Sentencoj 23
1 Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
