Proverbes 25

1 Voici encore des Proverbes de Salomon, recueillis par les gens d’Ézéchias, roi de Juda.

Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.

2 La gloire de Dieu, c’est de cacher les choses; la gloire des rois, c’est de les examiner.

Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.

3 Le ciel dans sa hauteur, la terre dans sa profondeur, et le cœur des rois sont impénétrables.

La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.

4 Ote les scories de l’argent, et il en sortira un vase pour le fondeur.

Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.

5 Ote le méchant de devant le roi, et son trône s’affermira dans la justice.

Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.

6 Ne prends pas des airs superbes devant le roi, et ne te mets pas à la place des grands;

Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;

7 car il vaut mieux qu’on te dise: « Monte ici », que si l’on t’humilie devant le prince que tes yeux ont vu.

Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.

8 Ne pars pas trop vite en contestation, de peur qu’à la fin tu ne saches que faire.

Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?

9 Lorsque ton prochain t’aura outragé, défends ta cause contre ton prochain, mais ne révèle pas le secret d’un autre,

Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;

10 de peur que celui qui l’apprendra ne te couvre de honte, et que ton ignominie ne s’efface pas.

Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.

11 Comme des pommes d’or sur des ciselures d’argent, ainsi est une parole dite à propos.

Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.

12 Comme un anneau d’or et un ornement d’or fin, ainsi est le sage qui reprend une oreille docile.

Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.

13 Comme la fraîcheur de la neige au temps de la moisson, ainsi est le messager fidèle pour ceux qui l’envoient; il réjouit l’âme de son maître.

Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.

14 Des nuages et du vent sans pluie, tel est l’homme qui se glorifie de présents mensongers.

Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.

15 Par la patience le juge se laisse persuader, et une langue douce peut briser des os.

Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.

16 Si tu trouves du miel, n’en mange que ce qui te suffit, de peur que, rassasié, tu ne le vomisses.

Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.

17 Mets rarement le pied dans la maison de ton prochain, de peur que, fatigué de toi, il ne te haïsse.

Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.

18 Une massue, une épée et une flèche aiguë, tel est l’homme qui porte un faux témoignage contre son prochain.

Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.

19 Une dent cassée et un pied qui glisse, c’est la confiance qu’inspire un perfide au jour du malheur.

Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.

20 Oter son manteau un jour de froid, répandre du vinaigre sur du nitre, ainsi fait celui qui dit des chansons à un cœur affligé.

Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.

21 Si ton ennemi a faim, donne-lui du pain à manger; s’il a soif, donne-lui de l’eau à boire;

Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;

22 car tu amasses ainsi des charbons sur sa tête, et Yahweh te récompensera.

Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.

23 Le vent du nord enfante la pluie, et la langue qui médit en secret, un visage irrité.

Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.

24 Mieux vaut habiter à l’angle d’un toit, que de rester avec une femme querelleuse.

Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.

25 De l’eau fraîche pour une personne altérée, telle est une bonne nouvelle venant d’une terre lointaine.

Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.

26 Une fontaine troublée et une source corrompue, tel est le juste qui chancelle devant le méchant.

Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.

27 Il n’est pas bon de manger beaucoup de miel; ainsi celui qui veut sonder la majesté divine sera accablé par sa gloire.

Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.

28 Une ville forcée qui n’a plus de murailles, tel est l’homme qui ne peut se contenir.

Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.