Sentencoj 22
1 Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.
A good name is more desirable than great riches, and loving favor is better than silver and gold.
2 Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
The rich and the poor have this in common: YHWH is the maker of them all.
3 Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.
The shrewd see danger and take cover, but the naive keep on going and suffer for it.
4 Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.
The result of humility and the fear of YHWH is wealth, honor, and life.
5 Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.
Thorns and snares are in the path of the wicked: whoever guards his soul stays from them.
6 Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.
Train a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
7 Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
The rich rule over the poor. The borrower is servant to the lender.
8 Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.
He who sows wickedness reaps trouble, and the rod of his fury will fail. God blesses a cheerful and generous person, but the vanity of his deeds he will bring to an end.
9 Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.
He who has a generous eye will be blessed; for he shares his food with the poor.
10 Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.
Drive out the mocker, and strife will go out; yes, quarrels and insults will stop.
11 Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.
He who loves purity of heart and speaks gracefully is the king's friend.
12 La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
The eyes of YHWH watch over knowledge; but he frustrates the words of the unfaithful.
13 Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
The sluggard says, "There is a lion outside. I will be killed in the streets."
14 La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
The mouth of an adulteress is a deep pit: he who is under YHWH's wrath will fall into it.
15 Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.
Folly is bound up in the heart of a child: the rod of discipline drives it far from him.
16 Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.
Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich, both come to poverty.
17 Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
The words of the wise: Incline your ear and hear my words, and apply your heart to my instruction.
18 Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.
For it is a pleasant thing if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
19 Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.
That your trust may be in YHWH, I teach you today, even you.
20 Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
Haven't I written to you thirty excellent things of counsel and knowledge,
21 Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?
To teach you truth, reliable words, to give sound answers to the ones who sent you?
22 Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;
Do not exploit the poor, because he is poor; and do not crush the needy in court;
23 Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
for YHWH will plead their case, and plunder the life of those who plunder them.
24 Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;
Do not befriend a hot-tempered man, and do not associate with one who harbors anger:
25 Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
lest you learn his ways, and ensnare your soul.
26 Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.
Do not be one of those who strike hands, of those who are collateral for debts.
27 Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.
If you do not have means to pay, why should he take away your bed from under you?
28 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
Do not move the ancient boundary stone, which your fathers have set up.
29 Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.
Do you see a man skilled in his work? He will serve kings. He won't serve obscure men.
