Proverbs 24
1 Don’t be envious of evil men, neither desire to be with them;
Chớ ganh ghét kẻ làm ác. Đừng ước ao ở cùng chúng nó.
2 for their hearts plot violence and their lips talk about mischief.
Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá, Và môi họ nói ra sự tổn hại.
3 Through wisdom a house is built; by understanding it is established;
Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên, Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
4 by knowledge the rooms are filled with all rare and beautiful treasure.
Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ Các thứ tài vật quí báu và đẹp đẽ.
5 A wise man has great power. A knowledgeable man increases strength,
Người khôn ngoan có sức mạnh, Và người tri thức gia thêm năng lực.
6 for by wise guidance you wage your war, and victory is in many advisors.
Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc; Đâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
7 Wisdom is too high for a fool. He doesn’t open his mouth in the gate.
Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại; Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
8 One who plots to do evil will be called a schemer.
Kẻ nào toan làm điều ác, Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
9 The schemes of folly are sin. The mocker is detested by men.
Tư tưởng ngu dại là tội lỗi; Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
10 If you falter in the time of trouble, your strength is small.
Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn, Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
11 Rescue those who are being led away to death! Indeed, hold back those who are staggering to the slaughter!
Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết, Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
12 If you say, “Behold, we didn’t know this,” doesn’t he who weighs the hearts consider it? He who keeps your soul, doesn’t he know it? Shall he not render to every man according to his work?
Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến; Thì Đấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao? Và Đấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư? Chớ thì Ngài sẽ chẳng báo mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
13 My son, eat honey, for it is good, the droppings of the honeycomb, which are sweet to your taste;
Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành; Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
14 so you shall know wisdom to be to your soul. If you have found it, then there will be a reward: Your hope will not be cut off.
Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy; Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
15 Don’t lay in wait, wicked man, against the habitation of the righteous. Don’t destroy his resting place;
Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình; Đừng phá tan chỗ nghĩ ngơi của người.
16 for a righteous man falls seven times and rises up again, but the wicked are overthrown by calamity.
Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần, cũng chổi dậy; Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
17 Don’t rejoice when your enemy falls. Don’t let your heart be glad when he is overthrown,
Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng; Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
18 lest Yahweh see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
Kẻo e Đức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng, Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
19 Don’t fret yourself because of evildoers, neither be envious of the wicked;
Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác, Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
20 for there will be no reward to the evil man. The lamp of the wicked will be snuffed out.
Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo, Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
21 My son, fear Yahweh and the king. Don’t join those who are rebellious,
Hỡi con, hãy kính sợ Đức Giê-hô-va và tôn kính vua; Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
22 for their calamity will rise suddenly. Who knows what destruction may come from them both?
Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình; Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?
23 These also are sayings of the wise: To show partiality in judgment is not good.
Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến: Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
24 He who says to the wicked, “You are righteous,” peoples will curse him, and nations will abhor him—
Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình, Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
25 but it will go well with those who convict the guilty, and a rich blessing will come on them.
Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng, Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
26 An honest answer is like a kiss on the lips.
Ai đáp lời chánh đáng, Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
27 Prepare your work outside, and get your fields ready. Afterwards, build your house.
Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con, Và sắm sẵn tại trong ruộng con; Rồi sau hãy cất nhà của con.
28 Don’t be a witness against your neighbor without cause. Don’t deceive with your lips.
Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình; Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
29 Don’t say, “I will do to him as he has done to me; I will repay the man according to his work.”
Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi; Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
30 I went by the field of the sluggard, by the vineyard of the man void of understanding.
Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác, Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
31 Behold, it was all grown over with thorns. Its surface was covered with nettles, and its stone wall was broken down.
Thấy cây tật lê mọc khắp cùng, Gai góc che khuất mặt đất, Và tường đá của nó đã phá hư rồi
32 Then I saw, and considered well. I saw, and received instruction:
Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó; Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
33 a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay ngủ một chút,
34 so your poverty will come as a robber and your want as an armed man.
Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo, Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.
