Ecclesiastes 7
1 Better [is] a name than good perfume, And the day of death than the day of birth.
Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.
2 Better to go unto a house of mourning, Than to go unto a house of banqueting, For that is the end of all men, And the living layeth [it] unto his heart.
Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.
3 Better [is] sorrow than laughter, For by the sadness of the face the heart becometh better.
Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.
4 The heart of the wise [is] in a house of mourning, And the heart of fools in a house of mirth.
Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.
5 Better to hear a rebuke of a wise man, Than [for] a man to hear a song of fools,
Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.
6 For as the noise of thorns under the pot, So [is] the laughter of a fool, even this [is] vanity.
Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.
7 Surely oppression maketh the wise mad, And a gift destroyeth the heart.
Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleństwa, a dar zaślepia serce.
8 Better [is] the latter end of a thing than its beginning, Better [is] the patient of spirit, than the haughty of spirit.
Lepsze jest dokończenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.
9 Be not hasty in thy spirit to be angry, For anger in the bosom of fools resteth.
Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.
10 Say not thou, 'What was it, That the former days were better than these?' For thou hast not asked wisely of this.
Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.
11 Wisdom [is] good with an inheritance, And an advantage [it is] to those beholding the sun.
Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słońce.
12 For wisdom [is] a defense, money [is] a defence, And the advantage of the knowledge of wisdom [is], She reviveth her possessors.
Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.
13 See the work of God, For who is able to make straight that which He made crooked?
Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?
14 In a day of prosperity be in gladness, And in a day of evil consider. Also this over-against that hath God made, To the intent that man doth not find anything after him.
W dzień dobry zażywaj dobra, w dzień zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.
15 The whole I have considered in the days of my vanity. There is a righteous one perishing in his righteousness, and there is a wrong-doer prolonging [himself] in his wrong.
Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.
16 Be not over-righteous, nor show thyself too wise, why art thou desolate?
Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?
17 Do not much wrong, neither be thou a fool, why dost thou die within thy time?
Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?
18 [It is] good that thou dost lay hold on this, and also, from that withdrawest not thy hand, for whoso is fearing God goeth out with them all.
Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.
19 The wisdom giveth strength to a wise man, more than wealth the rulers who have been in a city.
Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.
20 Because there is not a righteous man on earth that doth good and sinneth not.
Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.
21 Also to all the words that they speak give not thy heart, that thou hear not thy servant reviling thee.
Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.
22 For many times also hath thy heart known that thou thyself also hast reviled others.
Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.
23 All this I have tried by wisdom; I have said, 'I am wise,' and it [is] far from me.
Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.
24 Far off [is] that which hath been, and deep, deep, who doth find it?
A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?
25 I have turned round, also my heart, to know and to search, and to seek out wisdom, and reason, and to know the wrong of folly, and of foolishness the madness.
Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.
26 And I am finding more bitter than death, the woman whose heart [is] nets and snares, her hands [are] bands; the good before God escapeth from her, but the sinner is captured by her.
I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.
27 See, this I have found, said the Preacher, one to one, to find out the reason
Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja, ) stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.
28 (that still my soul had sought, and I had not found), One man, a teacher, I have found, and a woman among all these I have not found.
Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.
29 See, this alone I have found, that God made man upright, and they — they have sought out many devices.
To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami. Któż może z mądrym porównać? a kto może wyłożyć każdą rzecz?
