Sentencoj 26

1 Kiel neĝo en somero, kaj kiel pluvo en tempo de rikolto, Tiel ne konvenas honoro por malsaĝulo.

Comme la neige en été, et comme la pluie dans la moisson, ainsi la gloire ne sied pas à un sot.

2 Kiel birdo forleviĝas, kiel hirundo forflugas, Tiel senkaŭza malbeno ne efektiviĝas.

Comme le moineau qui va çà et là, et l’hirondelle qui vole, ainsi la malédiction sans cause n’arrivera point.

3 Vipo estas por ĉevalo, brido por azeno, Kaj bastono por la dorso de malsaĝuloj.

Le fouet est pour le cheval, la bride pour l’âne, et la verge pour le dos des sots.

4 Ne respondu al malsaĝulo laŭ lia malsaĝeco, Por ke vi mem ne fariĝu egala al li.

Ne réponds pas au sot selon sa folie, de peur que toi aussi tu ne lui ressembles.

5 Respondu al malsaĝulo laŭ lia malsaĝeco, Por ke li ne estu saĝulo en siaj propraj okuloj.

Réponds au sot selon sa folie, de peur qu’il ne soit sage à ses propres yeux.

6 Kiu komisias aferon al malsaĝulo, Tiu tranĉas al si la piedojn kaj sin suferigas.

Celui qui envoie des messages par la main d’un sot, se coupe les pieds [et] boit l’injustice.

7 Kiel la kruroj de lamulo pendas peze, Tiel estas sentenco en la buŝo de malsaĝuloj.

Les jambes du boiteux sont sans force: tel est un proverbe dans la bouche des sots.

8 Kiel iu, kiu alligas ŝtonon al ĵetilo, Tiel estas tiu, kiu faras honoron al malsaĝulo.

Celui qui donne de la gloire à un sot, c’est comme un sachet de pierres précieuses dans un tas de pierres.

9 Kiel dorna kano en la mano de ebriulo, Tiel estas sentenco en la buŝo de malsaĝuloj.

Une épine qui entre dans la main d’un homme ivre, tel est un proverbe dans la bouche des sots.

10 Kompetentulo ĉion bone faras; Sed kiu dungas pasantojn, tiu dungas malsaĝulojn.

Le puissant use de violence envers tout le monde: il prend à gages le sot et il prend à gages les passants.

11 Kiel hundo revenas al sia vomitaĵo, Tiel malsaĝulo ripetas sian malsaĝaĵon.

Comme le chien retourne à son vomissement, le sot répète sa folie.

12 Ĉu vi vidas homon, kiu estas saĝa en siaj okuloj? Estas pli da espero por malsaĝulo ol por li.

As-tu vu un homme sage à ses propres yeux? Il y a plus d’espoir pour un sot que pour lui.

13 Maldiligentulo diras: Leono estas sur la vojo, Leono estas sur la stratoj.

Le paresseux dit: Il y a un [lion] rugissant sur le chemin, un lion dans les rues.

14 Pordo turniĝas sur sia hoko, Kaj maldiligentulo sur sia lito.

La porte tourne sur ses gonds, et le paresseux sur son lit.

15 Maldiligentulo ŝovas sian manon en la poton, Kaj ne volas venigi ĝin al sia buŝo.

Le paresseux enfonce sa main dans le plat, il est las de la ramener à sa bouche.

16 Maldiligentulo estas en siaj okuloj pli saĝa, Ol sep veraj saĝuloj.

Le paresseux est plus sage à ses yeux que sept [hommes] qui répondent avec bon sens.

17 Pasanto, kiu sin miksas en malpropran disputon, Estas kiel iu, kiu kaptas hundon je la oreloj.

Il saisit un chien par les oreilles, celui qui, en passant, s’emporte pour une dispute qui n’est pas la sienne.

18 Kiel frenezulo, kiu ĵetas fajron, Sagojn, kaj morton,

Comme un fou qui jette des brandons, des flèches, et la mort,

19 Tiel estas homo, kiu trompas sian proksimulon, Kaj diras: Mi ja ŝercas.

ainsi est l’homme qui trompe son prochain, et qui dit: N’était-ce pas pour plaisanter?

20 Kie ne estas ligno, estingiĝas la fajro; Kaj se ne estas kalumnianto, ĉesiĝas malpaco.

Faute de bois, le feu s’éteint; et, quand il n’y a plus de rapporteurs, la querelle s’apaise.

21 Karbo servas por ardaĵo, ligno por fajro, Kaj homo malpacema por provoki malpacon.

Du charbon sur le brasier et du bois sur le feu, ainsi est l’homme querelleur pour échauffer les disputes.

22 La vortoj de kalumnianto estas kiel frandaĵoj, Kaj ili penetras en la profundon de la ventro.

Les paroles du rapporteur sont comme des friandises, et elles descendent jusqu’au-dedans des entrailles.

23 Varmegaj lipoj kun malica koro Estas nepurigita arĝento, kiu kovras argilaĵon.

Les lèvres brûlantes et le cœur mauvais sont comme de la litharge d’argent appliquée sur un vase de terre.

24 Malamanto havas maskitajn parolojn, Kaj en sia koro li preparas malicon.

Celui qui hait se déguise par ses lèvres; mais au-dedans de lui il nourrit la fraude.

25 Kiam li ĉarmigas sian voĉon, ne kredu al li; Ĉar sep abomenaĵoj estas en lia koro.

Quand il rend sa voix gracieuse, ne le crois point, car il y a sept abominations dans son cœur.

26 Kiu trompe kaŝas malamon, Tiu aperigos sian malbonecon en popola kunveno.

La haine se cache-t-elle sous la dissimulation, sa méchanceté sera découverte dans la congrégation.

27 Kiu fosas foson, tiu falos en ĝin; Kaj kiu rulas ŝtonon, al tiu ĝi revenos.

Qui creuse une fosse y tombera, et la pierre retournera sur celui qui la roule.

28 Mensogema lango malamas tiujn, kiujn ĝi dispremis; Kaj hipokrita buŝo kaŭzas pereon.

La langue fausse hait ceux qu’elle a écrasés, et la bouche flatteuse amène la ruine.