Matthew 22
1 Jesus answered and spoke to them again in parables, saying,
Әйса уларға йәнә тәмсилләр билән мундақ деди:
2 “The Kingdom of Heaven is like a certain king, who made a wedding feast for his son,
Әрш падишалиғи худди өз оғли үчүн той зияпитини тәйярлиған бир падишаға охшайду.
3 and sent out his servants to call those who were invited to the wedding feast, but they would not come.
У чакарлирини той зияпитигә тәклип қилинғанларни чақиришқа әвәтипту, лекин улар келишкә унимапту.
4 Again he sent out other servants, saying, ‘Tell those who are invited, “Behold, I have prepared my dinner. My cattle and my fatlings are killed, and all things are ready. Come to the wedding feast!”’
У йәнә башқа чакарлирини әвәтип, уларға тапилап: «Чақирилғанларға: — Мана, мән зияпитимни тәйяр қилдим; мениң топақлирим, бордақ маллирим союлди, һәммә нәрсә тәйяр. Зияпәткә мәрһәмәт қилғай, дәйду, дәп ейтиңлар, — дәпту.
5 But they made light of it, and went their ways, one to his own farm, another to his merchandise;
Бирақ улар тәкливини етиварға алмай, бириси етизлиғиға кәтсә, йәнә бири содисиға кетипту.
6 and the rest grabbed his servants, treated them shamefully, and killed them.
Қалғанлири болса [падишаниң] чакарлирини тутувелип, хорлап өлтүрүветипту.
7 When the king heard that, he was angry, and sent his armies, destroyed those murderers, and burned their city.
Падиша буни аңлап қаттиқ ғәзәплинип, әскәрлирини чиқирип, у қатилларни йоқитип, уларниң шәһиригә от қоюветипту.
8 “Then he said to his servants, ‘The wedding is ready, but those who were invited weren’t worthy.
Андин у чакарлириға: «Той зияпити тәйяр болди, лекин чақирилғанлар [меһманлиққа] мунасип кәлмиди.
9 Go therefore to the intersections of the highways, and as many as you may find, invite to the wedding feast.’
Әнди силәр һәдә йолларға берип, удул кәлгән адәмләрниң һәммисини той зияпитигә тәклип қилиңлар» дәпту.
10 Those servants went out into the highways and gathered together as many as they found, both bad and good. The wedding was filled with guests.
Буниң билән чакарлар йолларға чиқип, яхши болсун, яман болсун, удул кәлгәнлиги адәмләрниң һәммисини жиғип әкәпту. Той соруни меһманлар билән лиқ толупту.
11 “But when the king came in to see the guests, he saw there a man who didn’t have on wedding clothing,
Падиша меһманлар билән көрүшкили киргәндә, у йәрдә зияпәт кийими киймигән бир кишини көрүпту.
12 and he said to him, ‘Friend, how did you come in here not wearing wedding clothing?’ He was speechless.
Падиша униңдин: «Бурадәр, зияпәт кийими киймәй, бу йәргә қандақ кирдиң?» дәп сорапту, бирақ у киши җавап берәлмәй қапту.
13 Then the king said to the servants, ‘Bind him hand and foot, take him away, and throw him into the outer darkness. That is where the weeping and grinding of teeth will be.’
Падиша чакарлириға: «Уни пут-қоллиридин бағлап, тешидики қараңғулуққа ачиқип ташлаңлар! У йәрдә жиға-зерәлар көтирилиду, чишлирини ғучурлитиду» дәпту.
14 For many are called, but few chosen.”
Чүнки чақирилғанлар көп, лекин талланғанлар аздур.
15 Then the Pharisees went and took counsel how they might entrap him in his talk.
Буниң билән Пәрисийләр у йәрдин чиқип, қандақ қилип уни өз сөзи билән қапқанқа чүшүрүш һәққидә мәслиһәтләшти.
16 They sent their disciples to him, along with the Herodians, saying, “Teacher, we know that you are honest, and teach the way of God in truth, no matter whom you teach; for you aren’t partial to anyone.
Улар мухлислирини Һеродниң тәрәпдарлири билән биллә униң йениға әвәтип: — Устаз, силини сәмимий адәм, кишиләргә Худаниң йолини садиқлиқ билән үгитип келиватиду вә адәмләргә қәтъий йүз-хатирә қилмай һеч кимгә ян басмайду, дәп билимиз.
17 Tell us therefore, what do you think? Is it lawful to pay taxes to Caesar, or not?”
Қени, қандақ ойлайла? [Рим императори] Қәйсәргә баҗ-селиқ тапшуруш Тәврат қануниға уйғунму-йоқ? — дейишти.
18 But Jesus perceived their wickedness, and said, “Why do you test me, you hypocrites?
Лекин Әйса уларниң рәзил нийитини билип: — Әй сахтипәзләр, мени немишкә синимақчисиләр?
19 Show me the tax money.” They brought to him a denarius.
Қени, баҗға тапшурулидиған бир тәңгә маңа көрситиңлар, — деди. Улар бир динар пулини әкәлди.
20 He asked them, “Whose is this image and inscription?”
У улардин: — Буниң үстидики сүрәт вә нам-исим кимниң? — дәп сориди.
21 They said to him, “Caesar’s.” Then he said to them, “Give therefore to Caesar the things that are Caesar’s, and to God the things that are God’s.”
Қәйсәрниң, — дәп җавап бәрди улар. У уларға: — Ундақ болса, Қәйсәрниң һәққини Қәйсәргә, Худаниң һәққини Худаға тапшуруңлар, — деди.
22 When they heard it, they marveled, and left him and went away.
Улар бу сөзни аңлап, һәйран болуп қелишти-дә, униң йенидин кетип қалди.
23 On that day Sadducees (those who say that there is no resurrection) came to him. They asked him,
Шу күни, «Өлгәнләр тирилмәйду» дәйдиған Садуқийлар униң алдиға келип қистап соал қойди:
24 saying, “Teacher, Moses said, ‘If a man dies, having no children, his brother shall marry his wife and raise up offspring for his brother.’
— Устаз, Муса [пәйғәмбәр Тәвратта]: «Бир киши пәрзәнтсиз өлүп кәтсә, униң ака яки иниси тул йәңгисини әмригә елип, қериндиши үчүн нәсил қалдуруши лазим» дәп тапилиған.
25 Now there were with us seven brothers. The first married and died, and having no offspring left his wife to his brother.
Бурун аримизда йәттә ака-ука бар еди. Чоңи өйләнгәндин кейин өлүп кәтти. Пәрзәнт көрмигәнликтин, аялини иккинчи қериндишиниң әмригә қалдурди.
26 In the same way, the second also, and the third, to the seventh.
Бирақ иккинчисидики әһвалму униңкигә охшаш болди, андин бу иш үчинчисидә таки йәттинчи қериндашқичә охшаш давамлашти.
27 After them all, the woman died.
Ахирда, у аялму өлүп кәтти.
28 In the resurrection therefore, whose wife will she be of the seven? For they all had her.”
Әнди тирилиш күнидә бу аял йәттә ака-укиниң қайсисиниң аяли болиду? Чүнки уни һәммиси әмригә алған-дә!
29 But Jesus answered them, “You are mistaken, not knowing the Scriptures, nor the power of God.
Әйса уларға мундақ җавап бәрди: — Силәр нә муқәддәс язмиларни нә Худаниң қудритини билмигәнлигиңлар үчүн азғансиләр.
30 For in the resurrection they neither marry nor are given in marriage, but are like God’s angels in heaven.
Чүнки өлүмдин тирилгәндә инсанлар өйләнмәйду, әргә тәгмәйду, бәлки Худаниң әрштики пәриштилиригә охшаш болиду.
31 But concerning the resurrection of the dead, haven’t you read that which was spoken to you by God, saying,
Әнди өлүмдин тирилиш мәсилиси һәққидә Худаниң силәргә ейтқан:
32 ‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob’? God is not the God of the dead, but of the living.”
«Мән Ибраһим, Исһақ вә Яқупларниң Худасидурмән!» дегән шу сөзини оқумидиңларму? Худа өлүкләрниң әмәс, бәлки тирикләрниң Худасидур!».
33 When the multitudes heard it, they were astonished at his teaching.
Бу сөзни аңлиған хәлиқ униң тәлимидин һәйрануһәс қелишти.
34 But the Pharisees, when they heard that he had silenced the Sadducees, gathered themselves together.
Пәрисийләр униң Садуқийларниң ағзини тувақлиғанлиғини аңлап, бир йәргә җәм болушти.
35 One of them, a lawyer, asked him a question, testing him.
Уларниң арисидики бир Тәврат-қанун устази уни синаш мәхситидә униңдин:
36 “Teacher, which is the greatest commandment in the law?”
— Устаз, Тәврат қанунидики әң муһим әмир қайси? — дәп қистап сориди.
37 Jesus said to him, “‘You shall love the Lord your God with all your heart, with all your soul, and with all your mind.’
У униңға мундақ деди: — «Пәрвәрдигар Худайиңни пүтүн қәлбиң, пүтүн җениң, пүтүн зеһниң билән сөйгин»
38 This is the first and great commandment.
— әң улуқ, биринчи орунда туридиған әмир мана шу.
39 A second likewise is this, ‘You shall love your neighbor as yourself.’
Униңға охшайдиған иккинчи әмир болса «Хошнаңни өзүңни сөйгәндәк сөй».
40 The whole law and the prophets depend on these two commandments.”
Пүтүн Тәврат қануни вә пәйғәмбәрләрниң сөзлири бу икки әмиргә есилған һалда маңиду.
41 Now while the Pharisees were gathered together, Jesus asked them a question,
Пәрисийләр җәм болуп турған вақитта, Әйса улардин:
42 saying, “What do you think of the Christ? Whose son is he?” They said to him, “Of David.”
— Мәсиһ тоғрисида қандақ ойлаватисиләр? У кимниң оғли? — дәп сориди. Давутниң оғли, — дейишти улар.
43 He said to them, “How then does David in the Spirit call him Lord, saying,
У уларға мундақ деди: Ундақта, немә үчүн [Зәбурда] Давут уни Роһта «Рәббим» дәп атап, —
44 ‘The Lord said to my Lord, sit on my right hand, until I make your enemies a footstool for your feet’?
«Пәрвәрдигар мениң Рәббимгә ейттики: — «Мән сениң дүшмәнлириңни айиғиң астида дәссәткичә, Оң йенимда олтарғин!» — дәйду?
45 “If then David calls him Lord, how is he his son?”
Давут [Мәсиһни] шундақ «Рәббим» дәп атиған турса, әнди у қандақму Давутниң оғли болиду?
46 No one was able to answer him a word, neither did any man dare ask him any more questions from that day forward.
Вә һеч ким униңға җававән бир еғизму сөз қайтуралмиди; шу күндин етиварән, һеч ким униңдин соал сорашқиму петиналмиди.
