Proverbes 14

1 La sagesse des femmes bâtit leur maison, mais la folie la détruit de ses propres mains.

Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.

2 Celui qui marche dans sa droiture craint l’Éternel, mais celui qui est pervers dans ses voies le méprise.

Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.

3 Dans la bouche du fou est la verge d’orgueil, mais les lèvres des sages les gardent.

En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.

4 Où il n’y a point de bœufs, la crèche est vide; et l’abondance du revenu est dans la force du bœuf.

Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.

5 Le témoin fidèle ne ment pas, mais le faux témoin profère des mensonges.

Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.

6 Le moqueur cherche la sagesse, et il n’y en a pas [pour lui]; mais la connaissance est aisée pour l’homme intelligent.

Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.

7 Éloigne-toi de la présence de l’homme insensé, chez qui tu n’as pas aperçu des lèvres de connaissance.

Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.

8 La sagesse de l’homme avisé est de discerner sa voie, mais la folie des sots est tromperie.

La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.

9 Les fous se moquent du péché, mais pour les hommes droits il y a faveur.

Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.

10 Le cœur connaît sa propre amertume, et un étranger ne se mêle pas à sa joie.

Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.

11 La maison des méchants sera détruite, mais la tente des hommes droits fleurira.

Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.

12 Il y a telle voie qui semble droite à un homme, mais des voies de mort en sont la fin.

Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.

13 Même dans le rire le cœur est triste; et la fin de la joie, c’est le chagrin.

Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.

14 Le cœur qui s’éloigne [de Dieu] sera rassasié de ses propres voies, mais l’homme de bien [le sera] de ce qui est en lui.

Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.

15 Le simple croit toute parole, mais l’homme avisé discerne ses pas.

Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.

16 Le sage craint, et se retire du mal; mais le sot est arrogant et a de l’assurance.

Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.

17 L’homme prompt à la colère agit follement, et l’homme qui fait des machinations est haï.

Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.

18 Les simples héritent la folie, mais les avisés sont couronnés de connaissance.

Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.

19 Les iniques se courbent devant les bons, et les méchants, aux portes du juste.

Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.

20 Le pauvre est haï, même de son compagnon, mais les amis du riche sont en grand nombre.

Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.

21 Qui méprise son prochain pèche, mais bienheureux celui qui use de grâce envers les malheureux!

Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.

22 Ceux qui machinent du mal ne s’égarent-ils pas? Mais la bonté et la vérité sont pour ceux qui méditent le bien.

Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.

23 En tout travail il y a profit, mais la parole des lèvres ne mène qu’à la disette.

De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.

24 Les richesses des sages sont leur couronne; la folie des sots est folie.

Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.

25 Un témoin fidèle délivre les âmes, mais la tromperie profère des mensonges.

Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.

26 Dans la crainte de l’Éternel il y a la sécurité de la force, et il y a un refuge pour ses fils.

En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.

27 La crainte de l’Éternel est une fontaine de vie, pour faire éviter les pièges de la mort.

La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.

28 La gloire d’un roi, c’est la multitude du peuple, mais dans le manque de peuple est la ruine d’un prince.

Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.

29 La lenteur à la colère est grande intelligence, mais celui qui est d’un esprit impatient exalte la folie.

Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.

30 Un cœur sain est la vie de la chair, mais l’envie est la pourriture des os.

Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.

31 Qui opprime le pauvre outrage Celui qui l’a fait, mais celui qui l’honore use de grâce envers l’indigent.

Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.

32 Le méchant est chassé par son iniquité, mais le juste est plein de confiance, dans sa mort [même].

Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.

33 La sagesse demeure dans le cœur de celui qui a du discernement, mais ce qui est au-dedans des sots est connu.

En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.

34 La justice élève une nation, mais le péché est la honte des peuples.

Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.

35 La faveur du roi est pour le serviteur intelligent, mais sa colère est sur celui qui fait honte.

Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.