Sprueche 17

1 Viel besser ist ein trockner Bissen, dabei Frieden, als voll ein Haus von Fleisch und dabei Zank.

Een droge bete, en rust daarbij, is beter, dan een huis vol van geslachte beesten met twist.

2 Ein guter Knecht wird einem unbrauchbaren Sohne vorgezogen, und unter Brüdern kann er Eigentum verteilen.

Een verstandig knecht zal heersen over een zoon, die beschaamd maakt, en in het midden der broederen zal hij erfenis delen.

3 Der Tiegel dient fürs Silber, für das Gold der Ofen; die Herzen aber prüft der Herr.

De smeltkroes is voor het zilver, en de oven voor het goud; maar de HEERE proeft de harten.

4 Der Bösewicht horcht auf heillose Rede; der Lügner lauscht auf der Verderbers Zunge.

De boosdoener merkt op de ongerechtige lip; een leugenaar neigt het oor tot de verkeerde tong.

5 Wer einen Armen auslacht, lästert dessen Schöpfer; wer sich beim Unglück freut, der bleibt nicht straflos.

Die den arme bespot, smaadt deszelfs Maker; die zich verblijdt in het verderf, zal niet onschuldig zijn.

6 Der Alten Diadem sind Kindeskinder; der Kinder Ruhm sind ihre Väter.

De kroon de ouden zijn de kindskinderen, en der kinderen sieraad zijn hun vaderen.

7 Nicht kommt dem Toren edle Rede zu, noch weniger dem Edlen Lügensprache.

Een voortreffelijke lip past een dwaze niet, veelmin een prins een leugenachtige lip.

8 Ein Zauberstein ist das Geschenk nach des Empfängers Ansicht; er schaut, wozu er es verwenden könnte.

Het geschenk is in de ogen zijner heren een aangenaam gesteente; waarhenen het zich zal wenden, zal het wel gedijen.

9 Wem an der Freundschaft liegt, der sucht die Fehler zu verhüllen; doch wer den Fehler wiederholt, entfremdet sich den Freund.

Die de overtreding toedekt, zoekt liefde; maar die de zaak weder ophaalt, scheidt den voornaamsten vriend.

10 Verweis schreckt einen Klugen mehr als einen Toren hundert Schläge.

De bestraffing gaat dieper in den verstandige, dan den zot honderdmaal te slaan.

11 Nur Widersetzlichkeit erstrebt der Schlechte; doch wird ein bitterer Bote gegen ihn gesandt.

Zekerlijk, de wederspannige zoekt het kwaad; maar een wrede bode zal tegen hem gezonden worden.

12 Begegnet einem eine Bärin, ihrer Jungen jüngst beraubt, noch lieber als ein Törichter in seinem Wahn!

Dat een beer, die van jongen beroofd is, een man tegemoet kome, maar niet een zot in zijn dwaasheid.

13 Wer Gutes heimbezahlt mit Bösem, von dessen Haus geht nicht das Unglück fort.

Die kwaad voor goed vergeldt, het kwaad zal van zijn huis niet wijken.

14 Wie den Wassern Bahnen öffnen, so der Anfang eines Streites. Bevor der Streit beginnt, laß ab!

Het begin des krakeels is gelijk een, die het water opening geeft; daarom verlaat den twist, eer hij zich vermengt.

15 Wer freispricht den, der Unrecht hat, und den verdammt, der Recht besitzt, ein, Greuel für den Herrn sind diese beiden.

Wie den goddeloze rechtvaardigt, en den rechtvaardige verdoemt, zijn den HEERE een gruwel, ja, die beiden.

16 Was hilft der Kaufpreis in des Toren Hand? Er könnte Weisheit sich erwerben; doch fehlt ihm der Verstand dazu.

Waarom toch zou in de hand des zots het koopgeld zijn, om wijsheid te kopen, dewijl hij geen verstand heeft?

17 Zu jeder andern Zeit liebt der Gefährte dich; doch für die Zeit der Not ist nur der Bruder da.

Een vriend heeft te aller tijd lief; en een broeder wordt in de benauwdheid geboren.

18 Ein unverständiger Mensch ist der, der Handschlag gibt und seinem Nächsten gegenüber sich verbürgt.

Een verstandeloos mens klapt in de hand, zich borg stellende bij zijn naaste.

19 Ein blaues Auge hat der gern, der Händel liebt; wer freche Reden führt, sucht Schläge.

Die het gekijf liefheeft, heeft de overtreding lief; die zijn deur verhoogt, zoekt verbreking.

20 Nicht findet Glück, wer ein verkehrtes Herz besitzt; wer sich mit seiner Zunge windet, der gerät ins Unglück.

Wie verdraaid is van hart, zal het goede niet vinden; en die verkeerd is met zijn tong, zal in het kwaad vallen.

21 Wer einen Toren zeugt, dem bringt es Grämen; der Vater eines Narren freut sich nimmer.

Wie een zot genereert, die zal hem tot droefheid zijn; en de vader des dwazen zal zich niet verblijden.

22 Ein fröhlich Herz macht wohlgenährt; den Leib abmagern läßt ein kummervoll Gemüt.

Een blij hart zal een medicijn goed maken; maar een verslagen geest zal het gebeente verdrogen.

23 Geschenk wird aus dem Busen eines Frevlers angenommen, gilt es, des Rechtes Pfad zu beugen.

De goddeloze zal het geschenk uit den schoot nemen, om de paden des rechts te buigen.

24 Dem Klugen steht vor Augen Weisheit; des Toren Augen wandern bis ans Erdenende.

In het aangezicht des verstandigen is wijsheid; maar de ogen des zots zijn in het einde der aarde.

25 Ein dummer Sohn ist Ärger für den Vater, ein bitterer Kummer auch für die, die ihn geboren.

Een zotte zoon is een verdriet voor zijn vader, en bittere droefheid voor degene, die hem gebaard heeft.

26 Mit Geld den Frommen zu bestrafen, ist schon unrecht. Um wieviel mehr ist's unrecht, Vornehme zu schlagen?

Het is niet goed, den rechtvaardige ook te doen boeten, dat de prinsen iemand slaan zouden om hetgeen recht is.

27 Wer mit den Worten an sich hält, ist einsichtsvoll; wer kühlen Sinns, ein kluger Mann.

Wie wetenschap weet, houdt zijn woorden in; en een man van verstand is kostelijk van geest.

28 Ein Tor kann durch sein Schweigen für einen Weisen gelten, für einen klugen Mann, verschließt er seine Lippen.

Een dwaas zelfs, die zwijgt, zal wijs geacht worden, en die zijn lippen toesluit, verstandig.