Proverbs 21

1 The king’s heart is in Yahweh’s hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.

Lòng vua như nước trong tay Chúa Hằng Hữu; Ngài nghiêng tay bên nào, nước chảy về bên ấy.

2 Every way of a man is right in his own eyes, but Yahweh weighs the hearts.

Xét việc làm, tự cho ta phải, nhưng Chúa Hằng Hữu xét lòng dạ ta.

3 To do righteousness and justice is more acceptable to Yahweh than sacrifice.

Chúa Hằng Hữu muốn ta chính trực, công bằng, hơn là đem tế lễ hằng dâng.

4 A high look and a proud heart, the lamp of the wicked, is sin.

Lòng tự đại, mắt kiêu cường, cũng là tội lỗi như phường bất lương.

5 The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.

Trù liệu và chăm chỉ thì no nê thịnh vượng; bất cẩn vội vàng, thì nghèo đói đương nhiên.

6 Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.

Gia tài xây dựng bằng lưỡi dối trá, như hơi nước mau tan, như cạm bẫy tử thần.

7 The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is right.

Bọn bất lương chối việc công bằng, lòng gian tà cuốn đùa chúng đi.

8 The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.

Đường lối người phạm tội là quanh co; việc làm người chân thật là ngay thẳng.

9 It is better to dwell in the corner of the housetop than to share a house with a contentious woman.

Thà ở nơi góc mái nhà, còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự.

10 The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no mercy in his eyes.

Người dữ chuyên làm ác, dù láng giềng, nó chẳng thương xót.

11 When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.

Khi người nhạo báng bị hình phạt, người dại trở thành khôn ngoan; lúc người khôn được giáo huấn, tri thức người càng tăng.

12 The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.

Đấng Công Chính quan sát nhà người ác, Ngài ném người ác vào tai họa.

13 Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.

Bịt tai khi người nghèo khổ kêu ca, lúc ta gào khóc gào, nào ai đoái hoài.

14 A gift in secret pacifies anger, and a bribe in the cloak, strong wrath.

Quà biếu âm thầm làm nguôi cơn giận; hối lộ kín giấu khiến thịnh nộ tan.

15 It is joy to the righteous to do justice; but it is a destruction to the workers of iniquity.

Công lý đem vui mừng cho người lành, nhưng gây khiếp sợ cho người ác.

16 The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the departed spirits.

Người từ bỏ lương tri, sẽ rơi vào cõi chết.

17 He who loves pleasure will be a poor man. He who loves wine and oil won’t be rich.

Vui chơi khiến con nghèo nàn; rượu chè xa xỉ không đưa đến giàu có.

18 The wicked is a ransom for the righteous, the treacherous for the upright.

Người ác lãnh tai nạn thay cho người lành, người bất nghĩa lãnh tai nạn thay cho người ngay thẳng.

19 It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.

Thà ở nơi hoang mạc, còn hơn ở chung nhà đàn bà rầy rà, nóng nảy.

20 There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise, but a foolish man swallows it up.

Trong tay người khôn, tài sản còn lại, người dại hễ có là ăn tiêu hết ngay.

21 He who follows after righteousness and kindness finds life, righteousness, and honor.

Hãy công bằng và nhân từ, con sẽ được trường sinh, công lý, và danh dự.

22 A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.

Người khôn tấn công thành trì người mạnh, triệt hạ pháo đài phòng thủ đối phương.

23 Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.

Ai kiểm soát miệng, cầm giữ lưỡi, là người giữ mình thoát khỏi rối reng.

24 The proud and arrogant man—“Scoffer” is his name— he works in the arrogance of pride.

Người nhạo báng luôn kiêu căng, xấc xược; thái độ lúc nào cũng hợm hĩnh khinh khi.

25 The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.

Dục vọng của người lười biếng sẽ giết chết nó, vì đôi tay của nó không chịu làm việc.

26 There are those who covet greedily all day long; but the righteous give and don’t withhold.

Người gian tham suốt ngày thèm thuồng nhưng người công chính chia sẻ rời rộng.

27 The sacrifice of the wicked is an abomination— how much more, when he brings it with a wicked mind!

Của lễ người ác đã là điều đáng ghét; tà tâm nó còn ghê tởm đến đâu!

28 A false witness will perish. A man who listens speaks to eternity.

Lời chứng dối tự nó triệt tiêu, ai nghe theo sẽ bị hủy diệt đời đời!

29 A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.

Người ác làm cho mặt mày chai đá, người công chính làm cho đường lối mình vững chãi luôn.

30 There is no wisdom nor understanding nor counsel against Yahweh.

Chẳng ai chống lại được Chúa Hằng Hữu, dù khôn ngoan hay thông sáng, dù thương nghị mưu kế.

31 The horse is prepared for the day of battle; but victory is with Yahweh.

Người ta chuẩn bị ngựa cho ngày chinh chiến, nhưng chiến thắng thuộc về Chúa Hằng Hữu.