Sprueche 27

1 Freu dich nicht auf den Morgen! Denn du weißt nicht, was ein Tag gebären mag.

Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.

2 Ein anderer Mund, nicht deiner rühme dich, ein fremder, doch nicht deine eigenen Lippen!

Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.

3 Der Stein ist schwer; gewichtig ist der Sand; doch der Verdruß, von einem Toren dir bereitet, ist schwerer als die beiden.

Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.

4 Die Wut mag grimmig sein; der Zorn mag überschäumen; doch wer kann vor der Eifersucht bestehen?

Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?

5 Viel besser Rüge, die enthüllt, als Liebe, die verschleiert.

Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.

6 Aufrichtig sind gemeint des Freundes Schläge; des Feindes Küsse sind geheuchelt.

Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.

7 Dem satten Gaumen ekelt's vor dem Honigseim; dem Hungrigen ist alles Bittere süß.

Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.

8 Ein Vogel, der dem Nest entflieht: so ist ein Mann, der seinen Heimatort verläßt.

Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.

9 Salböl und Räucherwerk erheitern das Gemüt; des Freundes Süßigkeit geht über die des Duftgehölzes.

Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.

10 Den alten Freund des Hauses übergehe nicht! Klopf nicht an deines Bruders Haus am Tage deiner Not! Viel besser ist ein Nachbar in der Nähe als ein Bruder in der Ferne!

Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.

11 Mein Sohn! Sei weise und erfreu mein Herz! Damit ich rechte Antwort einem geben kann, der mich beschimpfen will.

Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.

12 Der Kluge sah das Unheil und versteckte sich; die Toren gingen weiter und erlitten Schaden.

Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.

13 Wer einem andern bürgt, dem nimm sein Kleid! Pfänd ihn um Fremder willen!

Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.

14 Wer seinen Nächsten allzu laut und gar zu früh lobpreist, dem kann's als Fluchen angerechnet werden.

Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.

15 Ein triefend Dach zur Zeit des Regenwetters ist ein zänkisch Weib; sie gleichen sich.

Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;

16 Der Nordwind ist ein rauher Wind; und er wird doch der "Glückverheißende" genannt.

Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.

17 Wie Eisen sich dem Eisen eint, so eint ein Mann sich seinem Freund.

Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.

18 Des Feigenbaumes Frucht genießt, wer diesen pflegt, und wer den seines Herren wartet, findet seinen Lohn.

Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.

19 Gleichwie beim Wasser sich die Form der Form anpaßt, so auch des Menschen Herz dem Herzen.

Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.

20 Der Abgrund und die Unterwelt sind unersättlich; so sind der Menschen Augen gleichfalls nicht zu sättigen. (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)

21 Nach Silber wird der Tiegel eingeschätzt; der Ofen nach dem Gold, ein Mann nach dem, was er bewundert.

Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.

22 Zerstießest du den Toren selbst im Mörser, selbst mitten in der Grütze mit der Keule, nicht würde seine Torheit von ihm weichen.

Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.

23 Hab acht auf deine besten Schafe, sei wachsam auf die Herden!

Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.

24 Denn bares Geld reicht nicht für immer; nicht währt der Zins für alle Zeiten.

Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.

25 Sprießt Gras empor, erscheint das frische Grün, und werden auf den Bergen Kräuter eingeheimst,

Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.

26 dann hast du Lämmer für die Kleidung und Böcke zum Erwerb von Feldern

Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.

27 und Ziegenmilch genug für deine und für deines Hauses Nahrung und Lebensmittel für die Mägde.

I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.