Sprueche 8

1 Die Weisheit! Ruft sie nicht? Und Einsicht läßt sich hören

[Қулақ сал, ] даналиқ чақириватмамду? Йоруқлуқ сада чиқириватмамду?

2 am Weg ganz oben auf den Höhen; an Scheidewegen tritt sie auf.

Йолларниң егиз җайлиридин, Доқмушлардин у орун алиду,

3 Beim Eingang in die Stadt, an ihren Toren, am Eingang zu den Pforten ruft sie aus:

Шәһәргә киридиған қовуқларниң йенида, Һәр қандақ дәрваза еғизлирида у мураҗиәт қилмақта: —

4 "Zu euch, ihr Männer, rede ich; ich spreche zu den Menschenkindern:

«И мөтивәрләр, силәргә мураҗәт қилимән, Һәй, адәм балилири, садани силәр үчүн қилимән,

5 Ihr Einfältigen, lernet Klugheit! Ihr Toren, kommet zur Vernunft!

Гөдәк болғанлар, зерәкликни үгинивелиңлар, Ахмақ болғанлар, йоруқлуққа еришиңлар!

6 Hört zu! Denn ich will Rechtes reden, und meiner Rede Inhalt ist, was richtig.

Маңа қулақ селиңлар, Чүнки гөзәл нәрсиләрни дәп беримән, Ағзимни ечип, дурус ишларни [силәргә] йәткүзимән.

7 Denn Redlichkeit nur spricht mein Gaumen; für meine Lippen ist Unehrlichkeit ein Greuel.

Ейтқанлирим һәқиқәттур, Ағзим рәзилликтин нәпрәтлиниду;

8 Rechtschaffen ist, was immer spricht mein Mund, nichts Hinterlistiges, nichts Falsches ist darin,

Сөзлиримниң һәммиси һәқ, Уларда һеч қандақ һейлигәрлик яки әгитмилик йоқтур.

9 das Richtige für alle, die da fragen, und recht für die, die suchen nach Erkenntnis.

Уларниң һәммиси чүшәнгәнләр үчүн ениқ, Билим алғанлар үчүн дурус-тоғридур.

10 Nimm meine Mahnung lieber an als Silber, Erkenntnis lieber als erlesenes Gold. -

Күмүчкә еришкәндин көрә, несиһәтлиримни қобул қилиңлар, Сап алтунни елиштин көрә билимни елиңлар.

11 Denn besser noch als Perlen ist die Weisheit; und Kostbarkeiten kommen ihr nicht gleich."

Чүнки даналиқ ләәл-яқутлардин әвзәл, Һәр қандақ әтиварлиқ нәрсәңму униңға тәң кәлмәстур.

12 "Ich, Weisheit, hab zur Nachbarin die Klugheit; ich kann zu klugem Wissen kommen.

Мән болсам даналиқмән, Зерәклик билән биллә туримән, Истиқамәттин келип чиққан билимни аян қилимән.

13 Die Furcht des Herrn verträgt sich nicht mit Bösem. Ich hasse Hochmut, Hoffart, schlimmen Wandel sowie verkehrtes Reden.

Пәрвәрдигардин әйминиш — Яманлиққа нәпрәтлиниш демәктур; Тәкәббурлуқ, мәғрурлуқ, яман йол һәм шум еғизни өч көримән.

14 Mein ist der Rat, die Tüchtigkeit; Einsicht ist mein und mein die Stärke.

Мәндә убдан мәслиһәтләр, пишқан һекмәт бар; Мән дегән йоруқлуқ, қудрәт мәндидур.

15 Durch mich regieren Könige, und Fürsten herrschen, wie es rechtens ist.

Падишаһлар мән арқилиқ һөкүм сүриду, Мәнсиз һакимлар адил һөкүм чиқармас.

16 Durch mich befehlen Herrschende und all die hohen Erdenrichter.

Мән арқилиқла әмирләр идарә қилиду, Алийҗанаблар, йәр йүзидики барлиқ сорақчилар [тоғра] һөкүм қилиду.

17 Wer mich liebt, den liebe ich; mich finden, die mich suchen,

Кимки мени сөйсә, мәнму уни сөйимән, Мени тәлмүрүп издигәнләр мени тапалайду;

18 Reichtum und Ehre sind bei mir, ein stattlich Gut und Wohlergehen.

Мәндә байлиқ, шөһрәт, Һәтта кониримас, көчмәс дөләт вә һәққанийәтму бар.

19 Weit besser noch als Gold, als feines Gold, ist meine Frucht, und mein Ertrag ist kostbarer als auserlesen Silber.

Мәндин чиққан мевә алтундин, Һәтта сап алтундин қиммәтликтур, Мәндин алидиған дарамәт сап күмүчтинму үстүндур.

20 Ich wandle auf dem Pfade der Gerechtigkeit und mitten auf des Rechtes Wegen.

Мән һәққанийәт йолиға маңимән; Адаләт йолиниң оттурисида жүримәнки,

21 Ich gebe denen, die mich lieben, immerdar Besitz und fülle ihre Schatzkammern."

Мени сөйгәнләрни әмәлий нәрсиләргә мирас қилдуримән; Уларниң ғәзнилирини толдуримән.

22 Mich schuf der Herr als Anfang seiner Laufbahn, als erstes seiner Werke,

Пәрвәрдигар ишлирини башлишидила, Қедимдә ясиғанлиридин бурунла, Мән униңға тәвәдурмән. Әзәлдин тартипла — муқәддәмдә, Йәр-зимин яритилмастила, Мән тикләнгәнмән.

23 in der Urzeit. Von Ewigkeit her bin ich eingesetzt, im Anfang seit dem Weltbeginne.

24 Die Ozeane waren nicht, da ward ich schon geboren, als es noch keine reichen Wasserquellen gab.

Чоңқур һаңлар, деңиз-океанлар апиридә болуштин авал, Мән мәйданға чиқирилғанмән; Мол су урғуп туридиған булақлар болмастинла,

25 Bevor die Berge eingesenkt, da war ich vor den Hügeln schon geboren.

Егиз тағлар өз орунлириға қоюлмастинла, төпиликләр шәкилләнмәстинла, [Пәрвәрдигар] бепаян зимин, кәң далаларни, Аләмниң әслийдики топа-чаңлириниму техи яратмастинла, Мән мәйданға чиқирилғанмән.

26 Er hatte Land und Flur noch nicht gemacht, noch nicht das Element des Staubes in der Welt,

27 da war ich schon dabei, als er den Himmel hergestellt, als er die Wölbung überm Ozean festsetzte,

У асманларни бена қиливатқинида, Деңиз йүзигә упуқ сизиғини сизиватқинида, Әрштә булутларни орунлаштуруп, Чоңқур деңиздики булақ-мәнбәләрни мустәһкәмләватқинида, Деңиз сулирини бекиткән даиридин ешип кәтмисун дәп пәрман чүшүриватқинида, Бепаян зиминниң һуллирини қуруватқинида, Мән у йәрдә едим;

28 als er die Wolken droben mächtig machte, und als des Ozeanes Fluten mächtig wurden,

29 als er dem Meere seine Schranke setzte, daß die Gewässer sein Geheiß nicht überschritten, als er der Erde Gründe legte.

30 Zur Seite war ich ihm als Schülerin und diente zur Ergötzung Tag für Tag und spielte vor ihm jede Zeit

Шу чағда гоя уста бир һүнәрвәндәк Униң йенида турған едим, Мән һәрдайим Униң алдида шатлинаттим, мән Униң күндилик дилъарами едим;

31 und spielte auf dem Erdkreis, den ich liebte, und zur Ergötzung diente ich den Menschenkindern."

Мән Униң алимидин, йәр-зиминидин шатлинип, Дуниядики инсанлардин хурсәнлик тепип жүрәттим,

32 "Nun, meine Söhne, hört auf mich! Heil denen, die meine Wege wählen!

Шуңа и балилар, әнди маңа қулақ селиңлар; Чүнки йоллиримни чиң тутқанлар нәқәдәр бәхит тапар!

33 Auf Mahnung hört, auf daß ihr weise werdet! Schlagt sie nicht in den Wind!

Алған несиһәткә әмәл қилип, Дана болғин, уни рәт қилма.

34 Heil sei den Menschen, die mich hören und Tag für Tag an meinen Türen wachen und meiner Tore Pfosten hüten!

Сөзүмгә қулақ селип, Һәркүни дәрвазилирим алдидин кәтмәй, Ишиклирим алдида мени күтидиған киши нәқәдәр бәхитликтур!

35 Denn wer mich findet, findet Leben, und von dem Herrn empfängt er alles Nötige.

Кимки мени тапса һаятни тапиду, Пәрвәрдигарниң шәпқитигә несип болиду.

36 Wer aber mich verfehlt, der frevelt gegen seine eigene Seele; ja alle, die mich hassen, lieben nur den Tod."

Лекин маңа гуна қилған һәр ким өз җениға зиян кәлтүриду, Мени яман көргәнләр өлүмни дост тутқан болиду».