Proverbs 25

1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.

۱ اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

2 It is the glory of God to conceal a thing, but the glory of kings is to search out a matter.

۲ مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

3 As the heavens for height, and the earth for depth, so the hearts of kings are unsearchable.

۳ آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

4 Take away the dross from the silver, and material comes out for the refiner.

۴ درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

5 Take away the wicked from the king’s presence, and his throne will be established in righteousness.

۵ شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

6 Don’t exalt yourself in the presence of the king, or claim a place among great men;

۶ در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

7 for it is better that it be said to you, “Come up here,” than that you should be put lower in the presence of the prince, whom your eyes have seen.

۷ زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

8 Don’t be hasty in bringing charges to court. What will you do in the end when your neighbor shames you?

۸ برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

9 Debate your case with your neighbor, and don’t betray the confidence of another,

۹ دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

10 lest one who hears it put you to shame, and your bad reputation never depart.

۱۰ مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

11 A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.

۱۱ سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

12 As an earring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover to an obedient ear.

۱۲ مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

13 As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to those who send him; for he refreshes the soul of his masters.

۱۳ رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

14 As clouds and wind without rain, so is he who boasts of gifts deceptively.

۱۴ کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

15 By patience a ruler is persuaded. A soft tongue breaks the bone.

۱۵ با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

16 Have you found honey? Eat as much as is sufficient for you, lest you eat too much, and vomit it.

۱۶ اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

17 Let your foot be seldom in your neighbor’s house, lest he be weary of you, and hate you.

۱۷ پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

18 A man who gives false testimony against his neighbor is like a club, a sword, or a sharp arrow.

۱۸ کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

19 Confidence in someone unfaithful in time of trouble is like a bad tooth or a lame foot.

۱۹ اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

20 As one who takes away a garment in cold weather, or vinegar on soda, so is one who sings songs to a heavy heart.

۲۰ سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

21 If your enemy is hungry, give him food to eat. If he is thirsty, give him water to drink;

۲۱ اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

22 for you will heap coals of fire on his head, and Yahweh will reward you.

۲۲ زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

23 The north wind produces rain; so a backbiting tongue brings an angry face.

۲۳ چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

24 It is better to dwell in the corner of the housetop than to share a house with a contentious woman.

۲۴ ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

25 Like cold water to a thirsty soul, so is good news from a far country.

۲۵ خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

26 Like a muddied spring and a polluted well, so is a righteous man who gives way before the wicked.

۲۶ مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

27 It is not good to eat much honey, nor is it honorable to seek one’s own honor.

۲۷ زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

28 Like a city that is broken down and without walls is a man whose spirit is without restraint.

۲۸ کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.