seele. Wo du sie findest, so wird's hernach wohl gehen, und deine Hoffnung wird nicht umsonst sein.

۱۴ همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

15 Laure nicht als Gottloser auf das Haus des Gerechten; verstöre seine Ruhe nicht.

۱۵ ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

16 Denn ein Gerechter fällt siebenmal und steht wieder auf; aber die Gottlosen versinken im Unglück.

۱۶ زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

17 Freue dich des Falles deines Feindes nicht, und dein Herz sei nicht froh über seinem Unglück;

۱۷ چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

18 der HERR möchte es sehen, und es möchte ihm übel gefallen und er seine Zorn von ihm wenden.

۱۸ مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

19 Erzürne dich nicht über die Bösen und eifere nicht über die Gottlosen.

۱۹ خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

20 Denn der Böse hat nichts zu hoffen, und die Leuchte der Gottlosen wird verlöschen.

۲۰ زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

21 Mein Kind, fürchte den HERRN und den König und menge dich nicht unter die Aufrührer.

۲۱ ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

22 Denn ihr Verderben wird plötzlich entstehen; und wer weiß, wann beider Unglück kommt?

۲۲ زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

23 Dies sind auch Worte von Weisen. Die Person ansehen im Gericht ist nicht gut.

۲۳ اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

24 Wer zum Gottlosen spricht: “Du bist fromm”, dem fluchen die Leute, und das Volk haßt ihn.

۲۴ کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

25 Welche aber strafen, die gefallen wohl, und kommt ein reicher Segen auf sie.

۲۵ اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

26 Eine richtige Antwort ist wie ein lieblicher Kuß.

۲۶ آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

27 Richte draußen dein Geschäft aus und bearbeite deinen Acker; darnach baue dein Haus.

۲۷ کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

28 Sei nicht Zeuge ohne Ursache wider deinen Nächsten und betrüge nicht mit deinem Munde.

۲۸ بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

29 Sprich nicht: “Wie man mir tut, so will ich wieder tun und einem jeglichen sein Werk vergelten.”

۲۹ و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

30 Ich ging am Acker des Faulen vorüber und am Weinberg des Narren;

۳۰ از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

31 und siehe, da waren eitel Nesseln darauf, und er stand voll Disteln, und die Mauer war eingefallen.

۳۱ و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

32 Da ich das sah, nahm ich's zu Herzen und schaute und lernte daran.

۳۲ پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

33 Du willst ein wenig schlafen und ein wenig schlummern und ein wenig deine Hände zusammentun, daß du ruhest:

۳۳ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

34 aber es wird dir deine Armut kommen wie ein Wanderer und dein Mangel wie ein gewappneter Mann.

۳۴ پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.