Sentencoj 6
1 Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hand in pledge for a stranger;
2 Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
You are trapped by the words of your mouth. You are ensnared with the words of your mouth.
3 Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;
Do this now, my son, and deliver yourself, seeing you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.
4 Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
5 Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.
Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;
7 Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
which having no chief, overseer, or ruler,
8 Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.
provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
9 Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?
How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?
10 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.
12 Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,
A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth;
13 Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers;
14 Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.
in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.
15 Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.
16 Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
There are six things which YHWH hates; yes, seven which are an abomination to him:
17 Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood;
18 Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,
19 Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.
a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
20 Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.
My son, keep your father's commandment, and do not forsake your mother's teaching.
21 Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.
22 Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.
When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.
23 Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
For the commandment is a lamp, and the Law is light. Reproofs of instruction are the way of life,
24 Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.
to keep you from the immoral woman, from the flattery of the foreign woman.
25 Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.
Do not lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.
26 Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.
27 Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?
28 Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?
29 Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
So is he who goes in to his neighbor's wife. Whoever touches her will not be unpunished.
30 Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;
Men do not despise a thief, if he steals to satisfy himself when he is hungry:
31 Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
but if he is found, he must repay seven times. He shall give all the wealth of his house.
32 Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.
33 Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;
He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.
34 Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.
For jealousy arouses the fury of the husband. He won't spare in the day of vengeance.
35 Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.
He won't regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.
