Sentencoj 24

1 Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

Ne porte point d'envie aux hommes malins, et ne désire point d'être avec eux.

2 Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

Car leur cœur pense à piller, et leurs lèvres parlent de nuire.

3 Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

La maison sera bâtie par la sagesse, et sera affermie par l'intelligence.

4 Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

Et par la science les cabinets seront remplis de tous les biens précieux et agréables.

5 Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

L'homme sage [est accompagné] de force, et l'homme qui a de l'intelligence renforce la puissance.

6 Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Car par la prudence tu feras la guerre avantageusement, et la délivrance consiste dans le nombre des conseillers.

7 Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Il n'y a point de sagesse qui ne soit trop haute pour le fou; il n'ouvrira point sa bouche à la porte.

8 Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Celui qui pense à faire mal, on l'appellera, Songe-malice.

9 Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Le discours de la folie n'est que péché, et le moqueur est en abomination à l'homme.

10 Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Si tu as perdu courage dans la calamité, ta force s'est diminuée.

11 Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Si tu te retiens pour ne délivrer point ceux qui sont traînés à la mort, et qui sont sur le point d'être tués,

12 Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Parce que tu diras: Voici, nous n'en avons rien su; celui qui pèse les cœurs ne l'entendra-t-il point? et celui qui garde ton âme, ne le saura-t-il point? et ne rendra-t-il point à chacun selon son œuvre?

13 Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Mon fils, mange le miel, car il est bon; et le rayon de miel, car il est doux à ton palais.

14 Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Ainsi sera à ton âme la connaissance de la sagesse, quand tu l'auras trouvée; et il y aura une [bonne] issue, et ton attente ne sera point retranchée.

15 Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Méchant, n'épie point le domicile du juste, et ne détruis point son gîte.

16 Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

Car le juste tombera sept fois, et sera relevé; mais les méchants tombent dans le mal.

17 Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

Quand ton ennemi sera tombé, ne t'en réjouis point; et quand il sera renversé, que ton cœur ne s'en égaye point;

18 Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

De peur que l'Eternel ne [le] voie, et que cela ne lui déplaise, tellement qu'il détourne de dessus lui sa colère [sur toi.]

19 Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

Ne te dépite point à cause des gens malins; ne porte point d'envie aux méchants;

20 Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

Car il n'y aura point de [bonne] issue pour le méchant, et la lampe des méchants sera éteinte.

21 Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Mon fils, crains l'Eternel, et le Roi; et ne te mêle point avec des gens remuants.

22 Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

Car leur calamité s'élèvera tout d'un coup; et qui sait l'inconvénient qui arrivera à ces deux-là?

23 Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Ces choses aussi sont pour les sages. Il n'est pas bon d'avoir égard à l'apparence des personnes en jugement.

24 Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

Celui qui dit au méchant: Tu es juste, les peuples le maudiront, et les nations l'auront en détestation.

25 Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

Mais pour ceux qui le reprennent, ils en retireront de la satisfaction, et la bénédiction que les biens accompagnent se répandra sur eux.

26 Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Celui qui répond avec justesse fait plaisir [à celui qui l'écoute.]

27 Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Range ton ouvrage dehors, et l'apprête au champ qui est à toi, et puis bâtis ta maison.

28 Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Ne sois point témoin contre ton prochain, sans qu'il en soit besoin; car voudrais-tu t'en faire croire par tes lèvres?

29 Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Ne dis point: comme il m'a fait, ainsi lui ferai-je; je rendrai à cet homme selon ce qu'il m'a fait.

30 Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

J'ai passé près du champ de l'homme paresseux, et près de la vigne de l'homme dépourvu de sens;

31 Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

Et voilà, tout y était monté en chardons, et les orties avaient couvert le dessus, et sa cloison de pierres était démolie.

32 Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

Et ayant vu cela, je le mis dans mon cœur, je le regardai, j'en reçus de l'instruction.

33 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Un peu de dormir, un peu de sommeil, un peu de ploiement de bras pour demeurer couché,

34 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

Et ta pauvreté viendra [comme] un passant; et ta disette, comme un soldat.